Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ripoata mo te Pire whakanohonoho ki te Tangata Whakahaere hoki i nga Whenua Maori, 1898

No. 347, 1898 (Mr. Kaihau). — Ki te Honore Tumuaki me nga Mema Honore o te Whare o Raro e noho huihui ana i roto i te Paremete

No. 347, 1898 (Mr. Kaihau).
Ki te Honore Tumuaki me nga Mema Honore o te Whare o Raro e noho huihui ana i roto i te Paremete.

Te pitihana a nga tangata Maori o Niu Tireni kua haina nei i o ratou ingoa ki raro nei e whakaatu ana,—

1. Kua whakaaturia mai ki a motou e nga Niupepa kua paahitia e to koutou Whare Honore te panuitanga tuarua o te Pire Whakanohonoho ki te Tangata Whakahaere hoki i nga Whenua Maori, a kua tukua atu taua Pire ki te Komiti mo nga Mea Maori.
2. Kei te mohio te iwi Maori ka ata tiakina paitia ano e to koutou Whare Honoze nga mea katoa e pa ana ki nga morehu o te iwi Maori, a e kore rawa e tautokona e koutou nga Pire me nga ture e hanga ana hei mate mo matou.
3. Kua tirohia e matou a kua ata korerotia mai ano hoki ki a matou te whakarapopototanga o te Pire i tuhatuhaina nei e te Pirimia, a i whai korerotia nei e ia i etahi hui Maori i tu ki nga takiwa o te Motu nei.
4. Kei te tino whakaae matou kei te tino koa hoki ki te kupu i kiia na me mutu rawa atu te hoko a te Kawanatanga i nga whenua a nga Maori, pera ano me te araitanga i te hoko a nga tangata ra waho i araitia nei i runga i nga tikanga o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894."
5. Ka taea taua tikanga te whakarite, ki ta matou whakaaro, mehemea ka hanga e to koutou Whare honore tetahi Pire e whakahau ana kia mutu rawa te hoko a te Kawanatanga i nga whenua Maori.
6. E tino whakahe ana matou ki era atu tikanga katoa e mau ana i roto i taua Pire, a e tino kaha rawa atu ana ta matou whakahe ki nga mana e tukua ana e taua Pire ki nga Poari whakahaere whenua Maori, ko nga putake i whakahe ai matou koia tenei etahi e whai ake nei: (a.) Ko te mana o o matou whenua, i tuku iho nei i o matou tipuna tae iho ki a matou, i whakapumautia nei ki a matou i raro i te Tiriti o Waitangi, ka murua kinotia atu i a matou i runga i tena Pire, a tona tikanga ka tukuna noatia atu ki te Karauna. (b.) Ko aua Poari ki te mahara iho tena e hangaia i runga i etahi aronga e kore ai e ata taea te whakahaere pai te whakahaere tika ranei o o matou whenua, tona tukunga iho ka pa he mate taumaha rawa ki runga ki a matou, tetahi mate nui whakaharahara, e kore e roa rawa kua kitea te tino hinganga e mate rawa ai e ngaro rawa ai te iwi Maori. (c) I raro i nga tikanga o taua Pire, ka araia atu i te iwi Maori te mana e tukuna nei ki ia tangata e haere maia ai ia e whakawhirinaki ai ia ki a ia ano hei whakaora i a ia, e mohiotia nei koia tena tetahi mea nui e tupu nui ai nga iwi, a i te mea he iwi piri pono te Maori ki te Karauna he iwi i pai tana whakahaere i a ia i nga tau kua huri nei, na reira kaore e tika kia hangaia he tikanga kino e pa motuhake ana ki te iwi Maori anake.

E tono atu ana matou ki to koutou Whare honore kia kaua e paahitia tenei Pire hei ture, a tenei ka tukua e matou enei take kia ata whiriwhiria paitia e koutou: (1.) Me hanga he rahui kia rahi noa atu hei oranga mo nga iwi Maori i roto i nga morehu whenua e toe nei ki nga iwi Maori. (2.) Ko nga Maori kore whenua katoa na nga raupatu a te Kawanatanga na runga ranei i nga hoko whenua a te Kawanatanga i noho kore whenua ai me whakawhiwhi ki etahi wahi whenua o te Karauna e rite ana hei oranga mo ratou. (3) Kua tino tae tenei ki te wa e tika ana kia ata whakaritea te tu o nga iwi Maori ki te tu o nga iwi Pakeha o te Kuini me te whiwhi tahi ki nga painga katoa e tau ana ki nga iwi e ata noho ana e aro nui ana ki te hapai i te ture, e aro nui ana hoki ki te whakamama ake i nga taumahatanga o te koroni.

Na reira ka inoi atu o koutou kai-pitihana ki to koutou Whare honore kia makaia atu ki waho o te Whare te Pire i whakatakotoria atu nei e te Raiti Honore te Pirimia ki te Whare, a kia paahitia tetahi ture hei whakaora i te iwi Maori.

A ka inoi tonu a koutou kai-pitihana.

Na Taare Porotene, me etahi atu e 41.