H. K. TAIAROA. —E te Tumuaki he kupu ruarua nei aku mo tenei Pire. I koa au i au e whakarongo atu ana ki re whai-korero a te honore mema a Mahuta, tetahi o nga mema Minita o te Kawana-tanga. He mea pai hoki kia whakaatu mai ia i te hiahia o nga iwi Maori o Waikato kia waiho tenei Pire mo tera tau. E tika ana ano pea tana mo tona iwi ake, a tae atu ano pea ki era atu takiwa. E mahara ana ahau me ata whakaaro atu te Kaunihera ki nga kupu a Mahuta E tika ana kaore i ata korero takitahi mai ia i ona whakaaro. Otira ko tatou kua roa e mahi ana i nga Ture, a ka mau ano i a tatou te tutukitanga o ana kupu E te Tumuaki, koia nei ke te take i tu ake ai au ki te korero. I roto i "Te Ture Kaunihera Maori, 1900," i whakaritea ano he tikanga e taea ai te whiu nga taugata haurangi; engari hoki i roto i te rarangi toru o tenei Pire e meinga ana kia kaua rawa e mauria atu he waipiro ki roto ki nga kainga Maori. Na i runga i tenei ahua o te Pire ahakoa he mea whakahau e te takuta e kore e taea te mau atu he waipiro. E mahara ana ahau me ata whakaaro enei putake, Ko etahi o nga kainga Maori hawhe maero he koata maero ranei te matara atu i nga taone Pakeha. Kuarongo atu au ki ta Heoare Tomoana e ki mai nei kei te hiahia etahi iwi kia paahitia tenei Pire ; no reira e kore au e tahuri ki te turaki, engari hei te Komiti ka motini atu au i aku motini whakatikatika mo etahi rarangi. I tuku atu ano au i tetahi menemana i roto i te Komiti mo nga Mea Maori, kia kaua nga Maori me nga mema me nga Tiamana o nga Komiti e kai waipiro, ahakoa i whea i whea. Kei te mohio au ki etabi mema o nga Komiti e inu waipiro ana, na ko aua tangata ano e whakaritea nei ma ratou e whakaeke nga whiu ki o ratou hoa Maori. Ki taaku mahara me kaua rawa e tuku atu he waipiro ki nga Maori ahakoa i whea i whea. Mehemea ka kore e whakaaetia kia kai waipiro ratou i roto i nga pa, kaati me kaua rawa e kai waipiro i etahi atu wahi ke. Ki taku mahara me whakatika taua rarangi, kia whakaaetia atu he waipiro kia mauria atu ki roto ki tetahi pa Maori mehemea e kiia ana e tetahi takuta he mea tika mo runga mo tona mate o tetahi tangata kia kai ia i te waipiro. Kua ki atu ano nga takuta ki etahi Maori, mehemea e matara atu aua i te takuta, ko te mea tika ina pangia e te mate inipurhia, me kai i te parani, katakai ki te paraikete ka takoto ai i te moenga. Kei te mohio ano au ki etahi tangata.kua mahi pera i runga i te tohutohu atu a te takuta, a hohoro ana te ora.