Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1902-1903

Nga Maori Whenua Kore

Nga Maori Whenua Kore.

Henare Kaihau (mema mo nga Maori o te Tai Hauauru). —Ka patai ahau ki te Minita no nga mea Maori, Mehemea kua whakaturia ranei e te Kawanatanga he apiha, i runga i tana kupu whakaae pera i whakapuakina i tera tau, hei kohikohi, hei whiriwhiri, i nga ingoa o nga Maori whenua-kore o te koroni, i murua nei o ratou whenua i runga i te raupatu i te mutunga o te whawhai ki Waikato? Ko te take o tenei patai he whakapuaki i te tangi me te whakahe a nga iwi i mate i te murunga o o ratou whenua i muri i te whawhai ki Waikato; a e tohu ana hoki taku patai i tino puta te kupu whakaae a te Kawanatanga i tera tuunga o te Paremete, ae, ka tukuna atu he apiha hei kohikohi hei wehewehe i nga ingoa o nga Maori puta noa i nga wahi katoa o te Motu o Aotearoa kua whenua-kore i runga i taua raupatu. Kaati, he tatari page 42tonu taku mahi mai o te mutunga o tera tuunga o te Paremete a tae mai ki naianei, a kaore nei ano kia whakamanaia e te Kawanatanga taua kupu a ratou, kaore nei ano kia whakaturia he apiha hei mahi i taua mahi. E penei ana taku kupu, mehemea e tino whakaaro pono ana te Kawanatanga kia whakahokia he whenua ki nga Maori whenua-kore, kaati, kei te tino kaha taku ki atu heoi ano te mahi tuatahi ma ratou me whakamana ta ratou kupu, me whakatu taua apiha kua kiia ake nei e au. Ka tino kaha taku ki atu ki te Kawanatanga me whakamana rawa nga kupu whakaae pera te ahua. Ka nui rawa te whakahe tonu me te tangi o nga iwi nei mo te kore kaore te Kawanatanga e whakatutuki i ana kupu whakaaetanga penei. Heoi, kei te tumanako tonu ahau tera e whakatutukitia e te Kawanatanga tana kupu whakaae.

Timi Kara (Mr. Carroll, Minita mo nga Mea Maori). —Ki taku mohio tena e rite tata te hiahia o te mema honore mehemea ka tahuri mai ia ki te awhina i te Kawanatanga ki te hapai i nga Kaunihera i whakaturia i raro i te Ture Kaunihera Maori hei huarahi e kitea ai nga tangata e noho whenua-kore ana me nga whenua hoki kei te watea hei tuku ma te Kawanatanga ki nga Maori whenua-kore. He tika te kupu e kiia mai nei kua whakaarohia paitia e te Kawanatanga aua pitihana katoa ki tenei Whare a nga tangata e ki nei i pa he mate ki a ratou i runga i a tatou Ture Raupatu, a i puta ano he kupu ma te Kawanatanga e whakaae ana ratou kia whakaturia tetahi Kooti hei uiui hei whiriwhiri, puta noa i te koroni, i nga tangata whenua-kore, kia kitea kei te whea takiwa e noho ana, a he aha te take i whenua-koretia ai, a mehemea hoki he whenua kei te watea e taea ai te whakaora to ratou mate. Kei te man tonu te Kawanatanga ki tenei whakaaro, a ka whakaotia e ia tenei take i runga i nga huarahi marama e taea ana. Otira kauaka pea e tonoa atu he apiha hei uiui, engari ko te tino Kooti pai pea mana e mahi e whakatutuki ko nga Kaunihera Maori. A i naianei hoki i te mea kua oti te whakatutu aua Kaunihera puta noa i te koroni, ka tika kia huri mai ratou ki te awhina i te Kawanatanga mo runga i tenei take, a ka nui atu toku koa ki te hapai i nga mana whakahaere o nga Kaunihera puta noa i te koroni hei whakatutuki i tenei take.