Te Mira (Mr. Mills, Minita mo nga Katimauta). — Kua tae te Kai-tirotiro mo nga Kura Maori ki taua wahi, a i ata whakaaturia ano e ia tera ia e haere atu ki reira ki te titiro i taua kainga; otira no te taenga o te Kai-tirotiro Kura ki reira, kihai te rangatira o taua kainga i tae atu kia kite i taua tangata, a tokowha tonu nga Maori i tae kia kite i taua Apiha. Ki taku rongo kaore e tokomaha ana nga Maori e noho tuturu ana i Te Atiamuri, i te mea kei tawhiti ke te kainga. Ki te tu he kura ki taua kainga tena pea e tae ki te tekau nga tamariki Pakeha e haere ki taua kura. Ma tenei ka kitea mo nga tamariki Pakeha ke te kura e tonoa nei, na reira ko te mea tika me ahu te tono ki te Poari Whakahaere Kura Pakeha. Otira waiho maku e uiui ano e titiro mehemea tera o taea te whakatu he kura huihui ki reira mo nga Maori me nga Pakeha.

Tame Parata (mema mo Te Waipounamu). —Ka patai ahau ki Te Minita mo nga Whenua, Mehemea ka whakahau atu ia ki te Initinia a te Kawanatanga i Blonheim kia tirotirohia e ia te Rahui Maori i Wairau, i runga i te whakaaro kia hanga he parepareuga i nga taha o Wairau me Pukaka awa hei arai atu i nga waipuke kei ngaro nga mahinga kai o runga i taua Rahui i te waipuke? Kua pa mat nga Maori o Wairau ki ahau ki te whakaatu mai i te nui o to ratou raruraru i te matenga o a ratou mahinga kai i nga waipuke, me te tono mai hoki ki ahau me e kore e taea e au te whakarite tetahi initiuia tetahi atu ahua tangata ranei hei hanga i tetahi ripoata whakaatu mehemea ka taea ranei he tikanga e ora ai a ratou mahinga i nga waipuke, me nga karaihe hei kai ma a ratou kararehe. Ki taku mahara he mea tika kia tonoa e te Kawauatanga tetahi tangata hei haere ki reira tirotiro ai, uiui ai, a ka tuku mai i tana ripoata ki te Kawanatanga, notemea e puta ana he waipuke i ia toru tau i ia toru tau me te raru tonu o nga tangata Maori o taua takiwa, pau ake a ratou kai i aua waipuke a titiro kau atu ana ki te Kawanatanga hei whakaora i a ratou. Mehemea ka taea te hanga he tikanga e araitia ai nga awa kia kore ai e huri ki te whakakino i a ratou kai me a ratou mahinga, ka pa tera hei ora mo te Kawanatanga notemea ka mutu atu te tonotono a aua Maori kia whakaorangia ratou e te Kawanatanga.

Te Takana (Mr. Duncan, Minita o nga Whenua). — Ki taku titiro kei te tino piki haere te nui o nga mate e puta aua i nga waipuke o nga awa i ia tau i ia tau. Kua whakahaua te Kairuri o nga rori i Picton kia hanga e ia he ripoata mo runga mo tenei take i pataia mai nei e te mema honore. Kaati, kei te tu te Poari mo nga awa o Wairau, a ko te mea tika me tono atu nga Maori ki taua Poari. Koia tonu tena te take i whakatuungia ai nga Poari Awa, hei whakahaere tikanga mo ena tu ahua raruraru. Otiia kia riro mai i te Kawanatanga te ripoata a te Kai-ruri o nga rori o taua takiwa katahi ka whakaarohia me pehea ra he tikauga e taea ai tenei take.

No te mutunga o nga patai ka whakahaerea ko te Pire e mau iho nei te ingoa. Ka taka ki waenganui noa atu nga korero a nga mema mo to Pire nei, ka tu ake ko—

Tame Parata (mema mo Te Waipounamu). —E tu ake ana ahau ki te tautoko i te panuitanga tuarua o tenei Pire, he tangata mahi paamu hoki ahau, kua neke atu i te toru tekau nga tau e mahi ana au i tena mahi, a taku kite tenei ka tata te pakari nga kai o te mara pau ana te tino hawhe i te manu te kai. E hara i te mea ko ahau anake e raru ana, engari ko nga Maori katoa e mahi ana i nga mahi paamu, timata atu i Katapere tae noa ki Otakou ra ano, kei te tangi tahi me nga Pakeha. Na reira ahau i tautoko ai i te Pire nei. E rua tahi nga ahua paitini kua whakamatauria e au. Hephosphorus taku paitini tuatahi i hoko ai i nga ropu takiwa, engari kaore i pai, kaore i hanga e ratou kia kaha; a i muri i tena ka hokona e au hestrychnine. He mea whakahau atu naku ki te kemihi kia whakaranua mai, e rima hereni te moni i utua ai e au, a mate ana nga manu i tera. I muri ka hokona e au kia kotahi pauna rawa. Kite ana ahau ki te kai nga manu i taua witi paitini ka takataka iho i runga i nga rakau i te taha o taku kainga, he tohu tena o te kaha o taua paitini. Engari me huri katoa te tangata ki te whakatakoto paitini katahi ano ka tika. Kaore he painga o te tangata kotahi o nga tangata tokorua tokotoru ranei ki te whakatakoto paitiai ki te kore nga hoa tata e tahuri tahi ki te whakatakoto. Kia mutu te rakaraka ka whakatakoto ai te paitini. Tetahi whakatakoto pai e mate ai te manu me penei. I te wa e ruia ana nga purapura ki te whenua waiho tetahi koata tiini te whanui o te whenua kia takoto kau ana. taiawhio noa te taiapa, kaua taua wahi e ruia a kia tata te pakari taua oti, witi ranei, whakamaua nga hoiho ki te rakaraka ka to ma runga i taua wahi o te patiki kihai nei i ruia ki te purapura, ka whakatakoto ai i te paitini ki taua wahi rakaraka hou. Ka rere iho nga manu i runga i nga rakau ka tau ki runga ki nga taiapa, a ka tatu iho ki te whenua; a mehemes ka waiho he porowhita whenua pera me page 25taku i whakamarama ake ra ka kai te manu i te witi paitini ka matemate. Kua whakamatau ahau i tena tikanga, a tino pai atu.

He Mema Honore.— I mate ranei?

Tame Parata. —E kore ra ahau e ki i matemate katoa, engari he nui nga mea i mate. Na kua roa noa atu e korero ana te reo tangata ki te whakahe i te rapeti; engari kei runga noa atu nga manu ririki, paro nei, rineti nei, i te rapeti te kino. Engari ano te rapeti e ahei ana hei kai, a hei whiwhinga mahi ma etahi tangata maha noa atu e whai oranga ai, he maha ano hoki nga moni e hua ana ki te koroni i ruuga i te rapeti. Tena ko nga manu ririki nei kore rawa e pai hei kai, hei aha, kore rawa nei ona painga: kia mano noa atu pea i te kainga kotahi ka ora ai te tangata. Kei runga noa atu te pai o te rapeti i aua manu ririki. Kei te whakaae atu ahau ki te kupu a nga mema e ki nei me whakatikatika te rarangi 11 no te mea ki taku titiro mehemea ka waiho kia takoto penei ana ka kaha rawa te taumaha ki runga ki nga tangata mahi paamu, no reira ka kaha tonu ahau ki te tautoko kia whakatikatikaia taua rarangi. Kei te tautoko ahau i te panuitanga tuarua o te Pire nei.

Ka mutu a Tame Parata ka haere tonu te korero a etahi mema.

Ka tata te weherua o te po ka tukuna te Pire kia pootitia e te Whare.

Paahitia ana te panuitanga tuarua. Kihai i pooti.