Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

[Native Councils Bill 1873. Māori]

Huinga O Nga Kaunihera, Ona Mahi Me Ona Mana

Huinga O Nga Kaunihera, Ona Mahi Me Ona Mana.

28.

Te huinga tuatahi o te Kaunihera ka huia i te ra me te kainga i roto i te takiwa e whakaritea ai e te Kawana; a kei aua huihuinga katoa mehemea kei reira te Perehitene ko ia ano hei Tumuaki, a ka whai pooti ano ia. Ki te mea ka rite tonu nga pooti i tetahi taha i tetahi taha i runga i tetahi tikanga e korerotia ana i roto i te Kaunihera e ahei ano te Perehitene kia tuaruatia tana pooti kia riro ai te tikanga ki tetahi taha anake, kei tarewa tonu.

Ki te ngaro atu te Perehitene e tika ana kia pootitia i roto i nga mema o te Kaunihera tetahi o ratou ake ano hei Tiamana mo taua huinga.

29.I to ratou huinga tuatahi me tahuri tonu te Kaunihera M te pooti i tetahi o ratou, tetahi atu tangata ranei e hara i a ratou engari he tangata e tau ana kia pootitia ia hei mema mo te Kaunihera pera me te whakaaturanga i te tekiona tekau ma toru o tenei Ture, hei Perehitene mo te Kaunihera i roto i te wa e tu ai taua Kaunihera, a ka whakaaetia ka whakatuturutia e te Kawana taua pootitanga Perehitene katahi ka mana tonu I taua pootitanga Perehitene me riro te tikanga ki te taha e nui ake ana nga pooti. Ki te watea te turanga Perehitene i te mate, i te whakarerenga ranei i tana mahi, i te aha ranei, penei hei nga peratanga katoa me tango pera ano he tikanga me runga hei whakatu hei whakatuturu i tetahi Perehitene.
30.Ko taua Perehitene me tangata o te iwi Pakeha, o te iwi Maori ano ranei, a ka utua ia ki tetahi utu e whakaritea i te wa e whakatuturutia ai tona turanga e te Kawana; a ka mana tonu tona turanga i roto i te wa e tu ai te Kaunihera, engari ka waiho he tikanga mona i nga tikanga o tenei Ture.
31.

E ahei ano te Perehitene ki te whakarere i tana mahi, engari me matua tuhituhi atu e ia tetahi Pukapuka whakaatu ki a te Kawana. A ki te whakarere ia i tana mahi ki te ngaro atu ranei ia i te takiwa i nga marama e ono, ki te pekerapu ranei, ki te mahi hara wheroni ranei, tetahi atu hara kino ranei, hei reira me kore ia i roto i taua Kaunihera.

(Te tikanga o te kupu nei o te "pekerapu," he tangata kua tino rawa kore kua tino he. Ko te hanga e taimaha rawa nei te tangata i nga taonga a nga tangata i a ia, a te taea te whakarite. Te tikanga o te "hara wheroni," ko nga hara nui, whanako, kohuru tangata, aha atu pera).

32.E ahei ano tetahi Mema ki te whakarere i tona nohoanga i roto i te Kaunihera, engari me matua tuhituhi atu e ia tetahi pukapuka whakaatu ki a te Perehitene. A ki te mea ka kore tetahi mema o te Kaunihera e whakaae ki te mahi, ki te ngaro atu ranei ia i te takiwa i page 8nga marama e ono, ki te pekerapu ranei, ki te mahi hara wheroni ranei, tetahi atu hara kino ranei, hei reira me kore ia i roto i taua Kaunihera.
33.Ki te mea ka pootitia tetahi mema o te Kaunihera hei Perehitene, ki te mate ranei, ki te mutu ranei tona turanga i roto i te Kauninera i runga i nga take kua whakaaturia ki runga ake nei, penei hei nga peratanga katoa me whakatu he pootitanga hou hei pooti i tetahi atu mema hei whakakapi i te turanga o taua mema kua whakaturia ra hei Perehitene, kua mate ranei kua mutu ranei tona mahi Ko taua pootitanga mema hou me haere i runga i nga tikanga kua oti te whakaatu ki runga ake mo nga pootitanga A ko aua tangata e pootitia houtia ana me mana o ratou turanga tae ki te wa e mutu katoa ai nga mema o te Kaunihera, kaore i ko atu.
34.Kaore he mahi e mahia i nga huinga o tetahi Kaunihera e tae ana ona mema ki te tekau ma rua te tuturutanga, ki te mea kaore e tae ki te tokorima rahi ake ranei nga mema e tae mai ki taua huinga, haunga te Perehitene me te Mema Kawanatanaga [sic]; engari ki te mea e iti iho ana i te tekau ma rua te tuturutanga o nga mema o te Kaunihera, hei reira me tokotoru, rahi ake ranei, nga mema e tae mai ki te huinga, haunga ano hoki te Perehitene me te Mema Kawanatanga.
35.Ko nga mea katoa e kawea ana ki roto ki te Kaunihera kia tirotirohia me oti ki ta te nuinga o nga pooti e mea ai; a ko nga mahinga katoa me nga kupu whakaoti katoa a te Kaunihera me nga ingoa o nga mema katoa e tae mai ana ki ia huinga ki ia huinga o te Kaunihera, me tuhituhi katoa ki roto ki tetahi pukapuka e puritia ana e tiakina ana e te Perehitene hei pera, e tetahi atu tangata ranei ka whakaritea e ia i etahi taima hei pera. Me tuhi ki roto ki taua pukapuka nga mahinga o ia rangi o ia rangi, a ma te Perehitene, te Tiamana ranei, e whakahaere tikanga ana i roto i te Kaunihera i taua rangi e tuhi i tona ingoa ki taua tuhituhinga o aua mahi Kei te mutunga o ia nohoanga o ia nohoanga o te Kaunihera ma te Perehitene e tuku tetahi kapi tika o taua pukapuka ki te Minita mo te taha Maori.
36.E kore e tika kia iti iho nga huinga o te Kaunihera i te rua i roto i ia tau i ia tau, e kore hoki e neke atu i te ono marama te takiwa i waenganui o nga huinga, a ko te kainga hei huinga ma te Kaunihera ano e whakarite i tetahi taima e pera ai.
37.Ka tika ano ma te Perehitene raua ko te Mema Kawanatanga i etahi taima noa atu e karanga kia hui te Kaunihera mo runga i etahi noa atu o nga tikanga o tenei Ture, a me tuku e raua he panuitanga whakaatu i taua huinga ki ia Mema ki ia Mema i nga ra e kore e iti iho i te whitu i mua mai o taua huinga; a me hui taua Kaunihera ki tetahi wahi i roto i te takiwa e whakaarotia ai e te Perehitene me te Mema Kawanatanga hei huihuinga tika.
38.E tika ana kia whakaputaina ki ia mema ki ia mema o te Kaunihera etahi moni e whakaritea ai e te Kawana i etahi taima hei moni whakarite mo a ratou moni ka pau i te oranga mo ratou i o ratou haeretanga mai ki nga huinga o te Kaunihera.
39.Ko te utu mo te Perehitene, me nga moni e whakaputa ana ki nga mema Kaunihera kua kiia i runga tonu ake ra, me etahi moni katoa atu e pau ana i runga i te whakahaeretanga o tenei Ture, me tango mai i roto i nga Moni Topu o te Koroni.