[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 1
Niu Tireni.
Ture Whakatikatika I Te Ture Whakahaere Moni Nama Mo Te Tino Reriwe O Aotearoa.
Whakawhaititanga.
He Ture hei Whakatikatika, i nga Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa.
Na Ka Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga ano i tona mana, ara:—
1. | Ko te ingoa poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakatikatika 1892 i te Ture Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa. |
2. | Ko te Apiti Tuarua o te Ture Whakatikatika 1889 i te Ture Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa, e whakahuatia nei ko taua Ture kua whakakorea i konei a kua tukua ko te Apiti o tenei Ture hei riiwhi mo tera. |
3. | Ko te tekiona rima me era atu tikanga katoa o taua Ture, o tetahi atu Ture ranei e whakahuatia ana i roto i taua Ture, ka korerotia ano i whakaurua nga kupu "wha tau" hei riwhi mo nga kupu "rua tau" i nga wahi e mau ana aua kupu i roto i taua tekiona, ano i whakaurua te Apiti o tenei ture i mua ki roto i taua Ture hei riiwhi mo te Apiti Tuarua o taua Ture. |
4. | Kahore he mea i roto i taua tekiona rima kua kiia ake nei e kiia kua pa ka pa ranei ki tetahi whenua e takoto ana i roto i nga rohe e whakaaturia ana i roto i te Apiti Tuarua ki taua Ture, ki waho atu ranei o aua rohe, erangi kei roto ano i nga rohe e whakaaturia ana i roto i to Apiti Tuarua ki tenei Ture, ahakoa i riro mai i mua tera ranei e riro mai a muri ake nei i runga i te Ture i tetahi i etahi tangata ranei i waho atu o te Kawanatanga, i raro i tetahi kirimene, tuku, riihi ranei i whakaotia tikatia, o tetahi wahi ranei kua whakahaerea tikatea i mua o te pahitanga o taua Ture o tenei Ture ranei. |
5. | Ko "Te Ture Whakatikatika 1891 i te Ture Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa," kua whakakorea e tenei Turo. |
Apiti.
Nga Takiwa Whenua Maori e ekengia ana e tenei Ture.
Ko era whenua katoa i roto i te Takiwa Porowini o Akarana o Taranaki me Poneke ko te rohe ki raro whaka te rawhiti ko te Parihi o Pirongia timata atu i Tahuanui ki te huinga o te awa o Waipa me Puniu; a ma taua awa me te awa o Owairaka ki tona matapuna; mau atu i reira ki to huinga o te Awa o Mangare me Waikato; ka whai i te Awa o Waikato ki te ruhe o te taha ki te rawhiti o Tirohanga Poraka; ka rere ki te rawhiti, ki te tonga, me te tonga whaka te rawhiti ma taua rohe o te rawhiti, me te rohe ki raro me te hauauru o Tihoi Poraka, me te rohe ki te rawhiti me te tonga o Waihaha Poraka Nama 2 me te 1, me tetahi taha o to Hauhungaroa Poraka ki Oruaiwi; ka rere ma runga i tetahi raina maro atu ki te Pou Wea i Komokoriki; ka rere ma tetahi raina maro tonu ki te Awa e Whanganui; ka rere ki raro whaka te rawhiti ma te awa o Whanganul, te Awa o Mangatepopo, me te awa o Huimako ki tetahi wahi kei te hauauru o te matapuna o te Awa o Wairehu; ka rere maro atu ki te matapuna o taua awa; ka whai i te awa o Wairehu ki Roto Aira; ka whai i Roto Aira me te Awa o Poutu ki te Awa o Waikato; ka whai i te Awa o Waikato me te awa o Waipahihi ki tona matapuna; ka rere maro atu ki tetahi manga o te Awa o Moawhango; ka whai i taua awa ki te rohe whaka te tonga o Oruamatua Poraka; ka whai i taua rohe tae atu ki te Awa o Rangitikei; ka whai i taua awa ki te rohe whaka te tonga o Mangaohane Poraka, ka whai i taua rohe ki te tihi o Ruahine; ka whai i te kaha o Ruahine Maunga me te rohe whaka te tonga me te rawhiti o Awarua Poraka tae atu ki te koko ki te tonga whaka te rawhiti o taua poraka; ka ahu ki te tonga whaka te hauauru ma te rohe ki te tonga o Awarua Poraka tae atu ki te Awa o Rangitikei; ka whai i te Awa o Rangitikei ki te rohe ki te tonga o Otairi No. 5 Poraka ka whati ki te tonga ma te rohe ki te tonga o taua Poraka me te Otairi No. 2a Poraka tae atu ki te Awa o Mangapapa; ka whai i te Awa o Mangapapa me te Awa o Turakina ki te rohe ki te tonga o te Maungakaretu Poraka; ka whai i te rohe ki te tonga me te hauauru ma tonga o taua Maungakaretu Poraka ki te Awa o Whangaehu; ka rere ma te Awa o Whangaehu me te Haeo me Paratieke Poraka ki te Awa o Mangawhero; ka rere atu i reira ma te Awa o Mangawhero ki te Awa o Mungakowai a ma taua Awa o Mungakowai ki te kokonga hauauru whakararo o te Ohineiti Poraka; ka rere i runga i te whakamarotanga o te rohe whakararo o te Ohineiti Poraka tae atu ki te Karewarewa Poraka; mau atu ma taua Poraka me te Parihouhou, Aratowaka, me te Pukenui Poraka ki te Awa o Whanganui; ka haere i roto i te Awa o Whanganui ki te Awa o Whangamomona; ka whai i te Awa o Whanganui me te Awa o Mangare ki tona matapuna: mau atu i reira ma tetahi raina tikarere ki te hauauru ki te rohe raupatu o Taranaki; a ma taua rohe ki te moana; mau atu i reira ki te hauauru ma te moana ka ahu whakararo me te hauauru ma te Awa o Mohakatino me te Mokau-Mokatino Poraka ki te Awa o Mokau, ka rere i roto i te Awa o Mokau ki te huihuinga o te Awa o Mokau me te Awa o Mangaotaki, ka rere maro atu ki te Pou Wea i Hauturu, ka rere maro atu ki Pirongia Maunga, ka rere maro atu ki te timatanga mai ano ki Tahuanui.