Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Proceedings of the Third Kotahitanga Parliament, April to May 1894

Turanga, Mei 1st, 1894

10 a.m.

Turanga, Mei 1st, 1894

Tiamana.—Kua tu te koramu ote Whare inga mema e noho nei. Heoi, ka puare te Whare.

P. Patapu.—Ko te pitihana a whanganui naku i hoatu, kei te tinnuaki inaianei.

Tiamana.—Ka panui ite pitihana a Whanganui i tuku ai kite whare.

Motini no 10, mete 11.Raniera Wharerau.(Minita) ote Kawanatanga.?

Tiamana.—Ka panui ite motini a W. Kaharunga.

Tiamana.—Ka panui ite motini a R. Wharerau No 10

page 35

12, 13. Hoi ka tukua atu ko te take a P. Paiapu o Whanganui, hei mahi ma te Whare.

P. Patapu.—Ka tu ka mea E kore e tino marama i ahau te korero mote pitihana nei, a, tenei ano pea kei a tatou nei ano etahi onga mea mohio hei whakamarama i tenei mea. Ite mea erite ana ki ta Pene Taui o Nga puhi a, he mea kotahi tenei.

H. Mokopapaki.—E mea ana ahau keite Kawanatanga Maori te ritenga.

H. Ropiha.—E whakapai ana ahau, ki tenei Pitihana e tautoko ana ahau me tuku atu tenei take ki te Kawanatanga, me ta P.Taui ana hoki.

Tiamana.—E penei ana ahau, me tuku atu te pooti mo tenei take. Konga mema e whakaae ana kia tukua kite Kawanatanga me kai mai ae! Riro ana kite ae! ka takua kite Kawanatanga.

Motini No 9. A W. Kahuranga. E tika ana me tu a W Kaharanga ki te Whakamara ma.

W. Kaharunga.—I tangohia mai tenei pire i roto ite pire mote kohi moni a Wi Pere ote tau 1893 a, kaore tenei Ruuri e araia ana, e etahi Iwi e noho inga motu nei. No reira, e, tukua mai ana ma tenei Kotahitanga e mahi hei mea tuturu.

H. Ropiha.—Kanm te marama o tenei motini, a, kaore aoa hoki he mahinga ite mea kua oti ke ano te whakatakoto e ratou nga tikanga na reira ekore e uru atu etahi kupu maku ki roto, otira, kei nga mema ano ta ratou na kupu.

H. Paea.—E tautoko ana ahau i ta Hoori Ropiha.

H. Mokopapaki.—E mea ana ahau me tuku atu tenei take kite Kawanatanga.

R. Wharerau.—I tino whakataua e tenei Kotahitanga i te hui i tu kite Waipatu ite tau 1893. Me kohi moni nga takiwa katoa onga Maori, a, ko ratou ano hei tiaki i aua moni.

Tiamana.—Ka tu ka mea; Kanui te pai onga korero ate minita nei, a. e mohio ana ahau, e kore e reie ko to te Kawanatanga. No reira e tika ana, me whai kuou te whare, ite mea, kei te teepu te [unclear: motini] nei e [unclear: takoto] ana.

page 36

N. Patuawa.—Ko taku mo io, na te Kotahitanga tena moni e kohia mai nei, a, i paahitia ra hoki taua ture kohi moni i te waipatu.

H Para.—He patai mehemea ranei mate Pirimia e haina nga take e oti ia tatou?

Tiamana.—Kei te whiriwhiringa mai to ritanga.

H. Paea.—E tautoko ana ahau ite motini No 10.

W. Kaharunga.—E tautoko ana ahau ite kupu a He. Ropiha, me ata tirtiro he tangata hei haina ia tatou take.

P. Taui.—E tautoko ana ahau ite motini.

E. Tewano.—E penei ana ahau ite mea kua mate atu te tumuaki o tenei mahi; e hiahia ana ahau me rapu e tatou he tangata hei [unclear: riiwhi] mo tana nohoanga.

R. Wharerau.—Hoi ano te manarga ote Pirimia kite haina i nga take, ko tenei tau anake ano. Hoi, ekore e tika ma tetahi onga mema, engari ano te tuku ma te Iwi e rapu. Otira, he waahi tino pakeke rawa tenei ki taku mohio, engari, tenei ake te wa pea e pea e rapua ai he Tumuaki.

H. Paea.—E wehi ana ahau mote rapu atu i tetahi atu tangata hei tumuaki, note mea kote tangata mona tera tunga he ingo tino mana, a, e mea ana ahau me whakaingo e tatau he tangata.

H. Ropiha.—E whai ana tatau i rungo ite Ruuri ate Kawanatanga Maori mo te Whare, ko nga mea katoa, kia rite tonu te noho timata mai ite Pika mete tumuaki, Timana, Kawanatanga, Pirimia, Minita, menga mema katoa e tika katoa ai enei mea. No reira, e mea ana ahau ekore croa te rapu i tetahi tangata i roto ano ia tatou mo taua tunga, a, e mea ana hoki ahau, me neke atu te horero mo tenei motini kia tae mai nga mema katoa tae atu kite Pika

R. Wharerau.—Ka whakaaetia te neke kia tae mai te Pika.

Motini No. 10.—E pai ana me tu mai a R. Wharerau kite whakamarama itana motini.

R. Wharerau.—E tono ana te motini kia koutou, kia whakamana te Kawanatauga kite mahi haina haere inga motou o rua kite kirihipi, me tetahi hoa hoki onga Mema hei hoa.

page 37

H. Ropiha—E tino pai ana tenei motini, a, e hiahia ana ahau me tuku atu ma te komiti whiriwhiri tenei e mahi mai

P. Patapu.—E tautoko ana ahau ite motini No. (2). K whakaingoatia ana e ahau a te kakakura hei whakahaere, me o reira waahi katoa. A, [unclear: nia] te Kawanatanga ia e whakamana. Kote Tai-Haoauru he waahi iti nei, e toe ana, kote waahi anake ki a te Whiti, me toona Iwi, a. e hiahia ana ahau ki era Iwi kia riro mai i runga ite kirihipi.

H. Ropiha.—E ahua arai ana ite korero mo tenei motini, taku hiahia, me tuku kite komiti whiriwhiri.

H. Paea.—He tono taku ite pooti, kia paahitia tenei, me tuku kite komiti.

Tiamana.—A, ite mea kua tono nga Mema me tuku tenei motini kite komiti whiriwhiri, anga mema i whiriwhiri ai. Hoi ka tukua atu te pooti. Irunga [unclear: nenoi] pooti, i riro ki tenei, me tuku kite komiti whiriwhiri tenei motini.

Motini No. (2). Na R. Wharerau. He mea tika me ta mai te kai motini kite whakamarama ite motini.

R. Wharerau.—E tono ana te motini ia koutou kia whakaaetia, aia, kia whakamana he komiti mo nga tak. Wa e tenei Kawanatanga.

P. Patapu.—E tino tautoko ana ahau i tenei motini, e no.(3).

H. Paerata.—E me a ana ahau erga Mema Honore nei, me waiho mai te motini nei kia matou kinga Minita nei, kaore ano matou i [unclear: whakanierite] noa.

H. Paea.—E tino tautoko ana ahau i ia H. Paeraia.

Reemi Tupara.—E tino tautoko ana ahau i ta H. Paerata.

R. Wharerau.—Ite mea koa tu mai tetahi onga Minita kite tango ite motini, heoi, kua whakaaetia e ahau e tenei o nga Minita.

Tiamana.—Kua oti tenei, me waiho tenei ki nga Minita anake a, ma ratou e mahi atu. Heoi, ka tukua atu te.

Motini No 13. Na R. Whaherau, Me tu mai to kai motini kite whakamarama i taua motini.

page 38

R. Wharerau.—Heoi ano te waahi ote motini. Kote tono i ta koutou whakaaetanga kia takoto he Kupu mote pire e puta mai aua ite Paremata Pakeha, mote whakawhiti ki Ingarangi.

P. Patapu.—E. hiahia ana ahau me nuku te Whare.

P. Paraihe.—E tautoko ana ahau me neke te Whare.

Taimana.—Hoi, ka whakaaetia tenei me neke te Whare mo ate 6 onga ra o mei 1894.