.jpg)
Nga Mahi a Nga Hui o te Pihopatanga o Akarana, 1912
Te Whaikorero A Te Pihopa
Te Whaikorero A Te Pihopa.
Ki aku tamariki e arohaina nei i roto i a Ihu Karaiti, e nga Minita, e nga Mangai Reimana o te hui nei, tena koutou.
| 1. | Hone Papahia.—Kua huihui mai tatou i tenei tau i roto i te atarangi o te pouri mo te matenga o to tatou hoa aroha o Hone Papahia, o te tangata mohio rawa ki te whakatakoto tikanga e ora ai e tupu ai te Hahi i roto i te iwi Maori, o te tangata i whakaritea nei hei kai-tirotiro mo te taha Maori i roto i te Pihopatanga nei. Nui rawa atu te pouri mo te ngaronga atu o tenei tangata maia i roto i nga pakanga a te Atua. E tika ana te rarangi nei kia korerotia mona, "Kei te ata page 6 noho, kei te whakawhirinaki te kaha mou." Ki te waiho a ia hei tauira mo tatou mo a tatou tamariki hoki ka tika nga kupu a te Karaipiture, "Ahakoa mate ia e korero ana ano ia." Ma te Atua ia e manaaki, mana e tuku tona maramatanga ki a ia. |
| 2. |
Te Matenga.—Otira ko Hone Papahia me te hunga tapu katoa i roto i te iwi Maori he tukunga iho ratou no nga mahi a nga kai-kauwhau tuatahi o te Rongo-pai ki Niu Tireni nei. Ko te mea tuatahi o aua tangata maia ko Te Matenga, i tae mai nei i te ra o te Kirihimete 1814, a te ra o te Kirihimete 1914 ka pau te kotahi rau tau i muri i tona taenga mai. Ko te hiahia kia tu tetahi hui nui ki Oihi i taua Kirihimete, ki te wahi i kauwhau ai a Te Matenga. E whakaaro ana au me huihui nga taha e rua o te Hahi, te taha Pakeha me te taha Maori ki reira noho ai mo te wiki kotahi, kia tu etahi karakia nunui, etahi ngahau o mua, etahi korero e pa ana ki nga Maori o enei ra, a, a te ra tonu o te Kirihimete me whakatakoto te Hapa Tapu hei whakawhetainga ki te Atua mo aua tini atawhai ki a tatou i enei tau kotahi rau kua pahure ake nei. E whakaaro ana ano hoki au kia mahia e tatou etahi mea hei whakamaharatanga ki nga taenga o enei tangata nunui tokotoru ki etahi motu e toru ki te kauwhau tuatahi i te Rongopai ki aua motu, ara, o S. Columba ki te motu o Iona, o S. Augustine ki te motu o Thanet, o Te Matenga ki tenei motu. E whakaarohia ana kia hanga tetahi whare hui nui ki Oihi a taua wa, ko te nuinga o taua whare kia hanga ki te raupo ki te nikau me era tu mea, ko tetahi wahi ia o taua whare kia hanga ki te papa hei wahi tapu mo te whare, a, kia mutu te hui ka tu tonu taua wahi o te whare hei whare karakia tuturu mo reira. Ko taku inoi ki a koutou, ki nga Maori o tenei pihopatanga, kia kaha koutou ki te awhina i a matou kia tutuki rawa tenei mahi a tatou. page 7
A te timatanga o te tau 1915 ka noho tetahi hui nui ki Akarana hei rapu tikanga e kaha haere ai te whakapono. Ka haere mai ki taua hui ko nga Pihopa katoa o Niu Tireni me etahi Pihopa me etahi Minita ingoa nui i nga takiwa katoa o te Hahi puta noa i te ao. Na, he aha nga hua e kitea i roto i te iwi Maori a taua wa? He tini nga mea e whakawhetai atu ai tatou ki te Atua, ara, ko te hokinga mai ki te whakapono o nga tangata i whakarerea nei e ratou te whakapono i mua; ko te maha o nga kuwaha e tu puare, ana, ko te maha o nga whare karakia, ko te tokomaha o nga Minita, o nga Kai-Karakia hoki i roto i te taha Maori. Ahakoa ra, e kitea ana e tatou etahi ngoikoretanga, etahi mea e kapea ana. |
| 3. | Te Karakia.—Ki toku whakaaro ko tetahi mea nui inaianei kia mohio nga Minita Maori ki te reo Pakeha kia mahi tahi ai te Minita Pakeha me te Minita Maori i roto i te takiwa kotahi, kia mohio ai a koutou tamariki ki te reo Pakeha ki te karakia Pakeha ina tae ratou, kia whakakotahitia paitia ai nga iwi i rua i roto i te whakopono. Na reira, e inoi kaha ana au ki a koutou kia tukua mai ko a koutou tamariki papai anake ki te mahi Minita i roto i te Hahi, nga mea kakama ki te ako, nga mea noho tika, ngakau pai, nga mea mohio ki nga reo e rua, kia taea ai e ratou nga matauranga nunui a te Pakeha. Ki te tukua mai nga tamariki pena tera pea etahi o ratou e tae ki Hone Kareti, katahi ka rite te whakaaro o Pihopa Herewini, ko te Maori kia haere ki reira whakaakona ai. |
| 4. | Te Whakau.—Ko tetahi mahi nui a te Pihopa ko te whakau. Kia kaua tenei e waiho hei tikanga kau noa. iho, engari kia tika rawa te whakaako o tenei, o tenei, o nga mea e whakaukia ana ki te nui o taua mea, ki te inoi takitahi ki te Atua, ki te whaki takitahi i o ratou hara ki te Atua, kia haere mai ratou me te matauranga me te ngakau tika, ki taua karakia.page 8 |
| 5. | Oranga Minita.—Ka ora te ngakau i te kaha o nga Maori ki te mahi i nga mahi e whiwhi ai ratou ki te moni, ki nga mea papai hoki o tenei ao. Ko te hiahia kia kaha hoki te Maori ki te whangai i ona Minita. He maha nga whare karakia kua oti nei ia koutou. E toru nga whare karakia kua whakapuaretia e au i roto i te Pihopatanga nei. Engari, he mea noa iho te whare karakia ki te kahore he Minita. Ko taku kupu ki a koutou kia nui atu to koutou kaha ki te kohikohi oranga mo o koutou Minita, "Kahore oti koutou e matau, na, te hunga e mahi ana i nga mea tapu e kai ana i nga mea o te temepara, me nga kai tiaki o te ata ma ratou ano tetahi wahi o to te ata?" Pera tonu ano ta te Ariki i whakarite ai mo nga kai-kauwhau o te Rongo-pai kei runga i te Rongo-pai he oranga mo ratou. E kaha ana te taha Pakeha ki te awhina i a koutou i roto i tenei mahi, engari ko te nuinga o ratou e whakaaro ana inaianei kahore e metia ana e te Maori nga mea katoa e taea ana e ia. Ko enei kupu aku e puta mai ana i te ngakau aroha ki a koutou, e aku tamariki, kei waiho tena whakaaro a te Pakeha hei whakama i te koutou. |
| 6. | Nga Whare Karakia.—I te mea ka hangā e koutou he whare harakia ko toku hiahia kia rite ki to te whare Maori te ahua o te hanga me te whakairo, kia puritia ai i roto i te Hahi te matauranga tuturu o te Maori. I au i nga whenua o te Rawhiti i kitea e ahau i reira etahi whare karakia e tino rite ana te whakairo i roto ki to te Maori. He tino pai, he tino ataahua taua mahi a era iwi; ka taea hoki e koutou te mahi pera i o koutou whare karakia. Puritia tonutia to koutou matauranga tawhito ki te hanga ki te whakairo whare, kei ngaro. |
| 7. | Nga Kai-Tirotiro.—E hiahia ana ahau ki te whakawhetai atu ki a Te Hokena raua ko Makewiremu mo to raua kaha ki te tirotiro i nga mahi a te Hahi i roto i nga Maori o te Pihopatanga nei. Kua whakaritea e ahau ko Te Hokena hei Atirikona mo Te Waimate.page 9 |
| 8. |
Nga Neehi.—E tino hari tahi ana tatou, ahau te Pihopa, me koutou te iwi, mo te mahi aroha a nga Neehi mihinare e mahi ana, e noho ana hoki, i waenganui i a koutou, e awhina ana i o koutou tinana, i o koutou wairua. Ma te Matua i te rangi koutou e whakakaha, mana hoki koutou e arahi. |
Roera Akarana.