Te Poraka o Murihiku.

Kahore he tikanga i roa ai aku korero mo tenei hoko, natemea e rite ana te ahua ki te hoko o te Poraka o Ngaitahu.

Te whenua i uru ki roto i tenei poraka ko te pito ki runga o te "Waipounamu, ki te taha ki te tonga o nga Poraka o Ngaitahu me Otakou, e 6,000,000 nga eka. I whakaotia te hoko i te 17 o nga ra o Akuhata, 1853, mo nga moni e £2,600. I whakaritea he porohita mo nga tangata e noho ana i runga i te poraka, ki Taturau, ki Omaui, ki Oue, ki Aparima, ki Oraka, ki Kawakaputaputa, me Ouetutu, he kainga enei kei roto i te poraka; hui katoa nga eka o aua porohita e 4,588 eka.

Kotahi rau e wha tekau nga tangata e noho ana i runga i te poraka i te wa o te hoko, a ko nga eka i whakaritea hei porohita kahore i tino tae ki te 33 eka mo ia tangata. E rite ana tenei hoko ki te hoko a Te Keepa, kahore i tatauria etahi o nga tangata i te ngaro hoki ratou i Rakiura, me era atu kainga. I whai paanga ano hoki etahi o nga tangata e noho ana ki Ruapuke i taua wa, a mehemea i whakaaturia e ratou o ratou take ki te Komihana nana i hoko te whenua kua rahuitia e ia he whenua mo ratou, natemea i whai mana ia ki te whakarite whenua' mo nga tangata. Heoi ko te mutunga iho o to ratou kore e whakaatu ki te Komihana he iti noa iho n "a°whenua kei etahi o ratou a ko etahi kei te noho whenua kore.

Kahore kau he kupu whakaaetanga i roto i te pukapuka hoko kia whakaritea etahi atu porohita, engari i whakaaetia ki nga kai-hoko he kura he hohipera me era atu painga, a kua kiia e te Komihana nana i hoko te whenua ko enei whakaaetanga te tino utu mo te whenua i taea ai te hoko tenei whenua nui mo etahi moni iti.

I te tatauranga whakamutunga i nga tangata, e 353 nga tangata hui katoa ki era i Rakiura me Ruapuke, engari tera ano etahi tangata e whai paanga ana kei Otakou a kei raro atu hoki o Otakou e noho ana, ko enei etahi e tika ana kia whakaarohia mehemea ka whakaaetia etahi atu whenua.

Mehemea e wha rau nga tangata e whai paanga ana, a mehemea e whakaaetia ana kia rima teken eka, mo ia tangata hei mahinga hei kainga hoki mo ratou me whakarite kia 15,412 eka hei apiti atu ki nga eka e4,588 kua oti nei te tuku atu ki a raou; me etahi atu whenua, ano hoki kia 40,000 eka hei whenua rahui kia tae katoa ai nga whenua, ki te 60,000 eka. Otiraki te kore e whakaritea nga eka ki te maha o nga tangata a ki te penatia hoki me to Ngaitau ara mehemea ka whakaritea te utu o tenei whenua ki te utn i utua ai mo nga whenua i hokona i era atu wahi o te horoni ka pera ano nga eka whenua hei tuku atu ki nga Maori me enei kua whakahuatia i runga ake nei.

Mehemea ka whakaaetia enei kupu aku, me wehe ke hia 55,412 eka mo nga tikanga katoa; a ko taku kupu me wehe ke aua, eka, a me pena ano hoki te whakahaere o aua, whenua me era kua kiia e ahau kia whakaritea ma nga tangata i hoko nei i te poraka a Te Keepa.

E kore e tino tea e ahau te whakaatu i te takiwa hei takotoranga mo enei whenua. E ki ana te Tino Kairuri o Murihiku he iti noa iho nga, whenua papai a te Karauna e watea ana, ko te nuinga hoki kua oti te whakarite hei reti hei hoko. Engari nga whenua ngaherehere e rahi ana, otira kua whakaurua, enei ki raro i nga tikanga o te Ture Ngaherehere. Kai Rakiura etahi page 13whenua nui e takoto noa ana ; engari ko nga wahi ngaherehere o taua whenua kua whakaurua ki raro i te mana o, te Ture Ngaherehere. Ko nga wahi pea i takoto ai he whenua pai e watea ana mo nga tikanga Maori kei tehatika o te moana i waenganui o te Tukuta o Mataura, a kei te taha ki te Hauauru o te awa o Waiau i Foveaux Strait.

Ko nga Maori e noho ana i Aparima i nga kainga hoki i te taha ki te Hauauru o Aparima e tino hiahia ana kia riro i a ratou tetahi poraka whenua i te taha ki te Hauauru o te awa o Waiau; a ko taku tino kupu me whakaae atu to ratou i hiahia ai. E whakaae ana nea Maori e whai tikanga ana ki te tango i tetahi whenua hei whakaoti i nga tikanga o te hoko.