Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Acts Affecting Native Lands, Etc. (In English and Maori), Passed by the General Assembly, Session 1892, 1893, 1897, 1898, 1899.

Niu Tireni. — Rahui O Kaipo (Nama 2.)

[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]

page 1

Niu Tireni.
Rahui O Kaipo (Nama 2.)

He Ture hei whakakore atu i "Te Ture Rahui o Kaipo, 1892," hei mahi hoki i etahi atu Huarahi hei Whakataunga i nga Take mo te Rahui o Kaipo.

Notemea i runga i tetahi Karauna karaati i tuhia i te tahi o nga ra o Nowema, tau tahi mano waru rau white tekau ma ono i karaatitia tera wahi whenua e mohiotia ana ko Kaipo, Tekiona waru tekau, Poraka o Waitotara ka huaina a muri iho nei ko "taua whenua" ki a Rio me Piripi, tangata Maori tuturu: A notemea e kiia ana i hanga taua karaati i runga i tetahi tikanga i whakahaerea mo taua whenua, i runga hoki i te whakaaro me pupuri e Rio me Piripi taua whenua i runga i te take tiaki hei painga mo raua tahi me etahi atu tangata o te Iwi o Ngarauru, erangi kihai i whakaurua tetahi kupu tiaki i hiahiatia kia whakaurua ki roto i taua karaati: A notemea kua mate taua Rio me taua Piripi a kua whakaturia etahi kairiwhi mo raua ki to raua panga me to raua take ki taua whenua ara ko Haata Rio, me Matatiria Rio, me Tupuhi Rio hei kairiwhi ki te paanga me nga take o taua Rio, a ko Piripi te Rangiirunga, ko Kirimangu me Te Amo te Kehu hei kairiwhi ki te paanga me nga take o taua Piripi: A notemea e tika ana kia kimihia nga tangata e tika ana kiauru ki taua whenua i raro i nga tikanga o taua tiaki, kia mahia hoki he tikanga e tau tika ai ki a ratou te painga o tau tiaki.

No Reira Ka Meingatia hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga ano i tona mana, ara:—

1. Ko te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Rahui o Kaipo, 1892 (No. 2)."
2. E whakakorea atu ana e tenei Ture "Te Ture Rahui o Kaipo, 1892."
3. Ka whaimana te Kooti Whenua Maori ki te whiriwhiri ki te whakatau ki te whakahua i runga i tana ota, ko wai ma nga tangata o te Iwi o Ngarauru e tika ana kia whaipaanga ki taua whenua, mehemea ra ia e kitea ana he tangata pera e whaitikanga ana i runga i taua tikanga tiiaki e kiia nei he whenua tiaki, me whakatau hoki e te Kooti. te rahi o nga whaipaanga.page 2
4. Mehemea ka whakataua e taua ota e whaitake pera ana etahi tangata, me kore atu te mana o taua Karauna karaati i te wa ano i whakataua ai taua ota, i runga ano i nga tikanga e whai ake nei: Engari hoki kaua te ota e mahia peratia ana e mana ki te whakahe i te wa e mana ana, me te wahi e pangia ana e tetahi riihi e pa ana ki taua whenua i te wa i mahia ai taua ota, a kaua hoki e tonoa atu ano ki te tangata e reti ana i taua whenua nga utu reti me era atu moni mo taua whenua kua utua i runga i nga tikanga o taua riihi, i mua atu i te mahinga o taua ota. Engari kia whakaaturia atu ki te tangata e riihi ana i taua whenua te putanga o taua ota, kei reira ko nga moni e purutia ana e ia i te wa i mahia ai taua ota, e puta ana ranei i muri o te mahinga o taua ota, me utu e ia ki nga Maori kua rehitatia i taua wa ko ratou te hunga whaitake ki te whenua e riihitia ana e ia, me utu aua moni i runga ano i te tikanga o nga whaipaanga o aua tangata. Mehemea e mahara ana te Kooti he mea tika kia peratia, ka ahei te Kooti ki te wehewehe i taua whenua kia rite te maha o nga wahanga ki nga puteke e tika ana, a mehemea e whaitikanga ana, ka ahei te Kooti ki te whakaputa i tetahi ota riihi i raro i nga tikanga o nga, tekiona toru tekau ma ono tae atu ki te tekiona toru tekau ma iwa o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886."
5. Ka ahei hoki te Kooti ki te whakatau i te ra hei mananga mai mo nga putake ki taua whenua, mehemea e tika ana kia pera, a ko taua ra te ra hei mananga mai mo aua take.