Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1902-1903

Ture Kaunihera Whaka-Haere Whenua Maori

Ture Kaunihera Whaka-Haere Whenua Maori.

No te taenga ki te moni £1,645, hei utu i nga Mahi Whakahaere i nga Whenua Maori, ka tu atu a—

Te Wirihi (Mr Willis, mema mo Wanganui) —Ka patai ahau ki te Minita mo nga Mea Maori, kia whakaaturia mai e ia mehemea kei te pehea te ahua o nga whenua Maori o te takiwa ki Wanganui, he mea nona kia wawe te whakanohonohoia ki te tangata kia tere te hanga he rori ki reira hei whakatuwhera i aua whenua

Timi Kara (Mr. Carroll). —Te mahi tuatahi me whakawhiti e nga Maori nga whenua ki te Kaunihera, ara, me hoatu ma te Kaunihera e whakahaere. Ka rua rau e rima tekau mano nga eka whenua Maori o nga iwi o Wanganui kua whakawhitingia e nga Maori nona ki te Kaunihera. Kotahi te poraka kua tino oti, ara, ko Ohotu. Ko nga mahi rori ma tona hoa ma te Minita mo nga Whenua e whakahaere.

page 36

Henare Kaihau (mema mo nga Maori o te Tai Hauauru). — Kaore rawa atu he painga e puta ki te iwi Maori i raro i te Ture Whakahaere Whenua Maori, kore rawa atu—engar i ko tona tutukitanga ka mate rawa atu te iwi Maori. Me i whakarongo mai te Minita mo nga Mea Maori ki aku kupu tohutohu ki a ia i te tuatahi, kua oti katoa nga raruraru i nga tau e rua, e toru ranei; tena ko tenei ki te porangi nga tangata ki te tuku atu i o ratou whenua ki raro ki te whakahaere a enei Kaunihera pohehe e tu nei, tena e tae ki te rua tekau, ki te toru tekau ranei whakatupuranga tangata ka hoki mai ai ki a ratou o ratou whenua, ara, ki te hoki mai, akuanei pea oti tonu atu, e kore e hoki mai.

Nepia (Mr. Napier, mema mo te Taone o Akaraua). —Ka nui te awangawanga o nga tangata Pakeha o te I akiwa o Akarana mo nga whenua Maori e takoto kau nei i roto i te Rohepotae. Ka nui nga taitamariki e hiahia ana ki te haere ki runga ki aua whenua mahi paamu ai. Ko taku hiahia kia tere te whakahaere a te Kaunihera Maori i aua whenua, kia wawe te oti o nga ruri me te riihi ki te tangata.

Timi Kara (Mr. Carroll). —Kaore ano i tino maro te haere o nga mahi a te Kaunihera mo te Rohepotae. Engari ka akiakina e au kia tere te mahi.

Te Pereiha (Mr. A. L. D. Fraser, mema mo Nepia). —Ka whai kupu atu ahau ki te Minita mo nga Mea Maori, kia tino tupato tana whiriwhiri i nga mema mo nga Kaunihera, ahakoa Pakeha, ahakoa Maori. Ki te whiwhi ia i nga tangata matau ki taua mahi, katahi pea ka puta nga mahi i raro i te Ture Kaunihera Whakahaere Whenua Maori.

Henare Kaihau (mema mo nga Maori o te Tai Hauauru). —Me tahuri tenei Whare me te Kawanatanga ki te whakaaro i nga mate e pehi kino nei i te iwi Maori o Waikato i raro i tenei Ture Whakahaere Whenua Maori. E tino tika ana kia whakaarohia a ratou kupu inoi. Mo te aha koia i whakamanaia ai nga moni e noho nei i runga i tenei pooti kia utua ki nga tangata e tu ana i nga turanga e whakaingoatia ana i raro i taua Ture, i te mea, mai o to ratou whakatuunga, kaore nei ano ratou i mahi noa. Ko te Ture nei he ture he, kaore matou e pai ana ki taua ture, a kei te utua tenei moni i raro i taua Ture. He aha hoki ra te take i tonoa mai ai kia whakamanaia e tatou nga tu pooti penei te ahua?

Heoi no te whiunga o te patai ki te Whare. Paahitia ana taua moni £1,645.

Haere tonu nga mahi a te Whare, a no te rua tekau meneti te paahitanga i te toru karaka i te po ka hiki te Whare.