Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1902-1903

Paraire, 24 o Hurae, 1903. — Onepu I Otakou Kaika Maori

Paraire, 24 o Hurae, 1903.
Onepu I Otakou Kaika Maori.

H. K. Taiaroa .—Koia nei taku patai atu ki te Minita, Mehemea ranei tera e ata whiriwhiria e te Kawanatanga tetahi huarahi e taea ai te awhina atu nga tangata whaitake, me nga tangata hoki e riihi ana i nga whenua i Otakou Kaiaka Maori, kia taea ai te taami i nga onepu e whakangaro ana i taua whenua? He Rahui nui kei reira no nga Maori kei te whakangaromia mai nei e te onepu, a kua tae pea inaianei ki te 1,000 eka o taua whenua kua tanumia e te onepu, a kei te kaha haere tonu mai i tenei wa. Kua oti te whakatau nga take ki taua Rahui, kua oti te roherohe nga whaipaanga o nga tangata whaitake, a ko etahi o aua tangata e hiahia ana kia mahia taua wahi, kia toua ki te rakau ki te tarutaru ranei, a ko etahi kaore e whakaae ana ki te mahi i o ratou taha. No reira au i mahara ai he mea tika kia whakaritea tetahi ture hei tautoko i nga tangata e hiahia ana ki te whakatupu rakau hei taupa i te onepu kia kore ai e teretere haere. Ko te mea tika pea me mahi mai he ture hei whakahau i aua tangata kia whakatupu rakau kia awhina mai ranei i taua mahi. No reira au i mahara ai he mea tika kia whakaritea mai he ture hei whakahau i aua tangata kia mahi i taua whenua, hei whakamana ranei i nga tangata a hiahia ana ki te taami i te onepu kia taea ai e ratou te tango mai nga whenua o te hungapage 10kaore nei e whakaae ana ki te mahi, ma tera huarahi hoki pea e taea ai te whaka-tupu rakau hei whakapai i taua Rahui. Ki te kore hoki e mahia atu ka tere haere tonu te ODepu, a e kore e roa kua kapi katoa taua whenua. Tera ano e marama mai te Kaunihera ki taku e ki atu nei, e kore rawa e taea te taami i te onepu me-hemea ka waiho kia puare mai ana nga paanga o etahi o nga tangata whaitake ki aua whenua.

Honore TE PITI (Minita) .—E te Tumuaki ko tenei putake e kererotia mai nei e te honore metna na, he tino putake whaitikanga nui rawa, a me ki atu au ki a ia, e hara i te mea ko tena whenua anake e korerotia mai na e ia te whenua e pangia ana e taua mate, tera atu ano hoki etahi whenua momona i etahi wahi o te koroni e ngaro haere ana i te onepu. Kei te ata whakaarohia ano e te Kawanatanga taua mate, a kua mahia mai e te Minita mo te Taha Maori i te Whare o Raro tetahi Pire hei whakarite tikanga mo aua tu whenua. A ki toku rongo e meinga ana ma nga tikanga o taua Pire-etuku he mana ki nga kawanatanga takiwa, kia taea ai te mahi atu aua tu whenua. Kia tae mai taua Pire ki te Kaunihera, ka pai rawa au kia korero tahi maua ko te honore mema na mo runga mo nga tikanga o taua Pire, a tera e taea e ia te tohutohu mai i etahi tikanga pai mo roto mo taua Pire, kia taea ai te whakarite he huarahi hei mahinga atu i taua whenua e whakahuatia mai na e ia.