Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Tuunga. Tuawha O Te Paremata O Te Kotahitanga O Te Iwi Maori O Nui Tireni O Te 7 O Maehe, 1895

Ka puare te whare me te 10 a.m

Ka puare te whare me te 10 a.m.

Nga mema i noho e 43.

Mangakahia—E tono ana ahau kaua e tukua te pooti i tonoa i napo mo te Pire notemea kaore ano te Pika i tukua ki raro me noho a Komiti me tuku atu ranei ki te Komiti whiriwhiri te Pire, a inga korero katoa ate Aputihana e turaki nei i te Kawanatanga a kaore ano i mohiotia nga take hei kore nga atu mo tenei Kawanatanga ko te Rarangi 4 o te Pire kohi moni mo nga kirihipi kua paahi tena notemea kua kohia te moni e rite ana mo nga kirihipi kei au nei nga moni a kaore noaiho he ritenga o te kupu ate Honore Aputihaua i Motini nei ki te hinga te Rarangi 4 o te Pire kohi moni, mo hinga katoa hoki te Kawanatanga a i te mea e mahia ana te Pire mo te whakawhiti ki Ingarangi me pehea e whiti ai tenei Pire mehemea ka kore he moni notemea kei roto tenei kupu i te Pire a te Kawanatanga ko te Pire a tenei Kawanatanga kaore noa iho he moni i whakaaturia kei.

H. Heke—Kaore auo au i ki te i etahi take e ahei ai te hinga mo te Kawanatanga ina hinga te Pire kohi moni tetahi rarangi ranei o roto o taua Pire a hui atu hoki ki te mea ko te tau mutunga tenei mo tenei K wanatanga, a ko ahau etu nei kaore e tautoko ana i te kai arahi turaki. I te Kawanatanga ranei, engari i put i ahau nga kupu i nanahi i etahi huarahi marama hei tirotiro ma tenei Runanaga, no reira ahau i mea ai me haere nga korero a nga mema honor i runga i nga rarangi o te Pire, kei te mohio koutou he nui ano nga moni a te Kawanatanga engari kei nga tangata atu nui tatou mo enei mea katoa, a e mea aua hoki ahau me whiriwhiri he Komiti i te whare nei a ma ratou e mahi te Pire nei a ki te hoki mai te Ripoata hei reira ka mahi i te Ripoata e o ti mai i te Komiti e tenei Runanga.

H. Tomoana—E kore au e whakaae kia heke iho te pika i taua nohoanga a taea noatia te wa o te pooti, mo tenei take.

Pika—E mea ana ahau ko nga moni e ngaro atura me tuku waea aianei kia wawe tatou tahi te mohio e homai ranei e kore ranei e homai ana moni, a e tautoko a te Arawa mo te utu i te waea tono, kei a koutou e nga Hon, mema te ritenga mo te pooti nei, a kua takoto te kupu a te Aputihana a ko nga korero a etahi o nga mema e marama ana ko taku hiahia kia tino penei atu to Pirimia ki te Aputihana korerotia mai nga take hei hinga nga mo te Kawanatanga, a kei te Aputihana te ritenga a kei aia ra ano nga take.

Timoti Whiua (Minita)—Mo te kupu a te Pika mo te patu waea tono mo nga moni, kua marama i ahau te korero ki tenei whare nga ritenga mo ena moni ke ia Tunuiarangi i mea ki te pai ahau ki te utu atu e hoatu, ki te kore heoi ano, ko tana moni £134, otira ko nga moni e tak to pai ana kei te Roia, engari me haina mai a te Whatahoro ki te pukapuka ka tukua atu nga moni kia koe, ko Temahau, Tunuiarangi, Piripi Temari, kua haina ko te Whatahoro e toe ana heoi ke i muri o renei hui ka haere atu ahau ki Turanga kia Te Whatahoro, mo aua moni, e mea ana hoki ahau aha koa patu waea tatou ki a Tamahau e kore rawa e utu mai, i te waea, a i rongo ahau kua kohi a meiha keepa R. Taitoko, ke i konei (notemea) e nama ana ia, a he moni kei a Henare Tomoana £10 epupuri ana, no reira e ahei ana ia te homai i tana moni ki te teepu a te Kawanatanga.

K. Kiwa—E whakapai ana ahau ki tenei Pire me ki a 2s., ma te tangata i te tau, a e hara rawa tenei moni i te moni nui, a e mea page 41ana ahau me a whina tatou i te Kawanatanga, a e mea ana ahau ko te kupu turaki a te Aputihana i te Kawanatanga me unu tonu i naianei no temea ka toru nga ra e mahi nui ana te Paremata mo tenei Pire, kaore ano he kupu i kitea e pehea ana nga kupu. Engari ko nga kai e pau ana ko te mahi e ngoikore ana.

H. Rangimatini.

M. Te Ata—E tautoko ana ahau me tuku tenei Pire mate Komiti e mahi.

R. Wharerau (Minita)—E mohio ana nga mama o tenei Runanga ko te Pire a te Kawanatanga kei te runga o te Aputihana e pupuri ana a e tatari ana hoki matou o pehea te tino kupu a te Aputihana a pupuri nei i te Pire me ana kupu turaki mo tenei kawanatanga, e whakaae te Kawanatanga me tuku te Pire ki te Komiti otiro ko te Aputihana kei te pupuri mai i taua taha, no reira kaoro te Kawanatanga e pai kia pootitia tenei Pire hei whakahinga i te Kawanatanga i na hinga te Pire i raro i te whakaaro a te Riira o te Aputihana.

H. Heke—E mea ana ahau ma tetahi Komiti wehe o te whare nei e mahi te Pire nei e hara i te mea mate Komiti whiriwhiri a ko taku ki te kei te nui rawa te pakeke o te Pire i naianei a e kore rawa e oti he mahi ma tatou ko te Pire me tuku, ki te Komiti e kowhiria atu i tenei whare. I muri i tene ka mahi ano te whare i etahi atu o nga take ate Kawanatanga e takoto nei katahi ano ko o ti.

H. Tomoana—Kei te Pika te ritenga mo te tono a te Honore Mema o te Koroni i korero nei.

M. Te Ata—E tautoko ana au me tuku te Pire ki te Komiti e kowhiria o tenei whare.

H. Mangakahia (Pirimia)—E whakaae ana au ki te Tumuaki me whakapuare nga taima katoa mo te tuku Motini.

Pika—Toku hiahia he rapu ritenga e tere ai te oti tetahi mea. Kua maha enei rangi o mahi ana i tenei take kaore ano i o ti ko nga mea e ki tea ana e te Kawanatanga i etahi ritenga e oti ai, ko taku hiahia tera.

Kawanatanga Rarangi ingoa mo te Komiti i kohiria i roto i te Runanga o te whare.

1. Hoori Kerei Taiaroa.
2. Hira Rangimatini.
3. Herepete Rapihana.
4. Timi W. Rimini.
5. Timoti Whuia. Na Aputihana.
6. Hirama Mokapapaki.
7. Tamati Hapimana.
8. Mikaere Heretaunga.
9. Hapeta Hau Te Oro.
Kua paahitia 5 Aperira, 1895.

Kua nukuhia to whare mo a te Mano 8, 1825, i te 10 a.m.
Ohinemutu, Rotorua,
Kia Te Keepa Rangipuawhe,
Tena Kue.