| 4. | I te wa i muri iho o te ra i kiia ai tenei Ture hei Ture, kaua rawa nga tangata Maori e whai whenua ana e hoko, e tuku i aua whenua, engari kia rite pu ki ta te Ture nei e ako ai. |
| 5. | A ki te mea ka whakaritea ka whakaaetia nga tikanga tuku i page 3.gif) tatahi whenua, a ka kiia kia tukua te whenua, a kahore e tika ki nga tikanga tuku whenua e kiia nei e tenei Ture, e kore e mana tana tuku me ona tikanga katoa e mana, a ko nga moni i utua mo taua tuku me ngaro take kore, a ko nga moni i kiia kia utua mo tana tuku, e kore e mana te whakawa mo ana moni kia utua, a e kore e mana nga korero i whakaaetia mo te tuku whenua, e pa ai ranei, e mau ai ranei, e tone ai ranei te tangata i kiia ai taua whenua mana. |
| 6. | A, i nga ra i muri iho o te Ture nei i kiia ai hei Ture, e kore e tika kia mahia e te tangata e tana kai-mahi ranei, e te hunga ranei e mahi ana mo etahi tangata, kia korero whakarite hoko ranei, tuku ranei, ahakoa tino hoko ranei, ko te ahua kau ranei o te hoko, i nga tangata no ratou te whenua, i nga tangata ranei e korero whakarite ana ranei mo te tangata nana te whenua. |
| 7. | A ki te mea ka mahi te tangata i te mahi e he ai nga tikanga kua kiia i runga ake nei, penei e ahei ano aia Ma whakawakia e nga Tatihi-o-te-Pihi kia utu aia i nga moni e rua rau pauna.
- A kotahi hawhe o nga moni e utu ai te tangata mo tana mahi he M te tikanga o tenei upoko korero, ka hoatu ki te tangata ranei ki nga tangata ranei na ratou nga korero me te whaaki kii i kitea ai taua he, a me wehewehe ana utu ki nga kai-korero ki te tikanga e wawahia ai aua moni ki aua kai-korero e te tino Kai-whakawa, e nga Tatihi-o-te-Pihi.
|
| 8. | A ko te tikanga tenei o enei kupu e tau ai ona tikanga ki tenei upoko, me nga upoko korero katoa o tenei Ture.
- "Korero whakatakoto tikanga" "mahi tuku" ko te tikanga o enei kii, he whakahua i nga tuku whenua, mokete, riihi, korero whakaaetanga, utu, utu taunaha, me nga tikanga korero whakaaetanga katoa, mo nga whenua Maori, me ona mana, tikanga, me ona aha katoa, e hokona ai, e tukua ai, e riihitia ai, e utua ai, e taunahatia ai, e riro ke ai i te hoko i te tuku noa atu ranei.
|
| 9. | A ko nga whenua Maori katoa, me nga mana, me nga tikanga katoa o aua whenua, me hoko, me riihi, me tuku ki te ritenga o nga tikanga kua kiia nei i tenei Ture. A e kore e tika kia mahia ki etahi tikanga ke atu. |
| 10. | A koia nei nga tikanga, mo te hoko, me te reti, me te tuku e mana i te Ture nei.
Te Hoko, Me Te Reti, Me Te Tuku, Mo Nga Whenua Maori.
| (1.) | Ki te mea ka hiahia te tangata nana te whenua, kia hokona, kia riihitia, kia tukua ranei tana whenua, penei, ko te ahua o tana tono ki te Kooti, me mahi eia ki te tikanga o te tono e kiia e te Kooti. |
| (2.) | Ano ka tae te tono ki te Kooti, ka tu te whakawa a te Kooti, kia mohiotia ai te hunga na ratou te whenua, me nga mea katoa kua utua, me nga take i pa ai nga kai-tono ki taua whenua, a ki te mea ka mohiotia, e tika ana ki ta te Ture tikanga, me tuku taua whenua ki te tikanga o te tono a te hunga na ratou te whenua, me mahi he Otaa e te Kooti ki te tikanga ka kiia i raro iho nei ano i te Ture nei. |
| (3.) | A ki te mea ka hiahia nga tangata na ratou te whenua kia hokona, penei, me tuhituhi nga tikanga e mohiotia ai te wahi hei tuku, me tuhituhi ki roto ki ta ratou pukapuka tono hoko ki te Kooti. A me whaaki ano hoki e ratou i taua tuhituhi tono hoko, nga tikanga a ratou e pai ai, hei tikanga mo te hoko mo taua whenua. |
| (4.) | A ki te mea e hiahia ana nga tangata na ratou te whenua kia riihitia te whenua, penei, me tuhituhi e ratou ki roto ki te pukapuka tono ki te Kooti nga tikanga e pai ai ratou mo te riihi mo taua whenua, kia tuhituhia ai aua tikanga ki roto ki te pukapuka riihi.page 4.gif) |
| (5.) | A ki te mea, ko etahi anake o te hunga na ratou te whenua e mea ana kia hokona ranei, kia riihitia ranei te whenua, penei, e pai ana kia rapurapua e te Kooti ki te ritenga o nga tikanga kua oti te whakatakoto i runga ake nei, me mahi he Otaa ki te tikanga o aua kai-tono i tono ai. |
| (6.) | A ko taua Otaa, he Otaa mo tetahi wahi anake o te whenua, kia tukua, otiia e kore rawa e mana te tuku i te whenua a etahi o te hunga e pa ana ki taua whenua, e kore nei ratou e pai kia tukua ta ratou wahi o taua whenua. |
| (7.) | Ki te mea he tamariki ranei, he hunga mahara porara etahi o te hunga no ratou te whenua, penei, ma te Kooti te kupu e rongo ai Te Kawana. A ma Te Kawana e kii he kai-tiaki mo te wahi e pai ai nga tamariki ranei, te hunga mahara porara ranei, ki te tikanga o ta te Kooti e ki ai, hei painga mo aua tamariki ranei, mo aua mahara poraru ranei. |
| (8.) | A ki te mea ka whakaae te Kooti ki nga tikanga i kitea e te Kooti i te whakawakanga mo te whenua, he pai kia mea te Kooti i te Otaa, ko te whenua i kiia nei i rote i te tono a te hunga no ratou te whenua, ko te wahi o te whenua i tonoa nei e te hunga na ratou te whenua kia hokona ranei, kia riihitia ranei, kia tukua ranei ki te tikanga o ta te Ture nei i mea ai. A he Otaa mana taua Otaa ki nga tangata katoa e pa ana ki taua whenua, me nga kai-tiaki, me nga tangata e whai tikanga ana mo te hunga na ratou te whenua. |
| (9.) | Kaua te Kooti e mahi, e tuku Otaa mo te whenua Maori kia whakawakia ra ano, a kia mohiotia e te Kooti nga tangata na ratou te whenua, ki te tikanga o tenei Ture. |
|
| 11. | A ko nga whakawakanga, me nga mahi uiui ki te tikanga o tenei Ture, me te Otaa ranei, me nga mahi katoa ranei i mahia ki te tikanga o tenei Ture, ko te mana o aua mahi nei, e pera te mana me te mana o "Taua Ture" mo nga mahi whakawa take whenua, mo nga hoko ranei, mo nga riihi ranei o nga whenua kua Karauna Karaatitia e te Kooti, mo nga whenua ranei kua wehewehea ki nga tangata no ratou te whenua, a ko nga tikanga o "Taua Ture" me mana ki nga mahi me nga whakawa, me nga mea katoa ki te tikanga e rite ai aua kii ki aua mahi. |
| 12. | Kia rua nga Otaa o ia whenua, o ia whenua, a ka oti nga mahi e mahia ai te Otaa, ka a oti te hiiri, me tuku te Otaa kia Te Kawana, a ko te tikanga o taua Otaa, hei tino tuku rawa atu i taua whenua kia Te Kuini, me ana uri, me nga Kingi, me nga Kuini i muri iho i aia. A kahore he tikanga moni taunaha ranei, moni utu aha ranei, aha ranei e pa ki taua whenua.
- A ki te mea ka kiia kia whakatapua tetahi wahi whenua ma te hunga na ratou te whenua, ma te Kooti te Otaa kia tukua taua whenua ki nga kai-tiaki, hei tiaki i taua whenua ma te hunga na ratou te whenua hei tiaki ki te tikanga o nga ritenga e kiia e Te Kawana i tana Runanga.
|
| 13. | A ma Te Kawana e kii kia tukua taua Otaa ki te Rana Poota i te takiwa o taua whenua Maori, a ma te Poota e mahi nga mahi mo taua whenua ki te tikanga o tenei Ture.
- A he mea kia hokona, kia riihitia, kia tukua te whenua ki te tikanga i kiia i roto i te Otaa, a ko taua whenua ka kiia he whenua na te Karauna, a e ahei ano kia wehewehea taua whenua, ka hoko ai, ka riihi ai, ka tuku ai, ki te tikanga o nga Ture whenua e mana ana i te takiwa o taua whenua.
Otiia ko aua whenua i kiia ai he whenua na te Karauna, he mea kia mahia ai aua whenua ki nga tikanga o tenei Ture, a kahore he take ke atu e mahia ai, e ahatia ai aua whenua.
|
| 14. | He pai ano, ki te mea ka tono te Rana Poota ki te Kooti kia akoakona ratou e te Kooti ki nga tikanga a te Otaa o te Kooti, a ki te page 5.gif) mea ka whakaae nga tangata Maori na ratou te whenua, penei, he pai ano kia tonoa etahi o nga tikanga o te Otaa kia whakaahuaketia e te Kooti.
- A ka mana te mahi a te Kooti hei mahi i te mea i tonoa nei e te Rana Poota, a i whakaaetia nei e nga tangata Maori na ratou te whenua, i te wa ano ia kahore ano i hokoa, i riihitia ranei tana whenua, kia whakahoutia ranei, kia whakaahuaketia ranei etahi o nga tikanga o te Otaa e puta ai ki ta te Ture tikanga, he pai ki ta nga tangata Maori na ratou te whenua e hiahia ai.
|
| 15. | E kore e tika kia kiia nga tikanga o te Ture nei, hei take tohe kia whakaae ai nga tangata na ratou te whenua kia hokona ta ratou whenua, kia hoko ranei ratou i te wahi whenua nui ake i te wahi e pai ai ratou kia hokona e ratou, kia riihi ranei, kia tuku ranei ratou i ta ratou wahi e pa ai ki taua whenua, mo te utu iti iho ranei, i nga utu kua kiia mo taua whenua. He pai ano kia mahia he Otaa e te Kooti mo nga hoko ranei, mo nga riihi ranei, mo nga tuku ranei o etahi wahi o te whenua, he mea hoki kia mana ai te hiahia a nga tangata Maori na ratou te whenua, i kiia nei i te Otaa a te Kooti. |
.jpg)
tatahi whenua, a ka kiia kia tukua te whenua, a kahore e tika ki nga tikanga tuku whenua e kiia nei e tenei Ture, e kore e mana tana tuku me ona tikanga katoa e mana, a ko nga moni i utua mo taua tuku me ngaro take kore, a ko nga moni i kiia kia utua mo tana tuku, e kore e mana te whakawa mo ana moni kia utua, a e kore e mana nga korero i whakaaetia mo te tuku whenua, e pa ai ranei, e mau ai ranei, e tone ai ranei te tangata i kiia ai taua whenua mana.
mea ka whakaae nga tangata Maori na ratou te whenua, penei, he pai ano kia tonoa etahi o nga tikanga o te Otaa kia whakaahuaketia e te Kooti.
