[Native Reserves Act 1873]

Whaitaketanga i Raro i Te Mana Ture i Roto i Nga Waenua-Rahui Maori

Whaitaketanga i Raro i Te Mana Ture i Roto i Nga Waenua-Rahui Maori.

10.	Takotoranga wahi-rahui. Kei te wahi whenua kua ata motuhia kua waihotia i mua ai, e motuhia e waihotia ranei a mua ake, hei painga mo nga Tangata Maori, a e takoto ana taua wahi ki roto ki nga takiwa e hira atu ana i te mea kotahi, ara nga takiwa kua whakaritea i raro i tenei Ture, ka kiia taua whenua mo runga i nga tikanga me nga ritenga o tenei Ture kei roto ia i te takiwa i takoto ai te rahinga o taua whenua.
11.	Ka tu he Komihana ka mau ki a ia nga wahi rahui. Haunga nga wahi i puritia e nga Maori ake ano i roto i nga whenua hoko ki a te kuini. Kei te whakaturanga o tetahi Komihana Whenua-Rahui Maori mo tetahi takiwa i whakaritea i raro i nga tikanga o tenei Ture, me waiho nga wahi-rahui Maori katoa i roto i taua takiwa ki te Komihana o taua takiwa mau ai, haunga nga wahi-rahui Maori kua tukuna ketia i mua ai ki tetahi ki etahi ranei tangata hei kai-tiaki, haunga hoki nga mea e whakaritea ketia ana he tikanga ke i roto i tenei Ture, engari ko nga whakaritenga me nga whakaaetanga kua whakaritea tikatia ki ta te Ture i mua ai i runga i aua whenua Rahui, i runga i nga tikanga kua oti te whakatakoto ki runga ake, me mana tonu ena me whakatutuki tonu; a ko aua Whenua-Rahui Maori hei reira ano timata te mau a ka mau tuturu atu ano ki taua Komihana Whenua-Rahui Maori, me nga Komihana o muri i a ia e meatia ana hei whakakapi i tona turanga, hei whenua rahui mo nga tino tiakanga me nga tino tikanga ano i waihotia ai i whakaaetia ai i wehea ai i tangohia ai, mo etahi ranei o aua tikanga e mau ana ano, e ahei ana ano ranei te whakamana, i te takiwa i whakaturia ai taua Komihana—e kore hoki e meinga kia tukua a pukapukatia aua whenua-rahui e te Komihana ki to muri i a ia, Engari me riro noa ki tetahi mau ai me ka mutu tetahi: Otira e kore nga tikanga i roto i tenei tekiona e kiia kia eke ki runga ki nga whenua kua kapea kua waihotia e nga Tangata Maori ake ano ki waho o nga tukunga whenua ki a te Karauna (ara ki a te Kuini), kua tuhia hoki ki roto ki te pukapuka tukunga he whenua-rahui aua whenua, a e mau tonu ana hoki ki aua Tangata Maori i naianei ano.
12.	Ko nga tangata i tu i raro i era Ture me whakaatu i te whaka-haeretanga o nga moni. Ko ia Komihana ko ia Komihana, ko ia Tangata atu ko ia Tangata atu ranei kua whakaritea hei pera, e tu ana e mahi ana i raro i nga tikanga o aua Ture kua whakahuatia i roto i te Apiti A e mau nei ki tenei Ture, ki te mea e tu ana e mau tonu ana tona mahi i te wa e timata ai te mana o tenei Ture, me tuhituhi ia tangata ia tangata o ratou i roto i nga marama e toru i muri tonu iho o te mananga o tenei Ture tetahi pukapuka, ka hoatu ai ki a te Komihana Whenua-Rahui Maori kua whakaturia i raro i tenei Ture mo te takiwa, he page 5pukapuka whakaatu marama i nga moni katoa kua riro mai kua whakapaua atu hoki e taua Komihana, taua Tangata atu ranei, i runga i tona Komihanatanga, ara nga moni e puta ana ki a ia no runga i nga whenua-rahui Maori i roto i taua takiwa o te taima katoa kua hori i muri mai o tera atu kautatanga ana; me tuhituhi ano hoki e ia i roto ano i aua marama e toru tetahi atu pukapuka tino whakaatu marama rawa i te ahua me te rahi me te takotoranga me te peheatanga atu o aua whenua-rahui Maori katoa, a ka hoatu ano hoki e ia taua pukapuka ki taua Komihani Whenua-Rahui Maori—me whakapiri ki aua pukapuka etahi pukapuka whakatikatika i nga moni pau a nga tangata i whakapau a ai.
13.	Kei te hoatutanga o aua pukapuka kautatanga kua korerotia Me tuku mai e ratou nga moni ki a te Komihana. ra me hoatu hoki e aua Komihana, aua Tangata atu ranei, ki taua Komihana Whenua-Rahui Maori kua whakaturia i raro i tenei Ture, i hoatu ai ra taua kautatanga, nga moni me nga pukapuka tukunga whenua, me nga pukapuka pehea atu, me nga ahatanga katoatanga atu, i aua Komihana i aua Tangata atu ranei e takoto ana e tiakina ana e tae ana ranei tona mana ki runga, e pa ana e tau ana ki runga ki nga whenua-rahui Maori i roto i taua takiwa.
14.	Ki te kore tetahi Komihana pera, Tangata atu ranei, i roto i Ka kore ka whakawahia ratou. nga marama e toru i muri i te whaimanatanga o tenei Ture, e whakaatu tika i nga moni i a ia, a ka tukua mai ki a te Komihana Whenua-Rahui Maori o te takiwa aua moni e tika ana kia tukua mai e ia, etahi taonga no nga Whenua-Rahui Maori, etahi aha atu ranei o aua wahi-rahui, e takoto ana i a ia e tiakina ana e ia, e tae ana ranei tona mana ki runga, penei ko te Komihana Whenua-Rahui Maori kua whakaturia i raro i tenei Ture e ahei ana, i runga i te ingoa me te taha ki a te Kuini, kia turia he whakawakanga ki ta te Ture ki ta te tika noa ranei e pai ai ia e riro mai ai aua moni aua taonga ranei—engari me matua whakaae e te Tino-Roia-Kawanatanga o te Koroni ki taua whakawakanga, me waiho hoki te whakawakanga i runga anake i te wahi whenua-rahui Maori e tau ai aua moni aua taonga atu ranei.
15.	Ki te mea e whakahe ana tetahi Komihana Whenua-Rahui Ma te Komihana e tirotiro nga kautatanga. Maori, i whakaturia i raro i tenei Ture mo tetahi takiwa, ki nga kautatanga me nga whakaaturanga ki a ia a tetahi Komihana, tetahi Tangata atu ranei, me te mea kua korerotia ki runga ake nei, e ahei ano ia te whakarite tikanga ki tana e pai ai hei tirotirohanga hei kimihanga i te tika i te peheatanga ranei o nga mea kua korerotia i roto i aua kautatanga me aua whakaaturanga; a, mo runga i taua tirotirohanga me taua kimihanga, me whakatau ki nga Komihana Whenua-Rahui Maori katoa i whakaturia i raro i tenei Ture nga mana me nga tikanga katoa e mau ana ki nga Komihana i whakaturia a e mahi ana i raro i nga tikanga o "Te Ture Whakamana Komihana, 1867," me "Te Ture Whakatikatika 1872 i te Ture Whakamana Komihana, 1867," a kaore he mana ke atu i tenei whakaaetanga e tika ai ratou ki te mahi i runga i nga mana o aua Ture: Otira e kore e tika kia turia taua tirotirohanga e meatia nei e tenei tekiona mehemea ka pahemo nga marama e wha i muri iho o te tukunga mai o aua kautatanga me aua whakaaturanga kua kiia ra; e kore ano hoki e tika mehemea kaore ano kia pahemo nga ra tekau ma wha i muri i te hoatutanga o tetahi pukapuka e taua Komihana Whenua-Rahui Maori ki a te Komihana, te Tangata atu ranei, nana nga kautatanga me nga whakaaturanga e meatia ana kia tirotirohia, ara he pukapuka whakaatu i te whakaaro o taua Komihana Whenua-Rahui Maori kia turia taua tirotirohanga me taua kimihanga, me nga take me nga mea e kiia ana kia tirohia kia kimihia.
16.	Kei te taenga mai o nga kautatanga me nga whakaaturanga Ma te Komihana e hoatu he pukapuka whakaatu i te rironga o nga moni i a ia. kua korerotia i te tekiona te tekau ma tahi o tenei Ture ki tetahi Komihana Whenua-Rahui Maori whakaturia i raro i tenei Ture, me te homaitanga ki a ia o nga moni me nga taonga kua korerotia i roto i te page 6tekiona te kua ma rua o tenei Ture, ahakoa ki mua ki muri ranei o te tirotirohanga kua whakaritea i te tekiona te kau ma wha o tenei Ture, katahi ka tika ma taua Komihana Whenua-Rahui Maori kua whakaturia ra i raro i tenei Ture e hoatu ki a te Komihana, Tangata atu ranei, nana i homai aua kautatanga me aua moni me aua taonga, tetahi pukapuka tino whakamarama atu, whakawatea atu, i a ia i nga tono katoa a te tangata mo runga i nga whenua-rahui Maori kua whakahuatia i roto i taua pukapuka.

Home | Advanced Search | About | Help

© 2016 Victoria University of Wellington | Contact us | Conditions of use