Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Petition of Te Teira and Other Natives Respecting the Relinquishment of Waitara

Waitara, Oketopa 21, 1863

page break
Waitara, Oketopa 21, 1863.

E nga tino Upoko o nga Runanoa Pakeha,

Tena koutou te mahi ana i nga mahi o te raruraru o tonei motu o Niu Tireni. E hoa ma, e kimi kau ana au i te take o Waitara i wetekia ai. He papaku pea no te wai, ina hoki ka tangohia nga tangata tiaki o te waka; kahore au i te mohio. Ko tenei, ka noho tonu to matou kupu i raro i te mana of Kuini Wikitoria, tae noa ki te tuturutanga o ta matou whakaetanga ki to matou whenua ki Waitara ki a to Kuini. Ko te Kuini hei tami i nga waka, kei pakaru i te ra; kia takoto ora ai i tona takotoranga. Ko ta matou kupu tena, e te Runanga o nga Pakeha. E hoa ma, e nga tangata o te Runanga, ko ta matou i karanga ai, kia whakawakia a Waitara. I mea mai a Kawana Paraone, Me whakawa a Waitara. Pena tonu te kupu a te Pokiha, a te Pihopa, a Kawana Kerei hoki, i tana taenga mai ki konei. A, kahore matou i kite i te whakawakanga; engari i whakahokia poupoureretia mai a Waitara kia matou. Kua kitea pea e te Kawana raua ko te Pere te he o Te Teira, me te tika o Wiremu Kingi; koia matou i pai ai kia kitea hoki e te tokomaha. Koia i mea ai matou, me whakawa a Waitara; haunga te whakawa i roto i te ruma o tetahi tangata, o te Pere ranei, o wai ranei, etoru pea nga tangata ki roto. He korero titaha tena kia maua. Engari te whakawa nui, kia rongo ai te tokomaha. E hoa ma, e te Runanga nui o te Kuini, ma koutou e whakamana i a matou kupu nei, no te mea he tangata au no te Kuini, he tangata hoki koutou no te Kuini ano.

Ko ta matou whakaaro ano tenei, kia whakawakia a Waitara. Otira, ehara hoki i a matou taua kupu kia whakawakia; na Tamehana ke taua kupu; he whakaae kau ta matou. Ka tatari nei matou i taua takiwa kia tae mai a Kawana Kerei ki konei, kia whakawakia ano a Waitara. No te taenga mai o Kawana Kerei ki konei, kahore i whakawakia; a ka rokohina nei e te matenga o nga Pakeha ki Wairau; na, ko te tukunga mai tena i Waitara ki a matou. Kaore matou i mohio ki te take i tukua mai ai; kaore matou i tono atu kia tukua mai; a e rapu nei ano matou ki te take i tukua mai ai a Waitara. Otiia i rongo pu atu ano matou ki nga kupu a te Pere raua ko te Kawana, i mea, ko te take i mahue ai a Waitara, ekore e tika kia pana nga tangata kua noho ki runga ki te oneone i runga i te rangi-marie, ara, a Wiremu Kingi. Ka mea atu matou ki a te Kawana, E hoa, e te Kawana, he hoiho noku te hoiho, ko tetahi tangata i peke mai ki runga, ehara i a ia taua hoiho. Ka kite au i taku hoiho me taua tangata ano i runga, ka mau taku ringa ki te paraire, ka mea atu au ki taua tangata, E hoa, e rere ki raro, tukua mai taku hoiho kia hokona. Na, ko taua kupu nei mo Waitara. Ko taua hoiho ko Waitara; ko Te Teira te tangata nona taua pihi; ko Wiremu Kingi, he pokanoa tana ki te noho i runga. Koia i kore ai e tika taua kupu a te Pere raua ko te Kawana.

Ko tenei, e te Runanga o nga Pakeha, kaore o matou whakaaro ke atu. Kotahi tonu to matou whakaaro, ko Waitara kia riro atu i te Pakeha.

Ko o matou ingoa enei ka oti nei te tuhituhi:—

*Te Teira,
*Paranihi,
*Hemi,
*Tamati Raru,
*Wi Nga Waka,
*Rewiri,
*Eruera,
*Epiha,
*Ropoama,
*Hita,
*Ropoama,
Karena,
Tipene Warihi
Hoera,
Hona,
Matiaha,
Haimona,
Hori Taharoa,
*Honiana,
Piripi,
Rona,
Herewini,
page 2 *Hori,
*Harawira,
*Rupuha,
*Watene,
*Paranihi,
*Pene,
*Hone Hira,
*Tipene,
Wi Te Arei,
Otene,
Hakaraia,
Heremaia,
Paruka,
Mangere,
*Te Wari,
Pirika,
Ihaia,
Taiti,
*Otimi,
*Matiu,
*Werahiko,
Tamati,
*Wiari,
Erueti.


Na, ko matou tenei e piri nei ki a te Kuini, ki te ture kotahi, ki to matou matua kotahi. Ahakoa whakawaia matou e te kai whakawai, ahakoa, whakawehiwehia matou, ekore matou e wehi. Ka manawanui matou ki to matou Kuini. Ka pena matou me te Tui i harihari nei i te kirikiri kohatu ki roto ki te ipu wai, a ka puta ake te wai, ka inu, ka makona. Ekore matou o rite ki te heihei; na te parera nga hua, na te heihei i awhi. Waihoki, ekore matou e pai ma the Kingi matou e awhi, engari ma te Kuini matou e awhi. Waihoki, ekore matou e pai ki te awhi i nga ritenga a te Kingi, pena me to heihei e awhi nei i nga hua a te parera, a te kuihi, a te take. Kia kotahi ano ta matou o awhi ai, ko te Kuini anake.
Heoi ano, ka mutu.
E hoa ma, kua makatia e au te ingoa o nga tangata nona taua pihi whenua*. Engari ko Tipene, ko Te Otimi, ko Paranihi Tiwana, ko Pene, na o ratou wahine i taki [take?] ai ratou ki taua whenua. Ko era atu, na to matou Runanga.

Na Te Teira Manuka.