Proceedings of of the Kohimarama Conference, Comprising Nos. 13 to 18 of the "Maori Messenger."

Na Ngatikahungunu. No.1

Na Ngatikahungunu. No.1.

Maramara Kohikohi, Hurae 14, 1860.

E hoa, e te Kawana o Niu Tireni,—

1.	Tena koe! Kua karangatia matou e koe, nga tangata o Turanga, kia huihui mai ki tou aroaro kia korerotia a matou nei whakaaro, ki tou aroaro, ki te aroaro o tou runanga.
2.	Tera ano nga korero mo te Kuini te whakapuakina ana e Te Pihopa Wiremu; mo te Kuini, mo tona atawhai ki Niu Tireni, kei a ia ano e pupuri ana nga tikanga mo nga iwi Pakeha ki Ingarani, ko tona mana kei runga kai tena motu.
3.	Kahore he iwi ke hei pokanoa ki te whawhai mai ki Niu Tireni, ma nga tangata ana o Ingarani; inahoki ka toru enei ngangare, page 35 na nga tangata ano o Ingarani na Niu Tireni.
4.	Ma nga rangatira Maori te whakaaro ki taua pukapuka i tuhituhia ki Waitangi. Me i nga Kawana tuatahi tuku iho ki o muri, kotahi ano te kupu he aroha, he atawhai, he manaaki ki a matou. Ko tenei, e aku hoa aroha, kia mau te tiaki i runga i te aroha o te Atua.
5.	Ko nga tikanga mo nga kino ki to matou nei kainga: tera ano te tirohia ana e matou nga raruraru, a, e rongo ana ki a matou, e mea ana hoki matou kia tipu ai nga tikanga pai a te Pakeha ki a matou.
6.	Ko ta matou tenei ki a koe. Kaore a matou tikanga ke, kotahi ano te ara o a matou nei whakaaro e kore e huna. Otira, tenei ano tetahi kupu e haere ake ana i runga i te hau, kia mutu te whawhai ki Taranaki ka tahi ka timata te whawhai a Kawana ki Turanga. Ko nga kupu tenei i rongo ai matou. Tera ano etahi tautohetohe kei Turanga, he totohe ki te Pakeha, ki a Te Rire, mo to ratou tamaiti i mate ki tona kaipuke. Ko Tipuna te ingoa o taua tamaiti. Kua tae mai hoki nga korero mo tera he ki te Kawanatanga. Ko tenei, ka ata tirohia iho e matou enei kupu a te Kuini, a te Kawana, a, ma matou hoki e pupuri enei korero kua takoto nei ki a matou mo te atawhai.
7.	E tika ana: ko nga korero horihori tenei e haere ana i runga i te ngutu o te tangata, o te hunga whakapono kore; koia tenei ka marama.
8.	Tenei ta matou, kahore a matou nei whakaae ki te Kingi Maori, i whakaaetia ai mo Niu Tireni. Mo enei iwi ano tona Kingi. Tera ano nga ingoa nui o toku kainga, ko Hinematioro, ko te Kaniotakirau Hirini. Heoi, kaore matou i pai kia whaka turia hei Kingi, kahore.
9.	Tenei hoki te kupu mo tenei rarangi: kei a korua ko Waikato, ko Wiremu Kingi, te whakaaro mo ta koutou. Ki ta matou nei whakaaro kotahi ano, he whakarongo ki nga tikanga pai a te Kuini, a te Atua. Tau ana te maru o te Atua o te Rangi ki runga ki ana tamariki, e karanga ana ki aia, i te ao i te po, me to Kuini mana mo te tinana, mo nga painga katoa, mo nga tikanga katoa.
10.	E tika ana kia pataitia mai e koe a matou whakaaro. Tenei, kotahi tinana, kotahi whakapono, kotahi iriiringa. kotahi Matua, ko te Atua kei te Rangi. Ko Kuini kei Ingarangi hei Matua mo nga tangata o Niu Tireni.
11.	E pai ana kia whakamaharaharatia nga tikanga pai a te Kuini ki a matou, kia ata mohiotia ai. Ko nga kai whakawa e noho page 36 ana ki Turanga, kaore kia marama te whakahaere i nga tikanga o te ture mo nga he Maori, Pakeha.
12.	E tika ana: ko nga tikanga whawhai o Niu Tireni, me ata mahi marire, kaua e kaikatia. Me ata titiro marire te he nui. I muri o tenei runanga, heoiano te taha hei whakahe mo waenganui o tenei motu, ko te Kingi Maori e hapaikia ana i ana tikanga ki runga ake. Ko te kino o roto, ko te whakauru ki roto ki te whawhai, kia riro te mana i aia. He he nui tenei, he tikanga whakakake.
13.	Kotahi tonu to matou aroha, na te ture i kotahi ai. Tera hoki i roto i nga ture 10. Ka wahia nga ture, 4 ki te Atua, e 6 ki te tangata. Ka noho a matou nei whakaaro i roto i enei kupu.
14.	He mea pai tenei; he whakamarama i nga tikanga mo te aroha o tetahi ki tetahi. Ko te ngakau mauahara ki te Atua ki te tangata, he kino, ko te aroha ki te Atua ki te tangata, he maungarongo ki te Atua, ki a Kuini, ki ona tamariki.
15.	Ko nga tikanga tenei o Turanga, ko te mahi i te witi, ko te kawe mai ki Akarana, ko te hoko kakahu, ko te hoko kaipuke—ko "Tiemi," "Henare," "Te Tui." Ko nga ingoa tenei o nga kaipuke kua riro mai i a matou o roto o tenei tau 1860.
16.	E hoa, kaore he iwi ke e pokanoa ki Niu Tireni, kua takoto hoki nga tikanga pai imua mo nga Pakeha, mo nga tangata Maori, o tenei motu, kia noho pai marire. E kore matou e whakauru ki roto ki tetahi iwi poauau, e whakauru ana ki te whawhai ki nga tangata o te Kuini; kahore hoki he pokanga ketanga o ta matou. Kotahi tonu ture, ko te ture a te Atua, mo te wairua, ko te ture a te Kuini, mo nga tikanga katoa mo te tinana, mo te pai, mo te ata noho.
17.	To kupu manaakitanga ki runga ki a matou, ara, a te Kuini o Ingarangi: tera hoki ta te Atua manaakitanga ki a Aperahama raua ko Hera, i karangatia, kia pera te tini ona uri me nga whetu, me te onepu i te taha o te moana te tini. Na, kia penei hoki te taunga o tenei manaakitanga mo nga tangata o Niu Tireni, me ta te Atua aroha mo te ao katoa; koia I matapoporetia ai e matou nga tikanga a te Karaiti.
18.	He pono tau inoi ki te Atua kia tukua mai ki runga ki au runanga katoa ina huia huia ki tou aroaro. Tenei ano hoki ngmahi a te Hahi, he inoi ki te Atua kia wha kamutua to ratou ngakau tutu, ma te Atua te whakaaro; ko tenei, ka ata rapua mariretia nga tikanga mo te rapu i au page 37 tikanga, mo te marama o enei tikanga ka takoto nui nei ki o matou aroaro. Heoiano.

Na o hoa aroha, Na Tamati Hapimana Te Rangituawaru, Na Tamihana Ruatapu, Na Te Waka Perohuka,
o Turanga.