Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

He Ture hei whakatikatika hei whakatopu i te Ture o te Kooti Whenua Maori.

Nga Ruri

page 7

Nga Ruri.

45. Ka whai mana te Tumuaki o nga Ruri o te Koroni i runga Ma te Tumuaki o nga Ruri e whakamana nga kai ruri. i tenei Ture, ki te pai ia, ki te tuku Raihana ruri whenua Maori ki nga Kai-ruri e mohiotia ana e ia he tangata mohio.
46. Ko nga ruri mo te Kooti ma nga Apiha o te Tari Ruri Nga tangata ma ratou e ruri. o te Koroni ranei e mahi ma nga Kairuri ranei e raihanatia peratia ana kei te Tumuaki o nga ruri te whakaaro, kahore e tirohia e waiho ranei hei take mahinga ma te Kooti tetahi ruri mehemea kahore he kupu tuturu a te Tumuaki o nga Ruri a tetahi Kai-ruri ranei kua whakamana e ia hei whakaatu he ruri tika taua ruri.
47. Ka whai mana te Kawana i runga i te tono a nga Maori e ki Ka whai mana te Kawana ki te whakahau ruri. ana e whai take ana ratou ki tetahi piihi whenua ki te whakahau kia ruritia kia hanga nga mapi a ka whai mana ia ki te utu i aua ruri i roto i nga moni e whakaaetia e te Runanga Nui mo taua mahi.
Ki te pai te Kawana me utu ano taua moni e nga Maori no Me utu taua ruri. ratou te whenua kua ruritia.
Mehemea ekore e utua i runga i te tononga atu me ki te Ki te kore e utua ka ahei kia hokona te whenua, etc. Kooti i runga i te tono a te Kawana kia hokona i runga te whakahau a te Kooti tetahi wahi o taua whenua i ruritia ra, a ko nga moni ka kiia hei utu i te whakawakanga me era atu mea e tika ana kia utua i runga i taua whenua i tetahi atu whenua ranei o taua tangata me ki ranei me tuku atu taua whenua ki a te Kuini kia ea ai aua moni.
48. Ko nga Pukapuka tuku o aua whenua ma te Tumuaki o nga Ko nga pukapuka hoko ma te Tumuaki o nga Kai-whakarite Whakawa e tuhi. Kai-whakarite Whakawa e tuhi a ka tino whai mana hei pukapuka tuku.
49. Mehemea ka tono tetahi Maori e ki ana he whenua tona, ki Ka tika kia nama atu he moni ki nga kai tono. tetahi atu tangata kia nama he moni ki a ia hei utu i te ruri me era atu mea e taea ai te Karauna Karaati ka tika kia tukua e ia taua moni ki taua Maori.
50. E pai ana kia tono te tangata nona te moni ki tetahi punga Ka tika kia tono punga te tangata nona te moni. mo tona moni e nama ana me te hua hoki ko nga kupu o te pukapuka hei tuhinga me pera me nga kupu i roto i te kupu apiti tuatahi kei te mutunga o tenei Ture.
51. Me hoatu aua pukapuka punga ki te Tumuaki o nga Kaiwhakarite Me tuhituhi e te Tumuaki aua punga. Whakawa kia tuhia ki roto ki nga pukapuka o te Kooti a ka whakahaua e ia kia tuhia peratia kia kimihia ranei ki te pai ia mehemea he tika he marama taua whakariteritenga, na kia kitea ai tera ka ahei ia ki te tono i nga tangata kia haere atu ki tona aroaro ki te aroaro ranei o tetahi atu o nga Kai-whakarite Whakawa ki reira korero ai i runga i o ratou oati.
52. Ko nga moni e whakaaetia ana i roto i aua pukapuka kia Ko te moni e nama ana hei utunga tuatahi i roto i nga hua o te whenua. utua ka waiho hei moni utunga tuatahi i roto i nga moni e puta ake ana i te whenua a te Maori e tuhi ana i taua pukapuka, a kahore e whakaputaina he Tiwhikete ki taua Maori mo taua whenua mo tetahi wahi ranei o taua whenua kia utua ra ano te moni, engari ka whakaputaina ano mehemea ka whakaae te tangata nana te moni.
53. A te wa e whakamaramatia ai ki te Kooti kua ea taua moni A te utunga ka whakakorea atu te pukapuka. ka ki te Kooti kia whakakorea taua pukapuka, heoi ano ka noa.
54. Mehemea ka whakamaramatia ki te Kooti kua ruritia e tetahi Ka tika kia puritia te Tiwhikete kia utua ra ano te kai-ruri. Kai-ruri tetahi whenua i runga i te kupu a tetahi kai-tono a ka whakaaturia tona mapi i te whakawakanga a kahore ano kia utua taua Kai-ruri, ka whai mana te Kooti ki te pupuri i te Tiwhikete, kia marama ra ano kua utua te Kai-ruri kia whakaae ranei ia kia whakaputaina te Tiwhikete ka whakaputa ai.
55. Mehemea ka tautohe tetahi Kai-ruri raua ko tetahi Maori i Ka whai mana te Kooti ki te whakariterite i nga raruraru i waenganui o nga Maori me nga kai-ruri. runga i tetahi whakariteritenga a raua kia ruritia tetahi whenua i runga i te mana o tenei Ture ka whai mana te Kooti ki te whiriwhiri i taua tautohe ki te whakatau i tana i kite ai he tika.
Ko taua whakataunga hei whakaotinga i taua tautohe. Ko taua whakataunga hei tino whakaotinga.
page 8
Kahore he mana i tetahi atu Kooti. Kahore he mana a tetahi atu Kooti o te Koroni, haunga te Kooti e whakaturia ana i runga i te mana o tenei Ture, ki te whakaoti i tetahi tautohe pera.
56.
Mehemea e whakataua ana te Tiwhekete ki nga tangata ehara nei i nga tangata na ratou i utu te ruri e tika ana kia utua te ruri e nga tangata i a ratou to whenua.Mehemea ka utua e tetahi tangata e ki ana e whai take ana ia ki tetahi whenua te ruritanga o taua whenua a i runga i te whakawakanga ka kitea na etahi tangata taua whenua katoa tetahi wahi ranei o taua whenua, ka whai mana te Kooti, mehemea ka whakataua kia whakaputaina te Tiwhikete ki etahi tangata ehara i te kai tono, kia whakatau hoki kia utua katoatia te ruritanga tetahi wahi ranei ki te kai tono e nga tangata e whakatikaia ana e te Kooti i roto i tetahi wa e whakaritea ana e te Kooti.
Kaua e puta he Tiwhikete kia utua ra ano taua moni. Kahore e whakaputaina tetahi Tiwhikete engari kia utua ra ano te utu i whakaritea ai.