Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ko Nga Korero o Te Runanga Tuatahi o te Takiwa ki Tokerau

Maehe 27, 1862

Maehe 27, 1862.

Aperahama Taonui. Ka whakatika ka korero. Ko taku kupu tenei ki a koutou ko Wi Tana taku e pai ai ki a tapoko ki roto ki tenei Runanga.

Ka whakatika ko Moetara. Ko taku kupu tenei kia koutou, e whakaae ana a hau ki a Wi Tana mo tenei Runanga.

Ka whakatika ko Wiremu Hau. E tika ana e pai ana au ki a Wi Tana mo tenei Runanga no te mea he takiwa nui a Whangape ahu atu ki raro. E pai ana au.

Ka whakatika ko te Waka. E tika ana e Rangatira to kupu mo Wi Tana; e tino pai ana a hau me tapoko mai ia, ki tenei Runanga.

Ka whakatika ko Kingi Wiremu Tareha. Ko taku kupu tenei, e pai ana a hau ki a Wi Tana, e whakaae ana a hau. I konei ka whakahua te Runanga katoa ka mea e pai ana matou katoa.

Ka whakatika ko Aperahama Taonui. Ka mea. Tenei taku kupu e Maihi Paraoni ki a whiriwhiria e te Runanga nga uri Rangatira mo te Runanga ara hei whakakapi mo te hunga e toe ana tenei; ano enei ko Meka ko Wi Kaitara, Wikaire, ko Kou kia tangohia mai tetahi o tenei hunga ki tenei Runanga. Ko whakatika a Te Waka, ka mea, e pai ana au ki tena tikanga, ko taku kupu tenei e pai ana au ki a Kou.

Ka whakatika ko Wi Hau. Ko taku kupu tenei, me haere mai a Meka ma ki konei ki tenei Runanga, ma ratou e mea ko Meka ranei, ko Wikaire ranei.

Ka whakatika ko Maihi Paraone ka mea, taku kupu tenei, mehemea kei te oranga o Wi Kaitara, penei, e kore tatou e rapurapu; ka kore te tahi, e pai ko tetahi, he tika ia; ko Meka te tino tangata e mana ana i enei takiwa. He kupu noa taku, ma raua te tikanga; ko tetahi, ko tetahi.

page 12

Ka whakatika ko Wi Hau. Tenei taku kupu ko taku e tino pai ai ko wikaire.

Ka whakatika ko Arama Karaka Pi. Tenei taku kupu me ui atu ki a rongo tatou i ta raua kupu kia ahei ai tatou te whiriwhiri.

Ka whakatika ko Hemi Marupo. Tenei taku kupu, he tuakana a Ruhe no Wi Kaitara; ko Ruhe ra hei Upoko mo te Runanga.

Ka whakatika ko Aperahama Taonui. Kia rongo mai koutou, mea ana a Meka e kore ia e tae mai ki a te Waka, ma te tumuaki pu ano ia e tiki atu katahi ano ia ka tae mai ki tenei Runanga.

Ka whakatika ko te Waka. E tino mea pu ana ano a hau ko Meka pu ano ki a tapoko mai ki tenei Runanga. He aha koutou ka whakaturituri tonu ai meake ahau puta atu ki waho—uakina mai te tatau.

Ka whakatika ko Hemi Marupo. E kara e Te Waka, kua tino whakaae a hau ki a Meka.

Ka whakatika ko Wi Hau. Teneiano tenei kupu aku ki a koutou, kua pai ahau ki a whakaturia a Kingi Hori Kira hei kai Tiaki Ture mo te takiwa o tenei takiwa-iti o te Waimate puta noa ki Whangaroa. E tino whakaae pu ana ahau ko ia pu ano. Ko te Runanga, ae, "e whakaae ana matou katoa ko Kingi Hori Kira mo tena mahi."

Ka whakatika ko Maihi Paraone Kawiti. E ui ana ahau e te Runanga, kua rite ranei nga tangata mo te tekau ma rua o tenei Runanga? mehemea kahore ano i kapi noa, e pai ana au kia tangohia mai a Piri Korongohi ki roto ki tenei Runanga.

Ko te Runanga "ae whakaae ana matou katoa."

Ka whakatika a Aperahama Taonui. E mea ana ahau ki a hurihuria e tatou tenei pukapuka, kua korerotia nei, ara, te pukapuka o nga kai whakawa tawhito ki a konia ranei to ratou utu kia peheatia, ranei, a ko te hunga utu kore kia whaiututia.

Ka whakatika ko Arama Karaka. Tenei taku kupu, e pai ana ki a whakaaro e tatou tenei pukapuka.

Ka whakatika ko Wi Hau. Ko taku kupu tenei me whai utu ano te hunga utu kore, aua e hoki iho mo etahi, aua e kake mo etahi, engari kia rite tonu ki te rua tekau, ki te toru tekau, wha tekau ranei mo etahi; kia pena katoa, kia a rite katoa.

Ka whakatika ko te Hira Awa. Ko taku kupu tenei ki a rite tonu katoa ki te toru tekau, mo etahi wha tekau, rima tekau, ki a rite katoa.

Ka whakatika a Wi Hau. Ko taku kupu tenei, kia kaua te utu mo te hunga ngoikore e rite ki te hunga kaha, ko te hunga kaha tenei ko Tango, ko Riwhi Hongi, ko Kingi Wiremu, ko Hohaia, ko Kingi Hori Kira.

Ka whakatika ko Hemi Marupo. Tenei taku kupu; ko te Mata kua mate, e wha ona tau i mahi ai, kihai i puta mai nga moni mana, koia au i mea ai ki a homai ona utu i tenei wahi ki ona tamariki. Tenei ano tetahi mo etahi o nga Kai-whakawa tawhito, ko te hunga ngoikore, ko te hunga kuare, me whakakahore, me tuku mai i nga taitamariki i te hunga matau hoki, ko te Warihi Kokoai, ko Parata Puariri me whakamutu raua; ko Mitai kua riro; hoi, ko Kou hei whakakapi mo tona turanga.

Ka whakatika ko Wi Hau. Ki te mutu a Hohaia ko tana tamaiti ki tona turanga.

Ka whakatika ko Hemi Marupo ka korero, ka tatau i etahi i nga ingoa o nga Kai-whakawa tawhito.

  • Te Warihi Kokoai,
  • Tamati Hapimana,
  • Mitai,
  • Hohaia Waikato,
  • Parata Puariri,
  • Hare Kuri.

Otira kua mate ia ko tenei hunga me whakamutu ta ratou nei mahi me tuku mai he hunga hou.

Ka whakatika ko Wi Hau: E pai ana ahau kia whakamutua ta ratou mahi.

Ka whakatika ko Aperahama Taonui. E pai ana au ki tena tikanga, otiia, me waiho ano ratou ki te tikanga Penihana.