The Himatangi Back Rents (petition of Rairi Rangiheuea and others relative to), together with report thereon by the Native Affairs Committee
[Translation.] — Ki te Paremata o Niu Tireni e noho mai na i Poneke. — He Pitihana tenei na matou, na nga tangata e mau nei o ratou ingoa i raro iho nei
[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
[Translation.]
Ki te Paremata o Niu Tireni e noho mai na i Poneke.
He Pitihana tenei na matou, na nga tangata e mau nei o ratou ingoa i raro iho nei.
Ko ta matou inoi tenei ki te Paremata, he tono na matou kia torohia ano te korero o Himatangi, ara mo nga moni reti i kohikohia e Takuta Petatone i runga i te kupu nei ka whakaputaina mariretia e ia aua moni ki nga tangata nona te whenua ana rite te hoko ki te Kawanatanga. A ko to matou hapu kaore i whakaae ki te hoko a te Petatone. A whakawakia ana taua whenua a Himatangi ki page 2Otaki, riro ana te hawhe i te Kawanatanga i te whakataunga a te Kooti, a kaore matou i pai. No te kawenga atu e matou ki te Paremata kia whakawakia ano, ka hinga taua whakataunga a te Kooti, ka riro katoa mai i a matou te whenua tekau ma tahi mano eka, he tika rawa no a matou take.
No to matou kitenga kua tika matou ki te whenua ka tahi matou ka tono ki te Kawanatanga kia whakaputaina nga moni o te reti o mua, he mea kia rite te kupu a te Petatone mo nga initeriti i whanau mai i roto i aua moni i nga tau maha kua pahure ake nei. Na ka toru taenga o ta matou Pitihana ki te Paremata, ko te wha tenei. Ko to matou hoa nana tenei korero i whakaara ko te Matara.
Na i te tau kua pahure ake nei i tino whakaaetia aua moni e te Kaunehera, a kaiponutia ana e te Kawanatanga.
Huihui aua moni katoa me nga initeriti ka tae pea ki te kotahi mano e rima rau pauna.
Homai ana e te Kawanatanga e ono tekau pauna, a kaore matou i pai atu. Kua kite hoki matou e he ana nga kaute a te Kawanatanga. Kaore matou i mohio i riro i a wai ranei aua moni, kaore hoki matou i tango i te herengi kotahi. Mehemea kua riro i a matou aua moni e kore e ngaro i nga pukapuka a te Kawanatanga. I rongo matou ko te take i pakeke ai te Kawanatanga ko te kupu a Riki Makitonore kaore a Parakaia te Pouepa i tika ki tenei riihi, engari na Nepia Taratoa a te Ropitini i whakanoho ki taua whenua, a i uru a Nepia Tamaiti ki te hoko a te Petatone me tona hapu katoa me Ngati-Parewahawaha. A no muri nei kua rongo matou ki te kupu a Riki Makitonore i pohepe noa ia ki taua korero, kua ki hoki a te Ropitini ko Parakaia ano te tino mana o taua riihi. Koia matou i whakaaro ai, kaore e tika kia raru noa matou i runga i te korero pohehe a te tangata kotahi.
E hiahia ana matou kia haere atu a Riki Maketonore ki te aroaro o to koutou Komiti kia pataia ia mo tena korero. A kia pataia ano e taua Komiti a te Ropitini te Pakeha nana te riihi, me Takuta Pura ano, ko te hoa hoki tena o Takuta Petatone i runga i ana whakahaere mo te whenua.
Heoi, kaua te Paremata e whakaro ki te nui o tenei moni, me whakaaro anake ki te tika. A ki te kore e oti i tenei Paremata, ka tuku pitihana ano matou, a pera tonu i nga taua katoa, a ko tona otinga ka taua ano ki te tika.
A ka inoi tonu matou.
Na matou tokotoru ka tuhi nei o matou ingoa hei mangai mo te iwi, ara mo nga Hapu nei e toru e tika ana ki taua whenua, ara mo Ngatituranga, Ngatirakau, me Ngatiteau.
Rairi Rangiheuea,
Teone Taupiri,
Kipa te Whitu, me
Pitihika te Karu.