Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

The Himatangi Back Rents (petition of Rairi Rangiheuea and others relative to), together with report thereon by the Native Affairs Committee

[Translation.] — Ki te Paremata o Niu Tireni e noho mai na i Poneke. — He Pitihana tenei na matou, na nga tangata e mau nei o ratou ingoa i raro iho nei

[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]

[Translation.]
Ki te Paremata o Niu Tireni e noho mai na i Poneke.
He Pitihana tenei na matou, na nga tangata e mau nei o ratou ingoa i raro iho nei.

Ko ta matou inoi tenei ki te Paremata, he tono na matou kia torohia ano te korero o Himatangi, ara mo nga moni reti i kohikohia e Takuta Petatone i runga i te kupu nei ka whakaputaina mariretia e ia aua moni ki nga tangata nona te whenua ana rite te hoko ki te Kawanatanga. A ko to matou hapu kaore i whakaae ki te hoko a te Petatone. A whakawakia ana taua whenua a Himatangi ki page 2Otaki, riro ana te hawhe i te Kawanatanga i te whakataunga a te Kooti, a kaore matou i pai. No te kawenga atu e matou ki te Paremata kia whakawakia ano, ka hinga taua whakataunga a te Kooti, ka riro katoa mai i a matou te whenua tekau ma tahi mano eka, he tika rawa no a matou take.

No to matou kitenga kua tika matou ki te whenua ka tahi matou ka tono ki te Kawanatanga kia whakaputaina nga moni o te reti o mua, he mea kia rite te kupu a te Petatone mo nga initeriti i whanau mai i roto i aua moni i nga tau maha kua pahure ake nei. Na ka toru taenga o ta matou Pitihana ki te Paremata, ko te wha tenei. Ko to matou hoa nana tenei korero i whakaara ko te Matara.

Na i te tau kua pahure ake nei i tino whakaaetia aua moni e te Kaunehera, a kaiponutia ana e te Kawanatanga.

Huihui aua moni katoa me nga initeriti ka tae pea ki te kotahi mano e rima rau pauna.

Homai ana e te Kawanatanga e ono tekau pauna, a kaore matou i pai atu. Kua kite hoki matou e he ana nga kaute a te Kawanatanga. Kaore matou i mohio i riro i a wai ranei aua moni, kaore hoki matou i tango i te herengi kotahi. Mehemea kua riro i a matou aua moni e kore e ngaro i nga pukapuka a te Kawanatanga. I rongo matou ko te take i pakeke ai te Kawanatanga ko te kupu a Riki Makitonore kaore a Parakaia te Pouepa i tika ki tenei riihi, engari na Nepia Taratoa a te Ropitini i whakanoho ki taua whenua, a i uru a Nepia Tamaiti ki te hoko a te Petatone me tona hapu katoa me Ngati-Parewahawaha. A no muri nei kua rongo matou ki te kupu a Riki Makitonore i pohepe noa ia ki taua korero, kua ki hoki a te Ropitini ko Parakaia ano te tino mana o taua riihi. Koia matou i whakaaro ai, kaore e tika kia raru noa matou i runga i te korero pohehe a te tangata kotahi.

E hiahia ana matou kia haere atu a Riki Maketonore ki te aroaro o to koutou Komiti kia pataia ia mo tena korero. A kia pataia ano e taua Komiti a te Ropitini te Pakeha nana te riihi, me Takuta Pura ano, ko te hoa hoki tena o Takuta Petatone i runga i ana whakahaere mo te whenua.

Heoi, kaua te Paremata e whakaro ki te nui o tenei moni, me whakaaro anake ki te tika. A ki te kore e oti i tenei Paremata, ka tuku pitihana ano matou, a pera tonu i nga taua katoa, a ko tona otinga ka taua ano ki te tika.

A ka inoi tonu matou.

Na matou tokotoru ka tuhi nei o matou ingoa hei mangai mo te iwi, ara mo nga Hapu nei e toru e tika ana ki taua whenua, ara mo Ngatituranga, Ngatirakau, me Ngatiteau.

Rairi Rangiheuea,
Teone Taupiri,
Kipa te Whitu, me
Pitihika te Karu.