Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Reports of meetings on Māori Church matters, 1872-1888

[section]

I mine te Hui o te Hahi Maori o te Atirikonatanga o te Waimate ki te Whare-karakia i Kaikohe, i a Hanuere 16, 1878. E rua rau nga tangata ki te karakia, e toru tekau ma rima i tango i te Hapa a te Ariki. Ko nga ohaohatanga £2 18s. 4d. i tukua hei apiti i nga moni utu i te perehitanga i nga mahi a te Hui. Muri iho i te karakia ka noho te Hui o te Hahi. Ka mutu ia te Pihopa te inoi mo te Hui, ka karangarangatia e ia nga ingoa o nga minita me nga mangai reimana; a ka kiia e ia he Hui e rite ana ki ta te ture i whakatakoto ai. Ko nga korero ena a te Pihopa ki te Hui.

E hari ana toku ngakau noku ka tae mai hei Upoko mo tenei Hui. He raruraru noku te tae ai au ki te Hui i mine ki Kaitaia i te tau kua pahure nei. Ekore au e pai kia ngaro atu au i nga Hui e rua; hei tino aitua i pa mai ki au, katahi au ka noho atu.

Me mātua korero ahau i te mate nui kua pa mai ki te Hahi i te tau kua huri nei. E mamae nei ano o tatou ngakau ina maharatia taua aitua, he mate e kitea ana e nga tangata katoa o tenei Hui. Kua ngaro atu i o tatou kanohi to tatou hoa minita a Rev. Matiu Taupaki, ko ia tetahi o nga tino tangata o to tatou Hui. I nga tau maha kua pahure nei, kahore he mate i penei te nui; otira ehara i te mea e kore rawa atu ana nga tangata e mate ana i roto i te Ariki. Kahore nga Karaipiture tapu i whakaatu mai e pehea ana ranei nga mahi o a tatou hoa i te takiwa o te ra i mate ai tae noa ki te ra nui o te Whakawa. Ko wai ka matau? Tenei pea ratou te mahara mai ana ano ki nga mahi o a ratou hoa i mahue nei ki te ao, me te inoi ano ki te Matau mo tatou. Ahakoa tangohia atu e te Atua ana pononga ki a ia noho ai, e taea ano e ia te mea kia hira atu te whai huatanga o a ratou tikanga pai i waiho iho ai. Tenei nga tikanga o Matiu i kite ai ahau hei tauira mo te Hahi o tenei Atirikonatanga (1) Ko tana ngakau whakaiti i a ia, (2) Ko tana whakaro kore ki a ia ake, (3) Ko te anganga tonutanga o tana ngakau ki nga mea o te Wairua. E mea ana a Ihu Karaiti, "Ka koa te hunga ngakau māhaki." Ma te hunga ngakau māhaki ka riro mai ai nga ngakau o te katoa ki te Atua. Ki te kahore hoki taua ngakau māhaki e kore rawa ta tatou mahi e whai tikanga. He tangata a Matiu i arohaina nuitia e nga Pakeha me nga Maori o te takiwa o tona minitatanga. E mea ana te Karaipiture "Kotahi ano te toto i hanga e te Atua nga iwi katoa o nga tangata hei noho i te mata o te whenua" Mahi xvii. 26. I kitea ki a Matiu page 4te kotahitanga o te wairua o te hunga kua hanga houtia e te Atua i roto ia Karaiti-Ihu, ahakoa Pakeha ahakoa Maori. Na ko tenei; "ahakoa mate ia e korero ana ano ia" ki a tatou. Ka mutu ki a Matiu.

Ahakoa e ahua ora ana taku ngakau i au e kite nei i te tokomahatanga o nga minita Maori e noho nei, kahore ano taku hiahia kia ata rite noa. E matau ana hoki ahau kahore ano etahi o nga hapu nui o tenei atirikonatanga i tu noa i te minita. Ma te tokomahaianga o nga minita ka kake ai te mahi o te Hahi. Ka whakapirititia nga rikona tokorima a te Ratapu e haere ake nei ki te Waimate.

Tenei te take i kore ai ahau i tae ki te Hui kua pahure nei, he haerenga noku ki te Hinota Nui, ara, ki te Runanga nui hei whakatakoto tikanga mo te Hahi o Niu Tireni. Kotahi nohoanga i nga tau e toru. Nga tangata o taua Hinota, ko nga Pihopa toko ono o Niu Tireni, Ko te Pihopa o Meranihia, me nga minita whiriwhiri, me nga reimana whiriwhiri o ia Pihopatanga o ia Pihopatanga. Kahore ano i nui te mahi o taua Hinota mo te taha ki te Hahi Maori, otira e kakama ano ki te whakatakoto tikanga ina whai mahi. Kua takoto te tikanga o te Hinota Nui kia rehitatia nga tane kua rua nei tekau ma tahi o ratou tau, a ma aua tangata, ahakoa Pakeha ahakoa Maori, e pooti nga mangai reimana mo te Hinota Nui me nga Hinota Pihopatanga. Me mātua tuhi to ratou whakāturanga he tangata ratou no te Hahi o Ingarani i Niu Tireni, katahi ka rehitatia. Ko Pepuere o ia tau o ia tau te marama kua whakaritea e te Hinota hei rehitatanga i nga ingoa.

E whakawhetai ana ahau ki nga kai-karakia o ia Kāinga, o ia Kāinga, mo te ū o ratou ki ta ratou mahi. Ki te kahore hoki nga kai-karakia hei whakakapi i te turanga o nga minita he maha noa atu nga kāinga e noho karakia kore.

E hari ana ahau i te mea kua taea te £200 e nga tangata o Parengarenga hei hanga whare-karakia ma ratou ki te Kao. E aroha ana ahau ki a Rev. Rupene Paerata mo te tawhiti atu o tona Kāinga i nga hoa minita. Me ngawari hoki tona iwi ki a ia.

Kei tawhiti te mahi a Rev. J. Matiu o Kaitaia ki te rapu, ki te whakaako, i nga tangata mo te mahi minita, inahoki he tamariki nana te tokomahatanga o nga minita o tenei Atirikonatanga. Ma te tika o te whakahaere o aua minita, ara o ana tamariki, ka whai haringa ngakau ia i tona koroheketanga. Kua puta te kupu ki a Rev. Renata Tangata kia haerēre ia ki te tirotiro i nga tangata o Mangamuka. E pouri ana au mo te kore minita mo Waimamaku, otira ekore pea e roa ka whakaritea he minita mo reira hui ki Taita. Ma Rev. Matiu Kapa, minita o Kaikohe, e tirotiro a Waimamaku i nga koata katoa, a ko Rev. page 5Piripi Patiki hoki e haere ki reira i etahi taima. Ko Rev. Meinata te Haara kei Paihia hei whakakapi i te turanga o to tatou hoa o Rev. M. Taupaki, a ko taku inoi mona kia rereruatia mai ki a ia te wairua o Matiu.

Ma Rev. A. Whareumu e tiki e tirotiro a Parirauewha inahoki ekore a Rev. Piripi Patiki e tae i runga i nga mate o tona Kaumatuatanga. E haere ano a Rev. F. T. Peka i etahi wahi, otira e puta whakauaua ana ia i ana mahi i te Wairoa.

E ora ana ahau i te mea ka oti i nga tangata o Kaikohe he whare pai mo to ratou minita. Ko taku mea e tino hiahia ai kia oti tetahi wharekarakia i nga tangata o Whangarei. Na, kotahi atu mea e takoto nei. Kia uaua koutou ki te tuku i a koutou tamariki ki nga kura, kia mohio ai ratou ki te korero ki te tuhituhi i te reo Pakeha; ki te kahore hoki ratou e matau, ekore ratou e tu tahi me nga Pakeha.