[Proceedings of some conferences held by Te Aute College Students' Association, 1897-1901, 1906]
(a) Te Ora mo te Tinana
(a) Te Ora mo te Tinana.
1. | Ko nga tikanga kikino o roto o nga hui Maori me peehi, a me whakakore: ara: Ko nga hui take kore me whakamutu, ko nga tuku taonga ki nga uhunga me te tikanga pakuha me whakangawari, a me whakatakiwa nga hui nunui. Kaua e kumea roatia nga page 10huihuinga kei pau noa iho te kai me nga rawa o te tangata whenua. |
2. | Ko nga marae kainga me whakapai, me tiki kei paru nga whare, te pa, me nga wai inu. Me keri he manga hei hari atu i nga wai toha i te paru ki tawhiti. |
3. |
Ko te kai waipiro kia pehia. Ko taua kai me whakakore rawa atu i nga marae katoa o te motu, ma te ture nui o te koroni e whakahaere atu te taha ki nga whare hoko waipiro me ona tikanga. Ko enei take e toru a te Kotahitanga o Te Aute kua whakamanaia a kua whakatutukitia e te Paremete i te tau 1900 i paahitia ai Te Ture Kaunihera Maori i roherohea ai te motu, i pootitia ai he Kaunihera Marae, he Komiti Marae hei tiki mo enei mahi. He nui to matou koa i te hohoro o te iwi pakeha ki te awhina mai i enei hiahia o tatou o te iwi Maori. Ka mau te Kotahitanga o nga tamariki kura ki tenei ture hei tino taonga ma to ratou whakatupuranga, ko ratou hei hoa mahi mo nga kaunihera huri noa te motu. |
4. |
Kia tiekina paitia nga tinana o nga tamariki me nga turoro kia iti ai nga tupapaku e mate, kia kaha ai te tupu a te iwi Maori. Kei te kaha matou ki tenei take. E kore e riro rawa ma te ture, ma te Paremata ranei tatou e awhina i runga i tenei taha. Otira kua oti ano tetahi wahi iti i te ture, i te mea e peehi ana Te Ture Kaunihera Marae i nga mahi pohehe a etahi tohunga, e araia ana te kai hikareti i nga tamariki ririki, a e whai huarahi ana ma roto i nga kaunihera ki te hanga hohipera mo nga turoro. |
5. | Kia whakatupuria te ngakau ahu whenua, kia whakamahia te tinana o te tangata, kia whakapaia nga whenua. Kua kite matou ko te huarahi whanui tenei mo te iwi maori ki te ora e tupu ai hei iwi pumau ki runga ki enei page 11motu. Ma te mahi e rongoa nga mate o te tinana, ka tupu mai i roto i te mahi he rawa mo te tangata e taea ai e ia te whakapai tona kainga, te tieki pai ana tamariki, te tautoko nga mahi nunui mo te iwi. Ko ta matou huarahi tenei e tino whai ana hei takahanga ma tatou. Kei te whenua tonu te take ora. Koia matou i kumea ai ki roto ki nga whiriwhiri a te motu mo nga ture e pa ana ki te whenua, ko te wahi tena i hono ai te Kotahitanga o nga tamariki o Te Aute ki te Kotahitanga o Te Tiriti o Waitangi, timata mai i te hui ki Rotorua i a Aperira o te tau 1900, tae noa ki nga marama i haere tahi ai a Hone Heke a Te Heuheu Tukino nga tamariki o te Tiriti me Apirana Ngata te Kai-whakahaere o ta matou nei tikanga. I whai wahi enei tangata ki Te Ture Whakahaere Whenua Maori o te tau 1900, a e taea te ki he hua taua ture no nga mauiui o nga kotahitanga e rua apiti atu ki etahi tangata kei waho i era whakahaere. |