UpokoIV.
Nga Tikanga Mo Nga Kai-Whakaatu.

Kua oti etahi tikanga te whakatakoto mo nga Kai whakaatu ina uia i roto i te Kooti, he mea kia tika ai te mahi, kia maunu katoa ai hoki te pono. Tuturu rawa enei tikanga i nga whakawakanga a te Kuini, i nga whakawakanga ke ranei.

1. Ka mutu te oati a te kai whakaatu ka uia ia e te tangata nana ia i karanga. He tua whangai te ui, e kore e tukua; e kore hoki a tika ta ui e whakatakoto ana i te ara mo nga korero a te kai whakaatu. Kei taka ki tetahi hoa aroha o te tangata nana nei ia i karanga, kei taka ranei ki te kuare, ki te mahara-kore ranei, na hohoro tonu tana hopu i tetahi korero kihai i kitea i mua e ia, a kua whakakitea nei inaianei ki a ia. No reira ekore e tika kia waiho ma te kai whakaatu ko te Ae, ko te Kahore anake. Ki te mea ahau kia whakakitea, nau te patu, e kore e tika taku ui, Nana ranei te patu? Engari me ui atu ki nga mea i kitea e te kai whakaatu. Ki te mea te kai whakaatu, i kite ano ia; me ui atu ki tana i kite ai. Ki te utua mai e ia, i kitea he patunga e ia, me ui atu ano e ahau, Na wai? Me ki atu ano ki te kai whakaatu kia korerotia mai te meatanga.

Ki te whai ano ahau kia whakakitea atu kua korerotia etahi kupu, ekore e tika kia whakahuatia e ahau aua kupu, kia ui atu ano ki te kai whakaatu, i rongo ranei ia ki aua kupu, Engari me ui atu: I rongo ranei koe ki tetahi kupu? A ki te mea ia, I rongo ano; katahi ahau ka ki atu kia korerotia mai e ia nga tino kupu i rongo ai ia.

Pai rawa ki ta te Kooti kia waiho ma te kai whakaatu ana korero: ko tana i kite ai, ko tana i rongo ai, hei korerotanga mana. Kaua ia e korerotia e ia nga korero a era tangata. Otiia me ui kia a ia, ina ngaro tetahi kupu, ina ngau ke ana korero.

2. Ka mutu te ui e te tangata nana taua kai whakaatu i karanga, katahi ka uia e tera taha, e tana roia ranei. Engari tera, e kore e pakeke nga tikanga mo taua ui ki te kai whakaatu: he ui noa atu tana.

3. Ki te mea he tamariki rawa te kai whakaatu, a e mea ana te Kooti kahore ia e mohio ki te korero, ma te Kai-whakawa, (Kai-wha-kawa page 41nui ranei,) e ui atu ki a ia kia kitea ai e mohio ana ranei ia ki te nui o tena hanga o te oati, a e matau ana ki te korero.

4. Te kai whakaatu, kia pono, ina uia, kia tika te haere o ana ko-rero. Otiia e kore e utua te ui, ki te mea he take kei roto i taua utu e whakawakia ai ia tana wahine, tane ranei, mo te hara e whainatia ai ranei.

5. Ki te rapua i roto i te Kooti nga korero o tetahi pukapuka tuhituhi, me whakaputa mai taua pukapuka; e kore e pai ta te ngutu, e kore ano e pai nga mea i tikina atu i tuhituhia mai i roto i taua pukapuka.

Na, whai noa ia i taua pukapuka, a pau ana tana; heoi kahore e taea te whakaputa mai, katahi era huarahi ka tika.

6. Ki te kore te tangata mona, (te defendant) e mohio ki te reo Ingarihi ma te Kai whakamaori te korero.

Kia takoto ia te oati a te Kai whakamaori mo tana whakamaori ka haere i runga i te pono. Nga kupu katoa o te whakaaturanga, whaka-maori rawa, kia mohio ai te defendant, (tangata mona.) Me korero ano ki te Kooti nga kupu katoa a taua tangata nei, ana ui, ana aha, ana aha.

7. He whakawakanga e hara i ta te Kuini, ki te pai te kai wha-kaatu, me homai e te tangata nana nei ia i tiki atu he moni kei kawe i a ia, hei whangai i a ia i te whakawakanga, hei whakahoki ano i a ia.

I nga whakawakanga hara ia, kahore he moni: no te mea he pehi hara te mahi ma te katoa, me whakapau nga uaua e te katoa ki te pehi hara. I te tini ia o nga whakawakanga hara kaputa i te Kawanatanga nga moni e ea ai te kai, me nga mea pera a te Kai whakapa hara ratou ko ana kai whakaatu.

MutungaO TePukapuka II.