Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ko Nga Tikanga Nui O Te Ture O Ingarani

Upoko III. — He Mea Ehara I Ta Te Etoni E Whakawakia Ana E Nga Kai-Whakawa, E Nga Kai-Whakawa Tu-Turu I Roto Ano I Nga Kooti O Waengarahi

Upoko III.
He Mea Ehara I Ta Te Etoni E Whakawakia Ana E Nga Kai-Whakawa, E Nga Kai-Whakawa Tu-Turu I Roto Ano I Nga Kooti O Waengarahi.

1. He whakawa nama, tukiuo ranei, i te mea he Pakeha raua, ka ta-koto i te Kai-whakawa Tuturu, i nga Kai-whakawa ranei, ki te mea tokorua raua, tokotoru ranei; ki te mea hoki kihai i neke ake i te rua tekau pauna. Otiia o kore e tukua te whakawa ma te Kai-whakawa Tuturu, ma nga Kai-whakawa ranei, ki te mea he taonga oha-ki to whakawakia ana, ki te mea ranei he whakawakanga no tera o mua i runga i to ngakau kino, ki te mea ranei he whakawa mo te whakapoke ingoa, mo te ngautuara, mo te puremu, mo te moenga tahaetanga ranei i te kotiro.

2. Ehara i te mea Kuini te mea e whakawakia ana, a he maori to tangata nana ranei, mona ranei te whakawa, ko tona hoa tauwhainga la he Pakeha, ki te mea kihai i neke ake i to ran kotahi o nga pauna te nui o te moni e whaia nei,—nga tangata hoi whakarite i tera whakawa, ko te Kai-whakawa Tuturu, Kia kotahi ano, kia rua ranei, nga Kai-whakawa hei hoa mona, a oti tonu iho.

3. Ehara i ta te Kuini te whakawa; engari na tetahi Maori ki te-tahi Maori; ma te Kai-whakawa Tuturu tera e whakarite, a oti tonu iho; kia tokorua ia nga Kai-whakawa Maori hei hoa mona; he mea karanga tetahi na tenei, he mea karanga tetahi na tera, o nga tangata e whakawa ana. Ka tau ta te Kooti, e kore e mahia, kia whakaae ra ano nga Kai-whakawa Maori tokorua ki te whakataunga.

ToWaengarahiKooti. (District CourtS.)

4. He Kooti ano ena kei waenganui o te Kooti nui o te Kooti ano a nga Kai-whakawa Tuturu ratou ko nga Kai-whakawa. Nga ingoa o enei Kooti, ko nga Kooti o Waengarahi. Te mahinga a cnei Kooti, kei te wahi whenua e titorehia mai ma ratou e te Kawana.

5. He whakawakanga e hara i ta te Kuini, ka oti i to waengarahi Kooti. Ki te mea i neke ake ta te plaintiff (tangata nana,) i te Sua Tekau Fauna, a kihai i neke ake i te Ban kotahi. Na, i waho o taua wahi te take o te whakawa, kahore ranei te defendant (tangata mona) e aoho, e mahi, i roto i taua wahi, kahore ena e whakawakia o taua Kooti. Ki te mea he take whenua te take, he taonga oha-ki ranei, he whakapoke ingoa ranei, he ngautuara ranei, he puremu ranei, he moenga tahaetanga ranei i te kotiro, ma te Kooti nui anake ena.

Ki te tuhituhia ia he whakaae e te tangata nana raua ko te tangata mona ki tetahi Kooti o "Waengarahi hei whakawa i ta raua mea, ahakoa he aha ranei, he aha ranei te take, ma taua Kooti ano te whakawa.

6. I te Kooti o Waengarahi ma te Kai-whakawa o te Kooti e huri-huri ta aga Kai-whakaatu, e karanga ta te Ture. Ki te hiahia ia tetahi o raua me tuku ki te Jury, (ara, ki nga Tapiri,) katahi ka page 40karangatia etahi tangata kia tekau ma rua: kia tokowka o raton kei Tapiri.

7. E tukua ana hoki ki nga Kooti o Waengarahi te whakawa i nga kara, i nga ke, o taua Wahi, ki te kahore te whiu (ara, te hereherenga) e neke ake i te wha o nga tan, E kore ano koki te whakawakanga mo te oati teka e tukua ma ratou.

Nga hara nui me nga mea pakeke, me waiho ma te Kooti nui. Ki te whakawakia he kara ki te Kooti o Waengaraki, kia tekau ma rua nga Tapiri; kia rite ano hoki te mahinga ki to te Kooti nui.