.jpg)
[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 1
Niu Tireni. Ture Whakatikatika I Te Ture Whakanohonoho Whenua Maori.
1906, No. 62.
He Ture hei whakatikatika i nga Ture, e pa ana ki nga Whenua Maori.
| 1. | Te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakatikatika i te Ture Whakanohonoho Whenua Maori, 1906"; a me uru hei wahi mo, a me korero tahi raua ko, "Te Ture Whakanohonoho Whenua Maori, 1905" (kua huaina i raro nei ko "taua Ture"). | ||||||
| 2. | Kaore a tekiona rima o "Te Ture Whakahaere i nga whenua Tuturu o nga Maori, 1888," e pa ki nga riihi e whakaaetia ana e te Poari i raro i taua Ture i tenei Ture ranei. | ||||||
| 3. | Ia whenua Maori, mehemea ki te whakaaro a te Minita Maori, kaore i parangia tikatia ona taru kikino, i runga i nga tikanga o "Te Ture mo nga Taru Kikino, 1900," ka kiia he whenua Maori e takoto ana i raro i nga tikanga o tekiona waru tae atu ki tekiona tekau ma rima o taua Ture, i runga i ona whakatikatikanga e tenei Ture. | ||||||
| 4. | Ia whenua Maori, mehemea ki te whakaaro a te Minita Maori, kaore e nohoia tikatia ana e nga Maori no ratou, engari e tau ana hei nohoanga ma te Maori, ka ahei i runga i te kupu whakaatu a te Poari kia whakahaerea i raro i nga tikanga o aua tekiona waru tae atu ki tekiona tekau ma rima kua whakatikatikaina nei e tenei Ture, engari ko aua tekiona mo runga i te ritenga o tenei tekiona anake kua whakatikatikaina, ara, e whai ake nei:—
|
||||||
| 5. | Me tahuri te Kai-wariu Tianara, ina tonoa e te Poari, a ina utua nga moni e whakaarohia ana tera e pau, ki te whakahau kia wariungia ia whenua. | ||||||
| 6. | Ko nga moni katoa kua utua i mua ki roto ki te Kaute a te Iwi, ara nga moni whii nga moni tiati ranei i kohikohia e nga Poari, kua meinga he moni reweniu no nga Moni Topu a ka tuhia peratia, a ko nga moni pera katoa a muri ake nei utua ai ki roto ki te Kaute a te Iwi kua meinga me tapiri ki nga moni kua pootitia hei utu i te whakahaerenga o taua Ture me tenei Ture, ahakoa te takotoketanga o etahi kupu i roto i "Te Ture Whakahaere i nga Whenua Maori, 1900," i etahi atu Ture ranei. | ||||||
| 7. | Ko nga moni e puta ana i nga roiate rakau, harakeke, kapia ranei kua utua i mua atu i tenei Ture ki te Poari ki te Perehitini ranei mo tetahi whenua kaore ano i tau ki te Poari, ka ahei kia whakapaua e te Perehitini hei whakaea i nga nama e tau ana ki runga ki taua whenua mo nga utu ruri me era atu tiati e tika ana i te ture, a ko te rihiiti a te tangata e tika ana kia utua ki a ia aua utu ruri aua tiati ranei, ka meinga taua rihiiti he whakawateatanga he wetekanga tika i te Poari i te Perehitini ranei mo nga kereme katoa e pa ana mo aua moni roiate, a ko te toenga o aua moni roiate, mehemea he pera, me whakaputa ki nga Maori no ratou te whenua i runga i te rahi i te iti ranei o o ratou kereme o o ratou paanga ranei ki te whenua. | ||||||
| 8. |
Ko nga tikanga whakamana tuku whenua e man nei i roto i "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894," me "Te Ture Whakahaere i nga Whenua Maori, 1900," kaore e pa ki te tuku a tetahi tangata, mehemea he Maori ia pera me tera kua whakatakotoria, nei e "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894," i tetahi whenua i tetahi paanga ranei ki tetahi whenua he mea whakawhiwhi ki a ia, tera ranei e whakawhiwhia ki a ia i runga i te hoko, i te riihi, i te hoatu noa atu, i te wira ranei a tetahi Pakeha, he mea hoko ranei e ia ki te moni nui, he mea riihi ranei nana i te Karauna: Engari ko nga pukapuka whakawhiti katoa me reo Maori me reo Pakeha, a me tuhi ki runga tetahi tiwhikete pera me tera kua whakaritea nei e wahanga-tekiona rua o tekiona rima tekau ma wha o "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894." |
