Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Tau Wha Tekau Ma Rua O Te Kuinitanga O Kuini Wikitoria.

Te Hori Kerei. — Ture Pooti Runanga Whakatakoto Ture

page 1

Te Hori Kerei.
Ture Pooti Runanga Whakatakoto Ture

He Pire, Ko Te Ingoa
He Ture hei whakatu i tetahi Runanga Whakatakoto Ture kia pootitia i roto o Niu Tireni.

Notemea e tika ana kia tu i roto o Niu Tireni, tetahi Runanga Whakatakoto Ture kia pootitia.

No Reira Ka. Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i raro i tona mana nga tikanga e whai ake nei, ara:—

1. Ko te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Pooti Runanga Whakatakoto Ture."
2. Me tu ki roto i te Koroni o Niu Tireni tetahi Runanga Whakatakoto Ture hei whakakapi i tenei e tu nei o mua, ko nga mema mo roto ma nga kai-pooti o te koroni e pooti mai.
3. Ko taua Runanga Whakatakoto Ture kia nga mema mo roto, kia Pakeha kia Maori: Kia mema Pakeha o taua Runanga Whakatakoto Ture, me pooti mo Aotearoa, a kia mo te Waipounamu me Stewarts Island
4. Mo runga i nga tikanga o tenei Ture, me whakarite ko te Aotearoa kia kotahi tera takiwa pooti, a ko te Waipounamu me Stewarts Island kia kotahi hoki.
5. Katoa nga mema Pakeha mo aua takiwa, me pooti e nga Pakeha o aua takiwa e tika ana kia pooti mo nga mema o te Whare Runanga Niu, a ko nga mema Maori o aua takiwa, me pooti ano e nga kai-pooti Maori e tika ana i te Ture kia pooti mo nga mema o te Whare Runanga Nui.
6. Ko te Runanga Whakatakoto Ture e pootitia ana kia toru tau e tu ana imuri i te ra whakahokinga mai o nga riti whakatu i taua Runanga Whakatakoto Ture, a kaua e roa atu.
7. Ma te Kawana e tuku nga riti tua-tahi kia pootitia mai nga mema mo taua Runanga Whakatakote Ture i te ra tua-tahi tonu o Maehe i te tau kotahi mano e waru rau e waru tekau, na, a te mutunga page 2o taua takiwa hei tunga mo taua Runanga Whakatakoto Ture, ma te Kawana ano e tuku nga riti mo te pooti mema mo te Runanga Whakatakoto Ture o muri atu, a pera haere tonu i ia wa, i ia wa ana ka mutu te takiwa hei tunga mo ia Runanga Whakatakoto Ture.
8. A i ona takiwa e puare ai tetahi nohonga o roto o taua Runanga Whakatakoto Ture, me tuku ma taua Runanga Whakatakoto Ture e whakaatu ki te Kawana taua puaretanga me te take i pera ai; a i te taenga ki te Kawana o taua whakaatu, me whakahau e ia kia tukua he riti hei whakakapi ano i taua puaretanga.
9. A i muri tata iho i te huihui tautahitanga o taua Runanga Whakatoto Ture me timata tonu te whakarite i tetahi o o ratou mema hei Timuaki mo te takiwa e tu ana taua Whare. A ki te puare he nohonga i runga i te mate, i te wkakamutu i te aha ranei, me pera ano te whakakapi i taua nohonga me enei kua korerotia i runga iho nei.
10. I te huihuinga tuatahi o taua Runanga Whakatoto Ture, me ia takiwa i muri iho, mehemea ki te whai take, me hanga e ratou nga tikanga me nga whakahaere, e tika ana ki te mahara a taua Runanga Whakatoto Ture hei whakahaere pai i nga mahi o taua Runanga Whakatakoto Ture, a i te mea kahore ano i mutu te hanga i aua ture whakahaere me waiho ko nga ture whakahaere o te Runanga Whakatakoto Ture e tu nei hei whakahaere mo taua Runanga Whakatakoto Ture ka pootitia i raro i nga tikanga kua tukua iho nei.
11. Me tau ki taua Runanga Whakatoto Ture ka pooti peneitia nei katoa nga tikanga nga mana me nga mahi, a me rite hoki to ratou noho i roto i te Runanga Nui o Niu Tireni penei me enei e tau ana e mau ana ki te Runanga Whakatakoto Ture e tu nei.
12. I te mea kahore ano i whakaritea ketia i raro i te ture he tikanga, me tu tonu ko taua Runanga Whakatakote Ture hei kaiwhakawa mo te tika o te pootitanga o o ratou mema.
13. Kaua tetahi mema o taua Runanga Whakatakoto Ture e tukua kia tu kia pooti ranei kia taea rano e ia te oati e mau ake nei, i te aroaro o te Kawana i te aroaro ranei o tetahi tangata, o etahi tangata ranei e whakaritea ano e te Kawana hei kai korero i taua oati:—

Ko au ko A.B. e ki pono ana e oati ana era au e atawhai e piripono kia Kuini Wikitoria; ma te Atua au e whakakaha.

14. Katoa nga tangata e kiia ana e te ture me ki pono noa me whakahua tuturu, e tika noa atu ana kia kaua e oati, engari ka pai tonu ki te waiho i runga i taua ki pono me taua whakahua tuturu hei whakarite mo taua oati.
15. Na i runga i te ture ki te tuhi atu tetahi o nga mema o taua Runanga Whakatakoto ture ki te Tumuaki o taua Runanga, whakamutu i tona tunga mema e tika ana hei reira me mutu ia i tona tunga a me mutu tona mematanga.
16. Mehemea tetahi mema o te Runanga Whakatakoto ture o Niu Tireni ki te kore e tae ake ki tetahi tunga o taua Runanga a mutu noa a kihai ranei i whakaaetia tona ngaronga atu, a ki te tahuri ranei ia ki te oati ki te ki pono ki te whakaae ranei i tona piri pono, i tona whakarongo, me tona mau tonu ki tetahi kingi, mana ranei o tetahi tauiwi, ki te whakaae ki te uru ranei ki raro ki tetahi ture e noho ai ia hei tangata hei pono nga mo tetahi mana mo tetahi whenua tauiwi ranei; ki te whakapakaru ranei i a ia, ki te tahae ranei i te moni a te katoa, e mau ana ranei ki runga ki a ia he hara ki te karauna, kua mau ranei mo te whanoko nui, mo tetahi hara kino ranei; na i runga i enei take era e kore te nohanga o taua mema i roto i taua Runanga.