| 5. |
Na, ko nga hara hei whiu ma te Kai-whakarite, ko enei e mau nei:
| 1. |
Ko te patuhuhua-kore i tetahi tangata kia mamae.
Ko te Utu, kaua e neke iho i te Rima Hereni, kaua e neke ake i te Rima Pauna.
|
| 2. |
Ko te Tahae.
Ko tetahi wahi o te Utu, hei te Utu o te taonga pera ina hokona. Ko tetahi wahi, ko te Utu mo te He. Ko te Utu mo te He, kaua e neke iho i te Rima Hereni, kaua e neke ake i te Kotahi tekau Pauna.
Ki te hoki te taonga i tahaetia ki te tangata nona taua taonga, me Utu, ko te Utu anake mo te he.
|
| 3. |
Ko te mea a tetahi tangata i runga i te ngakau kino, i kino ai te Whare ranei, te Kakahu ranei, nga Rawa ranei, nga kai ranei a tetahi atu tangata.
Me titiro te nui o nga hanga i kino i te meatanga a te tangata, kei te utu o nga hanga pera ina hokona te tikanga. He kai e tupu ana, me titiro ki te utu o nga kai pera ina tae ki te hauhakenga, a ka hokona i reira. Ko tetahi wahi tenei. Na, ka tapiritia mai ano hoki tetahi wahi hei utu mo te he: kaua e neke iho i te Rua tekau Hereni, kaua e neke ake i te Kotahi tekau Pauna.
page 3.gif)
Ko te utu mo enei Hara kua oti nei te tuhituhi, ara, te wahi i meinga hei utu mo te he, he mea ano, ka riro katoa i te tangata nana te whakawa; he mea ano, ka riro katoa ma Te Kuini, ma te Runanga hoki; he mea ano, ko tetahi wahi ka riro ma te tangata nana te whakawa, ko tetahi wahi ka riro ma Te Kuini. Kei te Kai-whakarite te tikanga; mana te whakaritenga.
Erangi, ko te utu mo te taonga i tahaetia, mo te hanga ranei i kino i te meatanga a te tangata, ka hoatu katoa tera ki te tangata nona taua taonga i tahaetia, taua hanga ranei i kino.
|
|
| 6. | Tenei ano hoki etahi Hara hei whiu ma te Kai-whakarite.
| 1. |
Ko te kai i te waipiro; ko te whangai hoki i te tangata ki te Waipiro.
Ko te utu, kaua e neke iho i te Rima Hereni, kaua e neke ake i te Rua tekau Hereni.
|
| 2. |
Ko te kai i nga kai pirau, i te kaanga-wai ranei, i te kotero ranei, i te aha ranei. Ko te whangai hoki i tetahi atu tangata ki tetahi o aua Kai pirau; Ko te taka i te wai hei kopiro hei takotoranga mo te kai pera.
Ko te utu, kaua e neke iho i te Rima Hereni, kaua e neke ake i te Rua tekau Hereni.
A, kei te whakapumautanga o te Hara pera, ma te Kai-whakarite e whakaatu ki te Runanga, ma te Runanga e mea kia whakangaromia taua kai, aua wai kopiro ranei.
|
| 3. |
Ko te moe puremu i te hoa wahine a tetahi tangata.
page 4.gif)
Ko te utu, kaua e neke iho i te Rua tekau Pauna.
Kei te mea kua marenatia tikatia, kaua te utu e neke iho i te Toru tekau Pauna.
Na, ko enei hara, ka riro katoa te utu ma Te Kuini, ma te Runanga hoki.
I mua, i rere ke te tikanga a te Pakeha mo te Puremu. Ko nga utu i riro ma te tangata nana te wahine. No muri nei, ka kitea, e kino ana tera. He mea kino hoki tenei, kia waiho te puremu o te wahine hei whakawhiwhi i tona tane ki te moni. Na konei i kore ai tera tikanga, a takoto ke ana inaianei.
|
|
| 7. | Ko nga moni hei utu mai ma te tangata e whakawakia ana, ina kitea tona hara, ma te Kai-whakarite e whakarite, ma tona kotahi, tae noa ki te Rima Pauna. Ki te maha atu i te Rima Pauna, me karanga nga Hoa o te Kai-whakarite hei noho tahi i a ia, hei whakarite tahi. Ko te utu nui, ko nga moni maha, kaua e waiho ma te ki a te tangata kotahi, erangi, kia tokotoru hei whakarite, a kia uru tahi ta ratou whakaae, katahi ka waiho i ta ratou. |
| 8. | Ko te Kai-whakarite ratou ko ona hoa me haere tonu i runga i nga tikanga e mau nei, i enei Hara anake, i enei Utu anake. Kaua e peau ke atu tetahi tikanga ma ratou ake. Erangi, kia takoto ra ano etahi tikanga atu, hei reira ka mahi ano i era. |
| 9. | Ko nga Hara nunui, ko te Patu i te tangata kia mate, ko te Wero i te tangata, ko te Tapahi e whara kino ai te tinana, ko nga pera katoa, waihopage 5.gif) hei whakarite ma te Pakeha. Otira, ma te Kai-whakarite Maori ratou ko ona Hoa e kimi nga tangata e kiia ana kua mea i te hara pera, a ka mau, ka tukua kia kawea ki tetahi taone Pakeha whakawa ai. |
.jpg)
hei whakarite ma te Pakeha. Otira, ma te Kai-whakarite Maori ratou ko ona Hoa e kimi nga tangata e kiia ana kua mea i te hara pera, a ka mau, ka tukua kia kawea ki tetahi taone Pakeha whakawa ai.
