Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Acts Affecting Native Lands, Etc. (In English and Maori), Passed by the General Assembly, Session 1892, 1893, 1897, 1898, 1899.

Niu Tireni. — Ture Whakatikatika I Te Ture Whakahaere Moni Nama Mo Te Tino Reriwe O Aotearoa. — Whakawhaititanga

[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]

page 1

Niu Tireni.
Ture Whakatikatika I Te Ture Whakahaere Moni Nama Mo Te Tino Reriwe O Aotearoa.
Whakawhaititanga.

He Ture hei Whakatikatika, i nga Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa.

Na Ka Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga ano i tona mana, ara:—

1. Ko te ingoa poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakatikatika 1892 i te Ture Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa.
2. Ko te Apiti Tuarua o te Ture Whakatikatika 1889 i te Ture Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa, e whakahuatia nei ko taua Ture kua whakakorea i konei a kua tukua ko te Apiti o tenei Ture hei riiwhi mo tera.
3. Ko te tekiona rima me era atu tikanga katoa o taua Ture, o tetahi atu Ture ranei e whakahuatia ana i roto i taua Ture, ka korerotia ano i whakaurua nga kupu "wha tau" hei riwhi mo nga kupu "rua tau" i nga wahi e mau ana aua kupu i roto i taua tekiona, ano i whakaurua te Apiti o tenei ture i mua ki roto i taua Ture hei riiwhi mo te Apiti Tuarua o taua Ture.
4. Kahore he mea i roto i taua tekiona rima kua kiia ake nei e kiia kua pa ka pa ranei ki tetahi whenua e takoto ana i roto i nga rohe e whakaaturia ana i roto i te Apiti Tuarua ki taua Ture, ki waho atu ranei o aua rohe, erangi kei roto ano i nga rohe e whakaaturia ana i roto i to Apiti Tuarua ki tenei Ture, ahakoa i riro mai i mua tera ranei e riro mai a muri ake nei i runga i te Ture i tetahi i etahi tangata ranei i waho atu o te Kawanatanga, i raro i tetahi kirimene, tuku, riihi ranei i whakaotia tikatia, o tetahi wahi ranei kua whakahaerea tikatea i mua o te pahitanga o taua Ture o tenei Ture ranei.
5. Ko "Te Ture Whakatikatika 1891 i te Ture Whakahaere Moni Nama mo te Tino Reriwe o Aotearoa," kua whakakorea e tenei Turo.
page 2

Apiti.
Nga Takiwa Whenua Maori e ekengia ana e tenei Ture.

Ko era whenua katoa i roto i te Takiwa Porowini o Akarana o Taranaki me Poneke ko te rohe ki raro whaka te rawhiti ko te Parihi o Pirongia timata atu i Tahuanui ki te huinga o te awa o Waipa me Puniu; a ma taua awa me te awa o Owairaka ki tona matapuna; mau atu i reira ki to huinga o te Awa o Mangare me Waikato; ka whai i te Awa o Waikato ki te ruhe o te taha ki te rawhiti o Tirohanga Poraka; ka rere ki te rawhiti, ki te tonga, me te tonga whaka te rawhiti ma taua rohe o te rawhiti, me te rohe ki raro me te hauauru o Tihoi Poraka, me te rohe ki te rawhiti me te tonga o Waihaha Poraka Nama 2 me te 1, me tetahi taha o to Hauhungaroa Poraka ki Oruaiwi; ka rere ma runga i tetahi raina maro atu ki te Pou Wea i Komokoriki; ka rere ma tetahi raina maro tonu ki te Awa e Whanganui; ka rere ki raro whaka te rawhiti ma te awa o Whanganul, te Awa o Mangatepopo, me te awa o Huimako ki tetahi wahi kei te hauauru o te matapuna o te Awa o Wairehu; ka rere maro atu ki te matapuna o taua awa; ka whai i te awa o Wairehu ki Roto Aira; ka whai i Roto Aira me te Awa o Poutu ki te Awa o Waikato; ka whai i te Awa o Waikato me te awa o Waipahihi ki tona matapuna; ka rere maro atu ki tetahi manga o te Awa o Moawhango; ka whai i taua awa ki te rohe whaka te tonga o Oruamatua Poraka; ka whai i taua rohe tae atu ki te Awa o Rangitikei; ka whai i taua awa ki te rohe whaka te tonga o Mangaohane Poraka, ka whai i taua rohe ki te tihi o Ruahine; ka whai i te kaha o Ruahine Maunga me te rohe whaka te tonga me te rawhiti o Awarua Poraka tae atu ki te koko ki te tonga whaka te rawhiti o taua poraka; ka ahu ki te tonga whaka te hauauru ma te rohe ki te tonga o Awarua Poraka tae atu ki te Awa o Rangitikei; ka whai i te Awa o Rangitikei ki te rohe ki te tonga o Otairi No. 5 Poraka ka whati ki te tonga ma te rohe ki te tonga o taua Poraka me te Otairi No. 2a Poraka tae atu ki te Awa o Mangapapa; ka whai i te Awa o Mangapapa me te Awa o Turakina ki te rohe ki te tonga o te Maungakaretu Poraka; ka whai i te rohe ki te tonga me te hauauru ma tonga o taua Maungakaretu Poraka ki te Awa o Whangaehu; ka rere ma te Awa o Whangaehu me te Haeo me Paratieke Poraka ki te Awa o Mangawhero; ka rere atu i reira ma te Awa o Mangawhero ki te Awa o Mungakowai a ma taua Awa o Mungakowai ki te kokonga hauauru whakararo o te Ohineiti Poraka; ka rere i runga i te whakamarotanga o te rohe whakararo o te Ohineiti Poraka tae atu ki te Karewarewa Poraka; mau atu ma taua Poraka me te Parihouhou, Aratowaka, me te Pukenui Poraka ki te Awa o Whanganui; ka haere i roto i te Awa o Whanganui ki te Awa o Whangamomona; ka whai i te Awa o Whanganui me te Awa o Mangare ki tona matapuna: mau atu i reira ma tetahi raina tikarere ki te hauauru ki te rohe raupatu o Taranaki; a ma taua rohe ki te moana; mau atu i reira ki te hauauru ma te moana ka ahu whakararo me te hauauru ma te Awa o Mohakatino me te Mokau-Mokatino Poraka ki te Awa o Mokau, ka rere i roto i te Awa o Mokau ki te huihuinga o te Awa o Mokau me te Awa o Mangaotaki, ka rere maro atu ki te Pou Wea i Hauturu, ka rere maro atu ki Pirongia Maunga, ka rere maro atu ki te timatanga mai ano ki Tahuanui.