Ture Huinga Whakamana Kotahitanga Maori.
He Ture hei whakamana i nga Maori ki te hanga tikanga Whakahaere mo a ratou Whenua me o ratou Taonga.
Notemea i raro i te Tiriti o Waitangi tau 1840 i raro hoki i tetahi Ture Nui o Ingarani i paahitia i te 30 o nga ra o Hune, 1852, i huaina, "He Ture hei tuku atu i te mana ki te Koroni o Niu Tireni" a e whakarite ana i roto o taua Ture tera e tika kia whakamana nga ritenga me nga tikanga me nga mahi whakahaere a nga Maori o Niu Tireni mehemea kaore aua ritenga e taupatupatu ana i nga tikanga whakahaere o te rangimarie a me whakapumau aua ritenga i naianei kia ahei ai ratou te whakahaere Kawanatanga mo ratou hunga Maori me te wehewehe hoki i etahi takiwa motuhake kia mana ai aua tikanga whakahaere i roto i aua takiwa ka whakaritea nei na reira ka mana te Kuini i runga i tetahi pukapuka mana he mea tuku i raro i te Hiiri nui o te Kiingitanga Huihui ia wa ia wa ki te hanga ritenga whakahaere pena kia ahei ai nga Maori ki te whakahaere i a ratou ahakoa e taupapatu ana e rereke ana aua tikanga Maori i nga ture me nga ritenga whakahaere o Ingarani e whai mana ana etahi wahi ranei ki Niu Tireni ki tetahi wahi ranei o taua Koroni "A notemea kua tu tetahi huihuinga Rangatira e huaina ana ko te hui o te kotahitanga ki te Waipatu i te 11 o nga ra o Aperira, 1893, kia tono atu ki te Paremata Nui o Niu Tireni kia homai tetahi mana motuhake kia whai ritenga ratou ki te whakahere i o ratou whenua papatupu whenua karati whenua tiwhikete wheuua memoria whenua rahui ranei i raro i te mana o tetahi Komiti Maori a notemea e hiahia nui ana nga Maori kia tu rite ratou ki te iwi Pakeha e kaha nei ki te whakanaere ritenga mo ratou ki te hoko ki te riihi ki te mahi katoa i nga mahi pewhea pewhea ranei mo o ratou whenua me a ratou taonga e mau motuhake ana ki a ratou a notemea kua tuhia tetahi pukapuka kawenata i waenganui i nga Rangatira Maori o Niu Tireni he mea haina na nga tangata e 21,900 me era atu pukapuka apiti kia tonoa ki te Paremata Nui o Niu Tireni kia homai kia ratou te mana whakahaere i o ratou whenua me te mana whakatu Runanga e huaina ana te ingoa ko te Huinga Kotahitanga kia whakaturia hoki he Runanga Ariki e te Runanga Nui o tenei Huinga kotahitanga a notemea kua tupu ake nga raruraru nui i raro i nga ture whakahaere whenua Maori me nga Ture Kooti Whenua Maori na reira kua whakaaro nui nga iwi Maori ki te rapu tikanga e puta ai he ora mo ratou Ma meingatia e te Runanga Nui o Niu Tireni i roto i te Paremata e noho huihui ana i runga hoki i tona maua enei tikanga e mau ake nei:—
1. | Ko te ingoa poto o tenei Pire ko te Ture Huinga Whakamana Kotahitanga o nga Iwi Maori 1893. |
2. | Tenei ingoa te Maori ko nga Maori tuturu me nga hawhekaihe o te taha Maori. |
3. | Ka ahei tenei Huinga Kotahitanga ia wa ia wa i raro i te panui ki te whakarite takiwa Komiti Maori whakahaere whenua. |
4. | Ka ahei tenei Huinga Kotahitanga ia wa ia wa i raro i te panui ki te whakamana i nga Komiti whiriwhiri a nga takiwa ko aua Komiti takiwa kaua e neke atu i te toko whitu. |
5. | Ka whai mana tenei Huinga Kotahitanga ki te hanga ture whakahaere mo nga takiwa Komiti kia ahei ai taua Komiti ki te whakahaere take whenua e panuitia ana kia whakawakia e taua Komiti. |
6. | Me haina me hiiri rawa e nga Komiti Takiwa a ratou Whakataunga ka tuku mai ki te Huinga Kotahitanga apiti atu ki nga pukapuka katoa o nga whakawa ma te Tumuaki o te Huinga Kotahitanga e tuku atu ki te Kawana kia whakamana nga Karauna karati ota tiwhikete ranei. |
7. | Me tae mai nga tono whakahe, whakawa tuarua ranei i roto o nga marama e toru ki te Tumuaki o to Huinga Kotahitanga me ata whakamarama mai hoki e nga kai tono nga putake whakahe o ta ratou tono. |
8. | Mehemea ka kore e tae mai he tono whakahe i roto o nga marama e toru hei reira tuku atu ai kia whakamana e te Kawana te mahi o nga Komiti e te Tumuaki o Te Kotahitanga a kaua hoki te Huinga Kotahitonga tona rumuaki ranei e whakararuraru i te whakataunga a nga Komiti Takiwa mehemea ka koro o tae mai he tono whakahe. |
9. | Ko te mana hoko a nga Maori Ma rite tonu ki nga Pakeha kia pera me nga tamariki pono a te Kuini. |
10. | A te takiwa e paahitia ai tonei pire i muri mai hoki e kore e whai mana te Kooti Whenua Maori ki te whakawa whenua haunga ia nga mahi kua whakaotia e te Kooti Whenua Maori. |