Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Paremata Maori: Waipatu 1893

Weneri 10th, 10 A.M

Weneri 10th, 10 A.M.

Pika: Kua tae mai nga waea a Timi Kara kii mai, ka tae mai ia ate [unclear: Ta] te, Ta pua kaore e tae mai he [unclear: raruraru], me tuku mai nga motini a Kaitaia, Paraone, Paerata, Tomoana me Mangakahia.

Tamahau: Kaore ite marama au te kupu mo to matou pooti, e mea atu ana ahau kia ata korero tia tenei mea.

Pika: E tika ana ano taua korero tera note kai whakahaere ite Pooti i whakaroa mai nga puk puka pooti, I whakaaturia mai ano e Huia kua pootitia a Tamahau, Tun iarangi mete whatahoro.

Tamahau: He aha i puta atu ai i roto ia Huia.

Mangakahia: He mea korero mai nate Whatakorari k ore ano kia tae mai nga pukapuka o ratou pooti tanga.

Taiaroa: E tika ana kia korero mai a Tamahau moto, atou pooti E mea ana te Pitihana a Mangakahia kia uru aua mea ki roto i te pukapuka o te hui, E tika ana ta Tamahau e mea nei kia tika te takoto o to ratou pooti i roto i te pukapuka o te hui, E motini atu ana ahau kia uru atu te pukapuka pooti, ara kia takoto tika, ka motini a waha atu ahau kia whai mana te kawanatanga ki te whakatikatika i te rarangi ingoa o nga mema i pootitia tikatia mai, menga mema kaore i tika, pera me te motini o Mangakahia.

Pika: Konga mea e whakaae ana ki tenei motini me ki mai ae. Paahitia ana e te pooti a waha.

Kua tae mai te motini a Paraone he ki mai ka haere nga katorika apopo, i te mea ko tera ra he ra kahenga no te karaiti, a kaati ka nukuhia tenei korero mo te 7 p.m. ko te pire o te Taihauauru e korero i naianei. Me tu mai a H Te Aweawe ki te korero mo tenei pire.

Tamahau: Me tuku mai e koe taku motini i te tuatahi i te mea naku to te tuatahi.

Pika: I korero ahau kia puta nga korero mo te kirihipi i te page 46tuatahi ka korero ai mo ta Tamahau.

H. Te Aweawe: I runga i te mea kei raruraru te whar a i te tonanga o Tamahau kia unuhia i runga i te kore moni, na reira i tangohia mai ai e matou, kaati i te mea kua kiia mai nei e te kawanatanga kia mahia ano, ka penei atu ahau, ki te pai te mahi ka waiho atu e ahau, ka kore e pai ka tangohia wai ano.

H. Tomoana: E mea atu ana ahau kia unuhia e te Pirimia tona kupu i puta i te ponei, ara whakahihi.

Pika: Ka taea noatia atu te unu, te tikanga o te motini a Tamahau me te me enana a H. Tomoana ma te kawahatanga e whakahaere.

Tamahau: Heoi ano te mea i hiahia ai ahau kia haere etahi tangata hei whakarite i te tono, kaore i te mau atu i a tatou korero, E tika ana me haere a Heke, ki te whaka puaki i ona kupu kia Tawhiao, ma tenei pea ka whakaae mai ia ki te whakakore i te ture whenua, E whakaae ana ahau kia riro ma te kawanatanga e whiriwhiri nga tangata hei haere.

Ngawhau: E pouri ana ahau mo te purutanga ote Taihauauru, a mo te tukunga atu o ta Ngapuhi kia takoto noa.

R. Huru: Kaore ahau e pai kia tu ta te Taihauauru mo te motu katoa, ka hoatu ano ta Ngapuhi a enei ra e tu mai nei.

Timoti Whiua: Ko te take i purutia ai ta te Taihauauru he pai, he ora e puta mai i roto ki te kawanatanga i enei ra e tu mai nei, a ko to Ngapihi kaore tahi he ora e puta mai, kei te haere tonu ta ratou i to te ture, ara kua nukuhia mo tera tau ra an mehemea ka whakaae tia e te whare. E whakaae ana to te tai hauauru ki te aroha ki te kawanatanga mehemea he tika te tono. ko to Ngapuhi e kore rawa e puta mai he aroha ki te kawanatanga mote ki na te kawanatanga i unu ki waho e mea atu ana ahau, e hara i te kawanatanga unu, engari na te whare.

P. raone: Ko Topia Turoa he kingi no te kamupene o Wanganui, kua kite mai a Topia kua mohio mai ia ki tana kupu.

Makoare: Me tuku kia hoki rawa ia mena ki tona takiwa ka kohi mai ai.

A. Kume: E tautoko ana ahau i te pire a Te Taihauauru.

Pirimia: Kaore ano he whakaatu mai kua kohi o mea iwi, e ahei ai te kawanatanga ki te tuku Ripoata, ko te kupu a te kawatanga, e hiahia ana ratou ki te moni £682 pauna.

Pika: Ka nuku kia te whare mo te 2 p.m.

2 P.M.

Pika: Ka neke hia te korero mo te kohi mone mo te 7 p.m.

Konga pire a Taiaroa rua ko Heke mo akua nei ka korero ai.

Ko ta Taiaroa. kua tae tuatahi mai a e kore e rangona nga korero mehemea ka page 47korero tahitia aua pire, kua whaka aetia taua pire e te whare, me tu a Taiaroa ki te korero. a wai ranei mo tenei pire, kei te kawanatanga e takoto ana i naianei.

Paerata: Ka unuhia mai e ahau taku motini mo te po, kia watea ai te takiwa mo ta Taiaroa.

Taiaroa: Kaore ano hia oti te korero nei "Ma wai e haina," na reira ahau ka mea kia nukuhia atu mo apopo, i te ata ka homai ai taku pire, kia oti te kupu ma te kuini, ma tona kawana ranei e haina, me noho te komiti i kowhiria hei whiriwhiri i taku pire apopo.

Pika: I te mea kua ki a Taiaroa mo apopo tana, kaati ko ta Heke e korero i naianei.

R. Wharerau: E motini a waha atu ana ahau kia korerotia te pire a Heke.

Pirimia: Kua motinitia kia whakahaeretia taua pire.

Pika: Konga mea e pai ana kia korerotia me ki mai Ae. Paahitia ana.

Taiaroa: Me ta rawa ka pai ahau, me tona ingoa ano ki ru: ga, kia marama ai hoki ahau ki te titiro iho, a kia marama ai taku whai korero mo runga i tenei take.

Tamahau: He poto noa nga kupu o te pire nei, kaati i te mea kei te kawanatanga, ma ana e whakautu tenei korero.

Pirimia: Mo te tono kia perehitia, mo apopo ka whakahoki ai te kupu a te mema a Taiaroa,

H. Tomoana: Kaua e neke te whare monga take iti.

Hone Heke: E mea atu ana ahau kia ngawari te mahi, kaua e whakakakeketia te tono kia perehitia kaore aku mataku mai ki te pupuri mai i tenei pire. E whakaae ana ahau kia tere te perehi. E whakaae ana ahau ki te korero a H. Tomoana e ki nei kia kaua e neke te whare mo nga take iti. E whakaae atu ana ahau ki te kupu kia mau taku ingoa i runga i te pire.

Taiaroa: Ka tangoha mai e ahau taku. kupu kia mau tona ingoa ki runga i tona pire.

Heke: E whakapai ana ahau ki te kupu a te Honore mema o te Waipounamu.

Pika: Konga mea e pai ana kia perehitia me ki mai Ae.

Tautohengia ana e N. Haari me Tamahau.

N. Haari: E whakaroa noa iho tenei mahi, mo apopo ka perehi ai me haere te korero i naianei.

Tamahau: E tautoko ana ahau i tenei korero.

Pika: Konga mea e pai ana kia perehitia me ki mai Ae.

Paahitia ana kia perehitia.