Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Tuunga. Tuawha O Te Paremata O Te Kotahitanga O Te Iwi Maori O Nui Tireni O Te 7 O Maehe, 1895

He Ture

He Ture.

Ki te mahara a tenei Runanga mo runga i te Pitihana a N'timutuahi, N'tipakapaka, Ngaitahu (o te Takapau, H.B.), Ngailutairoa he Hapu no roto i a Rangilane o Tanaki i roto i te Porowini o Haaki poi, tono mai ki tenei Runanga kia paahitia e tenei Runanga he tikanga mo ratou.

  • 1. Kia Mutu te Kooti i waenganui i a ratou, mo o ratou whenua.
  • 2. Kia Mutu te Riihi i Waenganui i a ratou, mo o ratou whenua.
  • 3. Kia Mutu te Mokete i o ratou whenua.
  • 4. Kia Mutu te Ruri i waenganui i a ratou mo o ratou wnenua.
  • 5. Ko te Hoko me Muhu i waenganui ia ratou.

I te wa i kokirihia ai o Manahi Paewai te pitihana kua kiia i runga ake nei ki to aroaro o tenei Runanga, ka whakamaramatia o ia ki te Runanga, te hiahia o nga Hapu kua kiia ake neu—I whakaaetia e tenei Runanga kia whakaritea te tono a nga kai-pitihana.

Na konei i kii ai tenei Runanga, i runga i to kii a nga kai-pitihana. Na te taumaha o nga tikanga o nga Ture e paahitia ana e te Paremata Nui o Nui Tireni mo runga i nga whenua Maori me te tangata Maori, na reira i tono ai ratou ki tenei Runanga kia whakaaetia he tikanga, Kia Mutu nga mahi kua kiia i runga ake nei ki waenganui ia ratou mo o ratou whenua—Na konei ka kiia e tenei Runanga te kii—Kei te whakaaetia te kii a nga kai-pitihana—Na te kino o nga Ture o Te Paremata Niu o Niu Tireni i tika ai kia mutu te awhina (i te Kooti Whenua Maori) me etahi o nga mahi kua kiia i runga nei mo nga wa e takoto mai ana aua Ture—A na konei i kii ai Te Runanga Nui o Te Kotahitanga o nga Iwi Maori o Niu Tireni.

  • 1. Me Mutu te Kooti Whenua Maori ki roto o nga takiwa o nga kai-pitihana kua whakahuatia i runga ake nei mo nga wa e takoto mai ana aua Ture. A ma tenei Runanga te kupu whakapuare ka puare.
  • 2. Ko te Riihi me mutu ki Waenganui i o ratou takiwa.
  • 3. Ko te mokete me mutu.
  • 4. Ko te ruuri me mutu.
  • 5. Ko te hoko me mutu.

Ko te wahi e whakangawaritia ana e tenei runanga ki nga kai-pitihana ko te wehe atu i nga paanga o nga tangata ehara nei i te Maori, a ki te uru taua tikanga wehe i aua paanga ki roto i "te Kooti whenua Maori" wehe ai, e tika ana nga kai-ptithana kia uru ki te Kooti kia wehea aua tu paanga kua tukuna nei ki te pakeha, ki te karauna ranei i nga paanga e puritia ana e nga kai-pitihana inaianei, a ki te tonoa mai he Kai- Ruuri hei Ruuri i te raina wehe i nga hea kua riro i te pakeha, i te karauna ranei, ka whakangawaritia tana, engari ko nga mahi mo runga i nga whenua o nga kai-pitihana ana mutu tena ka kati nga mahi kua whakahuatia nei, e kore e tika kia mahi tetahi o ratou i tetahi o aua mahi ko tenei whakangawaritanga kua kiia ake nei mo te wehe i nga hea kua riro te hoko ki te pakeha, ki te karauna renei, i mua atu o tenei ra o te 11 o nga ra o Aperira, 1895. Timata atu i tenei ra ahu ake nei ka kati nga mahi kua whakaaturia i runga ake nei.

W. K. Te Rangipuawhe.