Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ripoata mo te Pire whakanohonoho ki te Tangata Whakahaere hoki i nga Whenua Maori, 1898

Rarangi o te Pire

Rarangi o te Pire.

  • Take 1. Kua paahitia tenei i tona ake ahua.
  • Take 2. Kua whakaurua kia toru Maori, kia toru Pakeha mo taua Poari. He kupu whakauru mo raro i taua rarangi, a kia kotahi huinga topu o nga Poari o ia takiwa, o ia takiwa i te tau, ki te wahi kotahi hei whakatikatika, hei whakatopu hei tirotiro i a ratou mahi, i te kaha, i te mangere rauei o etahi o aua Poari, ki te whakahaere i nga ritenga kua tukua ki a ratou, me era atu mea e hiahiatia ana e nga iwi Maori kia whakahaerea.
  • Take 3. Kua paahitia i runga i tona ahua.
  • Take 4. Me unu te Komihana o te Karauna, me whakauru ko tetahi o nga mema Maori, he mea ata pooti e nga Maori o taua takiwa hei Tiamana mo taua Poari, ki te ngaro atu ia me whakatu e ia tetahi o nga mema Maori hei Teputi Tiamana.
  • Take 5. Kua paahitia i runga i tona ahua.
  • Take 6. Ka whai korama te Poari ina ka noho nga mema e toru, engari kia kotahi o ratou maha atu ranei, me Pakeha.
  • Take 7, 8, 9. Kua paahitia enei rarangi, he kupu whakauru ki raro i te rarangi 9 i roto i nga marama e toru.
  • 10. Ki te puta te kupu whakahe a nga tangata rua tekau o era atu o nga tangata Maori no ratou te whenua, ki te pitihana me whakatau taua mea e te Poari i runga i to te Ture ritenga.
  • 11. Me te 12 me te 13. Kua paahitia i runga ano i enei rarangi.
  • 14. Ka whai mana te Poari i runga i te whakaaetanga a nga tangata whai take ki aua poraka, ki te wehe i etahi wahi o aua poraka hei urupa, hei tuunga kura, hei tuunga whare karakia, mo etahi atu tikanga ranei e pai ana mo te katoa, me te wehe hoki i etahi whenua o te tangata, o nga tangata ranei kua whakapaia o ratou whenua a kua nohoia hoki e te kararehe, i mua atu o te paahitanga o tenei Ture, i muri mai ranei, i runga i te kite o te Poari i te tika me te pai o te whakahaere a te tangata, a nga tangata ranei, no ratou aua whenua.
  • 15. Me te 16 me te 17 me te 18, kua paahaatia enei rarangi.
  • 19. Ka pena ano te mana whakahaere o te Poari ki runga ki nga whenua, kua whakataua ki a ratou me nga mana whakahaere o te Kooti Whenua Maori, mo runga i te mahi wehewehe, whakatu kai-riiwhi whakatau, i te nui o te paanga o ia tangata, o ia tangata, me te whakakore atu hoki i nga ingoa o nga tangata kaore nei o ratau take paanga ki aua whenua, me te mahi whakatu kai-tiaki mo nga tamariki, me te whakauru i nga tangata whai take ki aua whenua, i hapa nei ratou runga i o te Ture ritenga.
  • 20. Kua paahitia i runga i tona ahua ano.
  • 21. Kaore e taea e te tangata nona te whenua te tuku i tona paanga ki tetahi whenua Maori, i roto i tetahi takiwa, i whakaaetia kia whakahaerea te Ture nei i roto, heoi te tuku e taea, ko te tuku a wira a te tangata i ona paanga ki tetahi tangata Maori, hawhe-kaihe ranei, i a ia e ora ana, he mea tuhi i te aroaro o ona whanaunga me ona uri tata.
  • 22, 23, 24, 25, 26. Kua paahi enei rarangi i tona ahua ano.
  • 27. Ka ahei, te Kawana i roto i tona Kaunihera ki te hanga i nga huarahi whakahaere e tau ana hei whakatutuki i nga tikanga o tenei Ture, i runga ano i te whakaae a nga iwi katoa, no ratou nei nga whenua i roto i te mana o tenei Ture.
  • 28. Ko nga huarahi whakahaere katoa, e mahia ana e te Kawana i roto i tona Kaunihera, hei whatutuki i nga tikanga o tenei Ture, me tuku e te Kawana ki te Kotahitanga, i raro i ne mana o te "Tiriti o Waitangi," kia whakatikatikaia aua huarahi whakahaere katoa.
  • 29. A te wa e ea ai nga nama, me nga mokete, me era atu ritenga e tau ana ki nga whenua Maori e riihitia ana i raro i tenei Ture, ka ahei te Poari ki te wehe i etahi waahi, i katoa ranei o aua poraka, ki nga tangata no ratou aua whenua i riihitia ra, i runga i te mea, kua mutu nga tau b taua riihi, i runga i enei take e whai ake nei, ara.
    (1.) Hei nohoanga kararehe.
    (2.) Hei mahinga paamu.
    (3.) Hei whakanohonoho tangata Maori, i runga i te whakanohonoho taone mo matou, me o matou uri i muri i a matou, mo ake tonu atu.

He mea whakahau mai kia taiae "Te Puke-ki-Hikurangi."