Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

[Proceedings of some conferences held by Te Aute College Students' Association, 1897-1901, 1906]

Nga Motini I Paahitia E Te Hui A Te Kotahitanga I Tu Ki Ohinemutu

page 34

Nga Motini I Paahitia E Te Hui A Te Kotahitanga I Tu Ki Ohinemutu.

Nama 1.

Na Terei Ngatai i motini, na A. T. Ngata i tautoko:

Ko te mahara a tenei Hui kua tae tenei kite wa tika hai whakawhanuitanga ite kaupapa o tenei Kotahitanga, kia uru mai ai ki roto nga tikanga topu katoa e tika ana, e kaha ana ki te mahi i nga tikanga katoa e tipu ai te ora mo te iwi Maori; a i runga i tenei huarahi e tika ana kia whakaturia tetahi Komiti kei hanga i tetahi kaupapa hou, a ko nga mema mo taua Komiti ko Revs. Chatterton, Bennett, Te Tetana, Tomoana, ko Ngata.

Menemana. (1.) A kia whaimana ratau kite apiti atu i etahi ingoa mo tenei Komiti a me takoto mai ta ratou ripoata ki te aroaro o tenei hui ite Taite te 28 o Tihema, 1905.

Nama 2.

Na Te Tetana i motini na Terei Ngatai i tautoko:

He motini na te Honore na te Hekeretari o te Kotahitanga, me whakatu tetahi Komiti, ko nga mema ko Tiatetene, Peneti, Ngata, M.H.R., Paraire Tomoana, Ngatai me te Kaimotini, hei ripoata mo runga ite ahuatanga ote "Pipiwharauroa," a he mea hei whiriwhiringa ma ratou ko enei:—

(1)Kei te pai ranei ki nga tangata te "Pipi," kaore ranei. Mehemea kaore, he aha i kore ia?
(2)E hapai ana ranei te "Pipi" i nga tikanga a te Kotahitanga koia nei hoki te mangai o tenei Kotahitanga?
(3)Me aha he tikanga hei mahinga ma tatou hei hiki ake i tenei pepa i roto i nga whakaaro o te iwi. Kote ripoata me tuku e tenei Komiti ki tenei huihuinga.

Nama 3.

Na Pohau Erihana i motini, na Rongo i tautoko:

Kia tonoa ki te Kawanatanga kia whiriwhiria he wahine kia mohio ki te tiaki turoro, kia wehewehea ki nga waahi katoa hei whakaako i nga wahine ki nga mahi takakai ma page 35nga tamariki, tiaki hoki i nga turoro, hei ako hoki kite tiaki kainga me era atu tikanga e pa ana kite oranga ote tinana.

Nama 4.

Na Tiatene i motini, na A. T. Ngata i tautoko:

I runga ite whakaaro nui ote tangata Maori o naianei kite whakakore i nga hanga whare tawhito a te Maori, a kite hanga whare i runga i nga tikanga hou, a i runga ite waihanga hou ote whare o naianei kaore e kitea ana nga atahuatanga o nga whare tawhito; kaati e mea ana tenei hui me whakatu tetahi Komiti i tetahi waihanga o tenei hanga ote whare e iti ai te utu e rite ia nga whakaaro o enei takiwa, a e mau ai nga atahuatanga o tenei hanga whare. Ko taua Komiti ko A. T. Ngata, M.H.R., Dr. Pomare, Hamutana me F. J. de Clere (he tangata no Poneke, mehemea ia e whakaae) a me whaimana ratou kite apiti mai ano i etahi atu a ma A. T. Ngata e karanga tenei hui.

Hei te takiwa e kitea ai e tenei Komiti te wiahanga mo taua ahua whare, me whakaatu e ratou kia marama ki nga Maori.

Nama 5.

Na F. C. Long i motini, na Wi Paraire i tautoko:

Ko te motini kua pahitia nei mote whakamaori i etahi o nga pukapuka a te pakeha, kia tukua atu kite Komiti ote "Pipiwharauroa."

Nama 6.

Na A. Ngata i motini, na Wi Paraire i tautoko:

He tino mea nui kia tika te tu ate Kaupapa o tenei Kotahitanga, i runga ite mea kei te ahua o tana tuunga inaianei e kitea ai ona painga e enei ra e haere mai nei, na reira e whaikupu atu ana te Kotahitanga ki te Komiti i whiriwhiria e tenei huinga ote Kotahitanga kia whakarapopototia nga mahi a taua Komiti, a kia tukua ki te Perehi nga mahi a te Kotahitanga hei tirohanga iho ma te Ropu a tera tuunga o te Hui.

page 36

Nama 7.

Na A. T. Ngata i motini, na Wi Paraire i tautoko:

Kia whakahaua te Hekeretari e tenei hui kia tonoa atu te Minita mo nga Maori kia whakaurua nga waiata Maori ki roto i nga mihini whakatangitangi, me etahi kaupapa whai-korero a tatou a te Maori. Ko nga moni mo tenei mea, me puta mai i roto ite moni kua whakatahia ete Kawanatanga hei whakatutuki i nga mea mo te taha ki te iwi Maori.

Nama 8.

Na A. T. Ngata i motini, na Ngatai i tautoko:

Ko nga motini mo te tuunga ote Hui topu ote Kotahi-tanga me waiho ma te Komiti Tumuaki e whiriwhiri mai te waahi hei tuunga.

Nama 9.

Na Te Tatana i motini, na Peneti i tautoko:

E kaha ana te whakaaro o tenei hui, he mea tika kia whakawhiwhia te iwi Maori ki te mana pooti mo te turaki, mo te whakapumau ranei i nga raihana hokohoko waipiro.

Nama 10.

Na Pine i motini, na Te Wheoro i tautoko:

He tono atu ki tenei Kotahitanga kia ata tirotirohia nga wahi e rawaka ana nga tamariki o Te Aute, a kia whakaturia ai ki aua wahi he wahanga ropu mo tenei Kotahitanga.

Nama 11.

Na Anaha Te Rahui i motini, na Pirika Miroi i tautoko:

E motini ana ahau ki tenei hui ote Kotahitanga kia whakaturia tetahi kura mo nga mahi Maori, ara mo nga mahi e kiia nei tona ingoa he mahi whakairo-a-ringa, hei whakaako i nga tamariki Maori i runga ite ngakau wehi kei ngaro tenei taonga nui a o tatou tipuna, me te mahi whatu, kakaku Maori me ona whakairo.

Nama 12.

Na Anaha i motini, na Pirika i tautoko:

Kia tukua te mana ote kura whakairo ki raro i nga page 37whakahaere o to tatou Kotahitanga, engari me tono ki te Kawanatanga kia awhinatia taua kura.

Nama 13.

Na Tiatene i motini, na Peneti i tautoko:

Ki te whakaaro a tenei Kotahitanga, ko te huarahi e puta mai ai he tika mo te iwi Maori kei runga ote ahua o ta ratou mahi i o ratou whenua. He take nui rawa tenei hei titirohanga ma tatou, na e whakaaro ana tenei hui kua tae inaianei te taima hei whakatuunga i tetahi kura hou hei ako i te iwi Maori ki te mahi paamu, penei ite wnakato rakau me era atu mea o tenei ahua.

Nama 14.

Na Te Tatana i motini, na Peneti i tautoko:

Kia whakatakotoria nga mate o nga Maori o Rotorua mo te taha o nga kai, ara o te ora e puta mai ana ite Moana o Rotorua ki mua i te hunga e tika ana hei whakatakoto. Ma te Hekeretari o tenei huihuinga e whakapuaki atu tenei motini, a mana ano e whakamarama enei mate ki nga tangata kei a ratou nei te mana me nga whakahaere hoki o te Moana o Rotorua.

Nama 15.

Na Wi Paraire i motini, na Henare W. Wainoho i tautoko:

I runga ite mea kua kitea ote pikihaere o te mahi petipeti i roto i te iwi Maori, i runga ite whakamananga ate Ture ite Totaraiheta (Totalisator) na reira ko te tino whakaaro o tenei hui kia whakakorea atu te Totaraiheta.

Nama 16.

Na F. A. Peneti i motini, na Taekata i tautoko:

Notemea e tuturu ana te whakaaro o tenei Kotahitanga ko te kaupapa e tupu tika ia nga whakahaere mo te ora o te iwi Maori ko te kaupapa o te whakapono, na he whakahau tenei na te Kotahitanga kia rapua nga huarahi e kitea ai nga tangata matau, kaha ki nga mahi a-wairua, hohonu te whakapono, hei minita; tangata e mohio ana ki te ahua o nga mate e pa mai nei ki te iwi Maori, mohio hoki ki nga huarahi e taea ia te arai atu o aua mate. E pouri ana tenei hui mo nga rongo ahua ngoikore o nga whakahaere a te Hahi i etahi takiwa, a he whakahau tenei ki nga minita, ki nga whakaminenga kia whakaputaina te ngakau kaha ki te inoi ki te Atua, me te mahi uaua ano hoki kia kahore ai enei mate i aua takiwa.