.jpg)
Ko Nga Tikanga Nui O Te Ture O Ingarani
Upoko I. — Marena
Upoko I.
Marena
| 1. | Kei te 18 o Rewetiku nga korero whakaatu mo nga whanaunga tupu, aha, ranei, ekore nei e pai kia marenatia. Ki ta te Ture o In-garani he kore noa iho nga marena o aua whanaunga e tata rawa ana ki a raua: He whanaunga kihai i taea e aua korero, kihai i pena te tata, ahakoa kotahi to raua tupuna, ka tika ta raua marena. Otiia kahore ena tu marena e paingia e te Nuinga. E whakaaro ana hoki ratou ekore nga tamariki a nga pena e tokomaka, e ora; ekore e rite ki a te hunga kihai i tata ki a raua te whanaunga. |
WhaKaaae ki te MaRena. (Consent to Marriage.)
| 2. | Na kua hiahia koe ki te marena, a kahore he kupu riri a te Ture, otiia kihai ou tau i tae ki te rua tekau ma tahi, me tiki atu e koe te whakaae a tetahi tangata e nui atu ana i a koe te kaumatua, te wkai whakaaro: ke mea hoki kei rere tarewa ki runga ki taua mahi nui e kore nei e taea te whakakahore a mate noa. Te tangata hei whakaae, ko te Matua, ko nga kai whakakapi ranei o te Matua. '
Ko ta te papa whakaae te mea nui, ki te mea kei te ora ia, kei te Koroni ano hoki. Ki te mea kua mate te papa, na ko te whakaae a te Kai tiaki, ki te mea ke Kai tiaki, he mea whakarite i runga i nga ritenga a te Ture, e te papa. Ki te mea kei te ora te papa, otiia kahore i te Koroni, na me whakaae te whaea, ki te mea kei te Koroni ia; a ki te kahore te whaea i te Koroni, na ko te whakaae a te Kai tiaki, ki te mea ke Kai tiaki i whakaritea e te Kooti Nui. |
| 3. | Na ki te mea ke porangi te tangata mana te whakaae, te papa, te whaea, te kai tiaki ranei, ki te mea ranei he he te take i kore ai te kai tiaki e whakaae ki te marena, a kahore atu he he o te marena, me haere ki te Kai-whakawa-nui o te Kooti-Nui, a ki te mea kahore e kitea he he o taua marena nei, katahi te Kai-whakawa-nui ka karanga, He tika kia marenatia, Mana tonu iho tana karanga, me te mea ano he whakaae na te papa, na te whaea, na te kai tiaki. |
Te Marenatanga. (Solemnization of Marriage.)
| 4. | He maha nga tikanga a te Ture i Ingarani hei arai mo te marenapuku: engari kia maliia i ronga i te whakaae a nga tangata e tika ana mana te whakaae. Kei tenei motu ano aua tikanga nei;—mo nga Pakeha; kahore mo nga Maori, ki te mea he Maori raua tokorua.—A mua ia ka horapa atu tenei Ture ki nga Maori, ina kitea tona pai e te Maori. Katahi enei tikanga ka taumarumaru ki runga ki nga marena a te Maori, i nga wahi ia, i nga wa ano, e karangatia nuitia ai e te Kawana. |
| 5. | Ko nga tikanga tenei, ki te takoto to whakaaro mo te marena, me tuhituhi koe ki te Kai-tuhituhi-marena o tou Wahi, whakaatn rawa i o tau, i o korua ingoa, i a korua mahi, he takakau ranei, he aha ranei; te kainga o tetahi o tetahi, te maha ano o nga ra i noho ai ki reira, me te whare karakia, whare aha ranei, e mea ai korua kia marenatia. Ki te mea no te wahi tetahi o tetahi Kai-tuhituhi, a no te wahi ano tetahi o tetahi atu Kai-tuhituhi, me korero ki nga Kai-tuhituhi o aua Wahi e rua. |
| 6. | Ka takoto tena Pukapuka au, me toki marire mai ano, he pono rawa ngakupu o roto; katahi ka homai e te Kai-tuhituhi he Pukapuka-whakaae-marena, ara:
Tuaiahi. Ki to marama mai i to Pukapuka, i to kupu ano, kua rite nga tau ou, o tera. Ki te mea kihai i rite nga tau o tetahi o korua, otiia he pouaru ia, e pai ana ano. No te mea he mea marena i mua. Ahakoa kihai i rite nga tau, kahore he kupu ma nga matua i muri. Tuarua. Ki te marama mai i to Pukapuka, i tetahi atu pukapuka ranei, ki te Kai-tuhituhi kua whakaae te matua kai tiaki ranei, (ara, ki te mea he matua, he kai tiaki, tona i tenei Koroni.)—Taua pukapuka whakaae noi me tuhituhi e te Matua, e te Kai tiaki ranei i te tirohanga a te Kai tuhituhi, a tetahi Kai-whakawa ranei, a tetahi Roia ranei o te Kooti nui, a tetahi Minita marena ranei. |
| 7. | Na, kihai i pena, ekore tana pukapuka whakaae e hoatu e te Kai tuhituhi, kia taka ra ano nga ra kotahi tekau ma wha i muri i taua korerotanga nei ki aia.
Na kei a koe tetahi tikanga i ronga i te Ture mo te whakaae ki taua marena nei, ka pehia e koe te Pukapuka whakaae ki te tuhituhia e koe i te tirohanga a te Kai tuhituhi te kupu, "Kauaka" ki te taha o taua kupu marena i roto i te pukapuka a te Kai tuhituhi, whakapiri rawa tou ingoa, tou kainga, te huarahi ano, (whauaunga, kai tiaki ranei,) i tika ai to pehi i te Pukapuka whakaae. |
| 8. | Ekore e homai te Pukapuka whakaae e te Kai tuhituhi ki te whakakitea mai tetahi take e tika ai ki ta te Ture te pehi; ki te mea ranei e arai a mai ana e tetahi tangata kua rite i te Ture hei whakaae ki taua Marenatanga.
Ekore rawa te whakaae marena e homai e te Kai tuhituhi ki te mea kihai i puta tinana mai ki tona aroaro tetahi o te hunga ka marenatia nei, ki a nui mai ai ki a ia, kahore rawa he take whanaunga, aha ranei o nga mea a te Ture e he ai te marena; kia nui mai ano hoki, kua takoto te whakaae a ta te Ture Kai whakaae. |
| 9. | Ka haere mai ki te marena, ka homai taua whakaae marena o page 56 tetahi o raua ki te Minita mana e marena, ki te Kai tuhituhi ranei, ki 1 te mea he marena ki tona aroaro to raua marena. |
Kawenata a te wahine whai Hoa. (Contracts by Married Women.)
10.Me whakaaro te tane ki ona rawa, aha, aha, a kia rite ki reira nga mea e homai e ia hei atawhainga mo tana wahine. Ki te puremu ia te wahine, katahi ka kore. He wahine marena e noho ana ki tana tane, a e whakahaere ana i nga mea o te whare, e mohiotia ana kua tukua ki a ia e te tane, meana e hoko nga kakahu, nga mea mo te whare, nga kai, me nga mea katoa e meatea ana e ia, e tana tane, e nga tangata o te whare; he mea whakarite nana ki nga rawa o te tane. Me utu ano e te tane nga taonga nama a te wahine, nga mea pena.
Na, ehara i te mea pena, ekore te wahine whai hoa, tana tane ranei, e mau i tana kawenata.
Taonga o te wahine whai hoa. (Property of Married Women.')
| 11. | Ka oti te marena, ka riro mai i te tane nga moni a te wahine, me ona taonga, nga mea e taea te mau, era i te wahine i tona marenaj tanga ai, me nga mea pera, e taka mai ana mona i muri, ara i te mea kei te ora nei raua ko tana tane. Ma te tane ano hoki nga moni-reti, me nga hua ano o nga when.ua o te wahine^ i te mea e ora ana raua j tokorua.
Ekore e taea nga whenua o te wahine te hoko o te tane; ekore ano e riro i runga i tana Oha-ki. Ka riro katoa mai i te wahine i muri i te matenga o tana tane. Ki te mea ko te wahine kua mate, ka riro nga whenua i nga whakarerenga iho a te wahine. Na, he tamaiti ta raua, he mea e tika ai mona te whenua o te whaea, katahi ka tika aua whenua mo te tane i te matenga o te wahine, a mate noa te tane. |
| 12. | Ki te whakaae te tane i te mea kihai i marenatia, e taea te taonga, te aha ranei a te wahine, te tuku ki nga Kai tiaki, a ma era e whiu nga hua o reira ma te wahine mo ana mea ake. Ekore te tane e whai tikanga ki ena mea; mana ano aua rawa ona, me te mea ano kahore ana tane: ekore ano e riro hei utu mo nga nama, aha ranei, a te tane. Aua taonga na, ahakoa he mea e taea te mau, he moni ranei, ka riro ano i runga i te Oha-ki a te wahine.
Na he whenua no te wahine no tona papa ranei, i tukua ki nga Kai tiaki i te mea kahore ano te wahine Ma marena noa, he mea pai kia whakaurua he kupu kei riro pu noa iho i te tangata tuturu mona nei nga taonga o te wahine ina mate, engari me tuku e te wahine i runga i tana Oha-ki ki tana e pai ai. |
| 13. | Ki te mahue te wahine i tana tane, mana e haere ki te Kai-whakawa-tuturu, ki nga Kai-whakawa ranei o tana "Wahi, a ki te takoto i te Kai-whakawa tuturu, i nga Kai-whakawa ranei, kahore he take i mahue ai, a no te wahine ano ona rawa i ora ai, ka homai e taua Kai-whakawa he Pukapuka-tiaki mo ana moni, mo tona whenua ano i riro mai i a ia i muri iho i tona mahuetanga, kei riro i tana tane, i nga tangata ranei i ana nama, aha ranei.
Kei runga i taua Pukapuka-tiaki tana wahine e noho ana, tana page 57 |
| 14. | Kua oti to marena, a, muri iho ka marenatia ano ki tetahi atu i te mea kei te ora ano tona hoa; ka whiua. He herehere: kei neke ake ia i te whitu o nga tau. |
