.jpg)
He whakamaoritanga tenei no etahi rarangi o etahi whakaaro i kitea e Te Matenga raua ko Te Hotereni hei ture hou mo nga whenua Maori. Ka tukua atu nei hei hurihuri ma nga tangata Maori o te Runanga o Nutireni.
Ko Te Mahi Me Te Mana Mo Te Kai-Tiaki — Whenua Rahui
Ko Te Mahi Me Te Mana Mo Te Kai-Tiaki
Whenua Rahui.
| 12. | Ki te mea kua oti te whakatakoto he tikanga mo tetahi whenua rahui, mo nga hua reti ranei o taua whenua, hei whakaatu i nga mea i rahuitia ai taua whenua, me whakamana e te kai-tiaki whenua rahui o te takiwa aua tikanga kua oti nei te whakatakoto.page 12 |
||||||||||||||
| 13. |
Ki te mea, i nga hokonga whenua o nga maori i mua, i rahuitia etahi wahi o aua whenua mo nga maori nana i hoko—engari kaore i whakatakotoria i reira he tikanga mo aua whenua rahui e mohiotia ai, hei aha aua whenua, hei aha ranei nga hua e riro mai ana i nga reti; me whakatapu e te kai-tiaki whenua rahui nga hua, ia tau ia tau, ma te hunga i rahuitia nei mo ratou taua whenua, ma o ratou uri hoki, kia whiwhi ai ratou i etahi o nga mea pai mo raton e whakaaetia e te Kawana ma, i roto i nga mea e tuhi i raro nei, koia enei,—
Me matua pupuri e te kai-tiaki whenua rahui tetahi wahi o nga moni hei whakaea i nga moni i pau tika i te hanganga houtanga o nga whare, taiepa, aha ranei, e tu ana ki runga i nga wahi rahui,—hei whakaea hoki i nga moni i pau tika i a ia, i ana haerenga ki reira ki te titiro i te pewheatanga o nga mahi me nga whakapainga o aua wahi rahui. page 13 |
||||||||||||||
| 14. | Ki te mea ka nui ake i te kotahi nga mea i whakaritea hei taunga mo nga hua reti, aha ranei o tetahi whenua rahui, me karanga e te kai-tiaki whenua rahui nga tangata e tika ana o ratou panga ki aua hua reti, kia hui ratou ki te whiriwhiri i nga mea e pai ai ratou hei taunga mo nga hua reti; hei reira ma te kai-tiaki whenua rahui e whaki atu ki te Kawana nga mea i pai ai aua tangata, me ana whakaaro hoki, hei tirotiro ma te Kawana te tika te he ranei. | ||||||||||||||
| 15. |
Na—he mea tika tenei hei whakaaro ma nga tangata katoa, kia kaua nga Maori e tuku whakaaro-kore i o ratou whenua, e kore ai nga wahi i toe e ranea hei oranga mo ratou. Na—me whakaaro e te kai-tiaki whenua rahui ratou ko nga tangata whenua kia puritia etahi o o ratou whenua kia pai, kia ranea hei nohoanga, hei kāinga hoki mo ratou: hei reira me ruri nga rohe o aua whenua e tetahi kai-ruri e whakaritea e te Kawana. Ko nga whenua e takoto ki roto ki aua rohe ka puritia kia kaua e whai-mana ki reira "te ture Kouti whenua Maori 187—," tetahi atu ture Kouti whenua Maori ranei o mua, o muri atu ranei. Ko aua tu whenua e kore rawa e ahei te tuku atu ki te pakeha ki te kore e whakaae te Runanga nui o Nutireni. Engari kaua nga tikanga o tenei ture e whakataka i nga panga o nga tangata maori ki aua whenua i runga ano i a ratou tikanga maori. |
||||||||||||||
| 16. | Ko nga whenua rahui katoa i te ringaringa o te kai-tiaki whenua rahui i runga i te mana o tenei ture, e pai ana ma taua kai-tiaki e reti, ia wa ia wa, aua whenua ki te tangata, ki nga tangata ranei, e pai ai ia—i runga ano i nga tikanga mo nga retinga e tuhi nei ki tenei ture—engari kauaka e neke ake te retinga i nga tau e rua-tekau-ma-tahi. Tena, ki te mea page 14 he reti whenua hei turanga whare anake, e pai ana kia whakaroaina te retinga, engari kaua e neke ake i nga tau eono-tekau—i runga ano i nga tikanga e whakaaetia ana e te Kawana ratou ko tona Runanga. |
||||||||||||||
| 19. |
Ko te tikanga mo te utu o te mahi a te kai-tiaki whenua rahui, mo ana mahi i whakaritea e te ture nei, me whakarite ki te nui, ki te iti ranei, o nga moni katoa e riro mai i a ia i roto i nga whenua rahui, ia tau ia tau, koia tenei,— Me tango e ia, i roto i te rau pauna, kia tekau ma rima pauna mana, pera tonu, i roto o ia rau, o ia rau pauna, tae noa ki te mano pauna tua-tahi—a—me tango e ia mana, i roto i nga moni e neke ake ana i te mano pauna tua-tahi, kia tekau pauna i roto o ia rau, o ia rau pauna, a, pau noa. |