[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 1
Niu Tireni.
Whiriwhiri I Nga Take O Te Rohe Potae.
Whakawhaititanga.
Ingoa. | |
Whakamaramatanga. | |
1. | Ingoa Poto. |
2. | Mahilinga ota hou. |
3. | Ko to toenga a te whenua kiia he Whenua Maori. |
He Ture hei whakamarama i nga Take o nga Tangata Maori ki etahi wahi o te Rohe Potae Poraka.
Notemea i te whakawakanga o nga take ki te whenua e huaina nei ko te Rohe Potae, i te Takiwa Porowini o Akarana (e huaina ana i roto nei ko "taua whenua"), i whakaputaina etahi ota (e huaina ana i roto nei ko "aua ota tuatahi") e te Kooti Whenua Maori, whakataua ana ki nga tangata whaitake ki etahi wahi o taua whenua: A notemea i raro i te tekiona tekau ma rima o "Te Ture Whakatikatika, 1888, i te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," e meingatia ana me pa aua ota ki aua wahi, me mana hoki aua ota, ano i whakaiputaina i raro i te tekiona rua tekau o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886": A notemea no te whakawakanga ano i nga take ki taua whenua, me te roherohenga ano o etahi taha o taua whenua i uru ki aua ota o te tuatahi ra, i mahia etahi atu ota (e huaina ana i roto nei ko aua ota tuarua) i runga i te mahara kia tu ko aua ota tuarua hei whakakapi mo etahi o aua ota o te tuatahi: A notemea i taua whakawa o muri mai ra i whakaturia he kaiwhakakapi mo nga hea whaipaanga o nga tangata i mate, o nga Maori whaitake ki taua whenua, i runga i nga tikanga o te tekiona rua tekau ma ono o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," kaore ra i puta he tono kia peratia: A notemea kua kitea inaianei, tera atu ano etahi atu tangata Maori e whaitake ana i raro i nga tikanga Maori ki etahi wahi o taua whenua, e pangia ana e aua ota tuatahi, i tua atu ano o te hunga i whakataua ra i aua ota tuatahi ko ratou te hunga whaitake ki aua wahi, a kua whakaurua atu o ratou ingoa ki aua ota tuarua: A notemea e maharatia ana kaore pea i tino tika ki te ture aua ota tuarua me taua whakataunga kairiiwhi, a e tika ana kia mahia tikatia kia kaua ai he awangawangatanga:
page 2No reira ka Meingatia hei Ture, e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga ano i tona mana, ara:—
1. | Te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Whiriwhiri i nga Take ki te Rohe Potae, 1892." |
2. | Ka meingatia i whaimana te Kooti Whenua Maori ki te whakaputa i aua ota tuarua, ki te whakatu hoki i aua kairiiwhi ki te whakauru hoki i nga ingoa o aua Maori hei tangata whaitake ki aua ota tuarua. A ka meingatia aua ota he ota i mahia i raro i te tekiona rua tekau o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," a me whaimana pera ano, me mana hoki hei whakakapi mo aua ota tuatahi. |
3. | Ko era atu wahi o taua whenua kaore nei kia whakaputaina he ota whaimana i raro i te tekiona rua tekau o "Te Ture Kooti "Whenua Maori, 1886," i mua atu o te mananga o tenei Ture, ka kiia era taha he whenua Maori, a ka ahei te Kooti ki te whakawa i aua taha ano kaore i tu he whakawa mo aua taha. |
He mea whakahau, i taia e H. Tiripere, Kai-ta Perehi a te Kawanatanga, Weringitana.—1892.