E hoa ma. E oku hoa aroha. Whakarongo mai, ko taku korero tenei, I whakapuakina e au ki te aroara o te whakaminenga i te Ti mitingi nui i Akarana.

Koia tenei. Ekore au e korero i te Whawhai ki Taranaki no te mea kua wehea e te maunga rongo, engari ka timata taku korero i tenei taha, I te taima i tukiotia ai a Te Kohi e Ngatimaniapoto. Ka haere katoa mai nga Minita ka pouri oku whakaaro, a i muri i a ratou, ka haere mai, tetahi tangata ki Akarana nei ko Aporo tona ingoa, ka tae mai ki konei ka hopukia ki te Whare Herehere, ka rongo nga iwi o runga o Waikato, o Ngatimaniapoto kua mau Aporo. Ka whakaaro a Ngatimaniapoto. E pai ana, kua kite ano i tana he, haere atu ano, ka haere mai a Te Waitere tetahi o nga Rangatira o Ngatimaniapoto he korero ki a Matutaera ki a kaua e oho ki a Aporo, kua mau nei ki te Whare Herehere. Ka tae atu hoki ahau ki Ngaruawahia. Tera kua tae atu etahi tangata ki Naruawahia, ki Tamahere, ki Maungatautari, ki Rangiaohia, ti te tono kia whakaeetia te Whawhai. Ka whakaae nga Rangatira katoa, ka tae atu mana ko te Waitere. Kamea atu au kia Matatuera, E Tama, e whakaae ano ranei koe ki tenei mahi, e mahia nei, ara, ki te whawhai katahi ia ka ki mai ki au, haere hoki atu ki tou kainga: no taua ra ano ka tae mai nga tangata i haere ki Maungatautari, ki Rangiaohia, ka tae mai ki Ngaruawahia. Ka huihuia te Runanga. Ke te korero tenei, ki a whakaekea Akarana, ka pouri au, katahi au ka ki atu. E te iwi he hiahia ano kia whawhai tuhituhia kia Kawana. Mahia i te ra e whiti ana. Ka whakatika mai a te Huirama, tetahi Rangatira i mate ki Te Koheroa. Ko te kupu tenei ki au. Ekore an e whakarongo ki tau kupu, no te mea i nga Runanga katoa a Waikato. Ko koe te tangata kaha rawa ki te whakakahore, e whakarongo ana nga iwi katoa ki tau kupu katahi au ka ki atu ki a ia, kia page 7 rongo mai koe, ka he koe. I te ata ka hoki au ki toku kainga. Ka tae mai ahau, ka mohio au ka kino, ka tuhia mai taku reta kia Te Patara. He whakaatu naku i te mahi huna a nga iwi, muri iho ka huihuia e ahau toku iwi, ka rupeke, katahi au ka ki atu kia ratou, kia rongo mai koutou, mehemea ka oho tenei kino, kaua e whakatika koutou, whakaae mai ana ratou, ka tae ake te reta a Te Patara kia haere au ki te kauwhau ki te Kopua, ki kainga o Te Rira, ka tae au ki reira, ka huihui katoa nga iwi o reira, ka ki atu au ki a ratou, meheme aka oho tenei kino, kaua koutou o whakatika. Ka mea mai ratou ki au. Ekore matou e noho, 10, o nga tangata i whakaae mai ki taku kupu, muri iho ka tukua taku reta ki toku iwi e noho ana ki Kawhia, ko taku kupu tenei. Kaua koutou e haere ki te whawhai, engari kia rongo koutou i te kupu a to koutou Minita a te Nakipeke, te taenga atu o taku reta. Whakaae ana ratou, ka tae mai au ki toku kainga, tae noa mai au kua riro te Ope, kua noho ki Maramarua. Kua whiti ake hoki te hoia i Mangatawhiri, ko etahi iwi kihai i kite i te whitinga o nga hoia i Mangatawhiri, kua pahemo ki roto i Maramarua, ko Waikato, muri ano, kua kite i te hoia kua noho ki tenei taha o Mangatawhiri. Ka puta te kupu o te Huirama. Ekore a a Ngatimaniapoto a Ngatihaua e tae mai, no te mea kua purua e Wiremu Patena. Ko tetahi take tenei e tukinotia au e Waikato, tetahi take i rongo ratou, kua tuhituhi reta au kia koutou. No konei ahau i whakaaro ai, kaore he kai korero kei te ngaro atu, kua korerotia e nga Minita, kua poto a ratou ako, he maha nga tau i whakaako ai ratou i roto i nga tangata Maori, kua whakatakotoria e Te Kawana nga Ture pai mo te tangata i te huihuinga o Waikato ki Taupiri, tuarua ka tae ake ano Te Kawana ki Kaitohe ka horahia ano te pai e Te Kawana i reira, nga mahi atawhai mo te tangata. He nui ano hoki taku tohe kia hoki nga iwi ki te Ture kotahi, ka kitea he pakeha i runga i enei akoranga. Ka whakaaro toku ngakau. Heoi ano ta te tangata korero, kotahi atu kai korero kei te ngaro, ko te whawhai. Na koia tenei kua hinga nei nga tinana i runga i te kaha. Kei mea koutou e pouri ana toku ngakau, e taea hoki te aha, me huna e koutou nga whakaakoranga, katahi ka pouri toku Ngakau. Heoi tenei. Muri iho nei ka hinga te parekura i te Koheroa. Ka tupeke etahi tangata o toku iwi ake, tokorua. He kaumatua kihai au i kite o to raua haerenga. Ka purutia e au nga mea i noho. Ka mea atu au kaua koutou e whakatika ki te hapai patu kia Te Kawana. Ara, kia Te Kuini. Ka hinga nei te parekura i te Koheroa katahi au ka hoe ki Waikato, rokohanga atu e au, ko tetahi Pakeha e tukinotia ana, kua riro nga paraoa te tango e te Maori, te ingoa o te Pakeha ko Ingarangi (Mr. England) raua ko tana tamaiti. Ka kite au i aua Pakeha. Katahi ka tangohia mai e au. Katahi ka ki mai ki au. Ka mate ranei maua hei utu mo nga tupapaku. Ka mea atu au. Ekore korua e mate, ka riro mai i au nga Pakeha. Katahi ka homai te peke moni ki au £102 : 10 : 0 ko te take i homai ai ki au, mo to raua mate noa ake e ora ana nga moni. Ka mea atu au, ekore korua e mate kore rawa. Ka tae mai matou ki Ngaruawahia, ka haere atu matou ko aua Pakeha kia kite i nga tupapaku, ia Te Huirama ma, muri iho ka hoe matou ki toku kainga. Ka noho matou i toku kainga. E wha nga ra i noho ai ki au, te take i roa ai te nohoanga, ko te waewae i wera i te ahi. No te painga, katahi au ka mea atu ki aku tamariki ki a hopukia nga hoiho, ka mau nga hoiho. Ka mea atu au, haere ki te kawe i nga Pakeha nei ki Rakarana (Raglan), katahi ka kawea mai, ko nga Paraoa i homai maku, na Patara i utu. No te taenga mai o te ope a Rewi ka tangohia te waka, o te Pakeha, i toku kainga e tau ana, te waka o te Pakeha i toku kainga. Ka rongo au kua tangohia ka tikina ano e au. Ka riro mai te waka. Ko tetahi tenei o nga tukinotanga i au. Heoi tena. Ka rupeke nga iwi ki Meremere katahi au ka kaere mai, ka tae mai ki reira, katahi au ka korero ki nga iwi e noho ana ki reira. Ka mea atu au kia ratou. E hoa ma, Whakarerea nga mahi kino, te konihi, te patu i nga wahine, i nga tamariki, i te kai mahi paamu, i te tangata haere noa iho, kahore ana pu. Whakaae ma ana etahi iwi. Ko etahi iwi kihai i whakaae. I muri iho i tenei korerotanga, kua mate he wahine i patua noatia iho