Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Reports of meetings on Māori church matters, 1873, 1895, 1897, 1898, 1899, 1900, 1902, 1909.

Nga Mahi a Te Hui Topu o Te Hahi Maori o Te Pihopatanga o Akarana i Huihui ki Akarana i a Hanuere 25—27, 1902

page break

Front Cover

Nga Mahi a Te Hui Topu o Te Hahi Maori o Te Pihopatanga o Akarana i Huihui ki Akarana i a Hanuere 25—27, 1902.

Turanga: na te wiremu hapata i ta, ki te perehi ki te raukahikatea, 1902.

1873

page break

Nga Mema o Te Minenga o Te Hui Topu o Te Hahi Maori o Te Pihopatanga o Akarana i Hui ki Paneera i a Hanuere 25–27, 1902.
Ko te Paraimete o Niu Tireni te Upoko

Nga Minita:
Rev. Matiu Kapa Kaikohe.
Rev. Reihana Kamiti Ahipara.
Rev. Wiki te Paa Te Wairoa.
Rev. Hone T. Papahia Hokianga.
Rev. Herewini N. Paerata Whangaroa.
Rev. Wiremu P. te Waha * Kaitaia.
Rev. Reihana Ngatote Oruru.
Rev. Timoti Kiriwi Waimate.
Rev. Tiopira Paerata Paihia.
Rev. Hori Manihera Waikato.
Rev. Taimona Hapimana Waikato.
Rev. Nikora Tautau Waikato.
Rev. Hare M. Ruarangi Whangarei.
Rev. Ranapia Mokena Hauraki.
Rev. W. Hoete Matete Hauraki.
Rev. Wiremu Keretene Kaipara.
Rev. Eruera H. Awarau * Parengarenga.
Rev. H. A. Hokena

Nga Mangai Reimana:

Haura Whareumu Whangarei.
Hohepa Kapa Te Kao.
Were Tipene Parengarenga.
Pereiha Tauhara Oruru.
Riapo Puhipi Kaitaia.
Hura Whatonga Kawakawa.
Tami Paraone Manaia.
Nikorima Poutotara Parawai,
Para Haimona Te Karaka.
Poata Uruamo Kaipara.
Hiriwi Reweti Maramatawhana.
Rawiri te Ruru Waimate.
Hare te Rangi Paihia.
Eru Pou Kaikohe.
Hohepa Mataitaua Hauraki.
Waaka te Huia Te Wairoa.
Timi Maka Te Wairoa.
Matini Naera Waimamaku.
Meinata Karana Pakanae.
Weneti Maihi Kaipara.
Paora Reweti Orakei.
page break

Te Tuhinga i Nga Mahi a Te Hui.

I mine te Hui Topu o te Hahi Maori o te Pihopatanga o Akarana ki te whare o te Paraimete ki Paneera, i te Hatarei, i te Ratapu, i te Manei i a Hanuere 25, 26, 27. I te po o te Hatarei, i muri i te inoi, i timataia te Hui te whakatakoto i nga Pire i nga motini ki te tepu o te Tumuaki. I te Ratapu ka mine te Hui ki te wharekarakia ki a Meri i Paneera i te 11 a.m. ki te tango i te Hapa. I te 3 p.m. ka mine ano ki te whare o te Paraimete, a, ka ako ia ki nga mema mo "Te Hahi o Te Karaiti." I te Manei, i te 10 a.m., i muri i te inoi, ka korerotia e te Paraimete tana whaikorero ki te Hui, a, i haere te mahi a te Hui.

He Whai-Korero Na Te Paraimete Ki Te Hui.

Kanui taku pouri kahore au i tae ki te karakia i te ata nei. I hoki mai ahau i te taha whakararo o Akarana e ahua mate ana, a, i korero mai te rata ki au kia kaua au e haereere ki waho o te whare nei, engari kia takoto marie. Kua ki mai a Mihi Kaui ki a au i te pai o nga tangata Maori ki a ia i te karakia i te ata nei. E mohio katoa ana koutou ki tona aroha ki a koutou, a, i te wa e ora ana ia e haere tahi ana maua ki nga wahi katoa o te pihopatanga nei.

E kore tatou e whai mahi aianei, he Ratapu, engari e whaikorero mo runga i te Hahi o te Karaiti. E koa ana ahau mo te nui o ta koutou mahi inapo. Heoi, ko te korero ahau mo runga o te Hahi o te Karaiti. Kahore e marama ana etahi tangata ki te tikanga o tenei mea, ara o te Hahi o te Karaiti i runga i te tini o nga Hahi e rongo ana tatou. E mahara ana koutou ki nga kupu a te Karaiti ki a Pita (Matiu xvi. 18.), "Ka hanga e ahau taku hahi ki runga i tenei kamaka." E mea ana a te Karaiti i roto i tenei rarangi, "Ka hanga e ahau taku Hahi"—kahore e ki ana "aku Hahi". Na reira ko tatou no te page 4Hahi kotahi a te Karaiti, Heoi, mehemea kahore tatou i te Hahi kotahi a te Karaiti, ehara tatou i te Karaitiana. I mua i te taenga mai o Ihu Karaiti ki te ao nei he rereke te whakapono o ia iwi, o ia iwi; he whakapono ke ta te iwi o nga Hurai: he whakapono ke ano ta nga iwi o Haina: he whakapono ke ano ta nga iwi o Inia. Otira, i te taenga mai o Ihu Karaiti i whakaturia e ia he whakapono kotahi mo te ao katoa. E mea ana a Hoani (Hoani iii. 16.), "Koia ano te aroha o te Atua ki te ao (ara, ki te ao katoa) homai ana e ia tana tama kotahi"—. Na, kia mahara tatou, kua whakaturia e te Karaiti te Hahi kotahi mo te ao katoa. I whakaritea ano hoki e ia he mea kotahi hei tomokanga ki roto ki taua Hahi, ara, ko te iriiri. Ko tana whakahau ki ana akonga kia haere ratou ki te ao katoa, kauwhautia te rongo pai ki nga tangata katoa, iriiria i runga i te ingoa o te Matua, o te Tama, o te Wairua Tapu. E rua ana mea i whakaritea e ia mo runga i te iriiri tika: (1) Ko te wai, (2) Ko te iriiri "i runga i te ingoa o te Matua, o te Tama, o te Wairua Tapu." Kahore a te Karaiti e whakarite mai kia penei, kia pena ranei te nui o te wai. Kahore ia e whakarite mai kia rumaki, kia aha ranei. Engari, i muri i nga ra o Ihu Karaiti kua whakaheria e te tangata etahi mea e he ana mo runga i te iriiri. Kua tapiritia mai etahi mea ki runga ki ana kupu. E ki ana etahi "kaua e mauria mai nga tamariki ki te iriiri". Kahore a te Karaiti i pera. E ki ana etahi atu, "me rumaki, kaua e ringihia." Kahore a te Karaiti i pera. Kia tupato tatou kia kaua e tapiritia etahi atu kupu ki runga i a te Karaiti. Ki te timata kau atu tatou ki te tapiri ki aua kupu, kua tupu he wehewehenga. Na, kia mahara tatou ia tane, ia wahine, ia tamariki kua oti nei te iriiri ki te wai i runga i te ingoa o te Matua, o te Tama, o te Wairua Tapu, kua tomo ki roto ki te Hahi o Ihu Karaiti. Penei hoki, ko nga tangata katoa i whanau ki Niu Tireni ahakoa he Maori, he pakeha ranei kei raro katoa ia Kingi Eruera; waihoki, ko nga tangata katoa kua iriiria tikatia kei roto i te Hahi kotahi, kei raro hoki i a te Karaiti. Otira, ko etahi o nga tangata o Niu Tireni kahore e whakarongo ana ki te kingi, ki nga ture page 5o te whenua nei. Waihoki, ko etahi o nga tangata kua tomo mai nei ki te Hahi o te Karaiti, e kore e haere tika i ana ture, engari e hanga ana ratou i etahi ture kahore e rite ana ki nga ture a te Karaiti. Kia mahara tatou, kei roto ano tatou i te Hahi, a, kia rongo tatou ki nga ako a te Ariki i nga ra katoa.

Kua whakaritea te Hahi a te Karaiti ki te ope hoia. He apiha ano kei roto i te ope hoia: waihoki he apiha ano kei roto i te Hahi. Ko te tino rangatira apiha o te Hahi, ko te Karaiti ano. I mua i tona kakenga ki te rangi ka whakaritea e ia nga apotoro tekau ma rua, a, ka mea iho ia kia ratou "na, ko au tena hei hoa mo koutou i nga ra katoa, a te mutunga ra ano o te ao." Otira, i muri i etahi tau, kua hemo katoa ratou; a, he pehea tona noho tonu kia ratou a te mutunga ra ano o te ao, i te mea kua hemo katoa ratou? Ka noho ia ki nga tangata kua whakaritea hei riiwhi mo ratou. Tae noa ki tenei ra e whakaturia ana nga apiha hei riiwhi mo nga apiha kua mate. Kahore e karangatia ana a tatou tino apiha he apotoro, i te mea ko nga apotoro na te Karaiti pu i whakarite. Ko nga apotoro te timatanga o nga apiha o te Hahi. I muri i a ratou i whakaritea ko nga piriti; i muri i ena, ko nga rikona. Ko enei whakaturanga e toru no te timatanga ra ano, a, tae noa ki tenei ra. Engari e ki ana etahi tangata Karaitiana e kore ratou e pai ki tenei whakahaere, a, kua hanga e ratou tetahi mea hou ma ratou. He tino mea kino i enei ra kia hanga he mea hou kihai nei i whakaritea e te Karaiti ratou ko ana akonga i homai ki a tatou. Mehemea e kite tatou i nga tangata kua oti te iriiri, engari kahore ratou e pupuri ana i nga ritenga a te Karaiti, ka pouri tatou mo ratou. Engari, kia mahara tatou, ahakoa e pouri tatou mo ratou, e noho tonu ana ratou i roto i te Hahi kotahi. Tenei ano hoki tetahi atu mea nui, ko te whakau. Ko tenei mea, ko te whakau, he mea nui i roto i te Hahi no te timatanga mai, a, tae noa ki tenei ra. Engari, he tini nga tangata Karaitiana kahore e mohio ki tenei mea ki te whakau. Kia kaua tatou e mea mo enei tangata e noho pohehe ana, kahore ratou i roto i te Hahi a te Karaiti. Otira me titiro tatou ki te pai, te kino ranei o ta ratou page 6noho. Mehemea kaore ano enei tangata i whakaakona mo runga i tenei mea, i te whakau, e kore ratou e whiua e te Atua mo to ratou kuare.

I taku haerenga ki te taha whakararo o Akarana e tino whakapai ana ahau me taku hari mo nga mea i kite ahau. He tini nga mea hei whakataimaha i te ngakau o te Pihopa i nga wa katoa, a, e tino koa ana ia i tona kitenga i nga mahi pai e mahia ana. Na, ka korero atu ahau i nga tino mea pai 1 kite ai ahau i Kaitaia, koia tenei, ko te noho hopohopo o nga taitamariki i roto i te whare karakia. Kahore ratou i hirihiri, engari i whakarongo ki nga kupu i korerotia. I ngakaunui ratou ki te karakia, ki nga himene. Ko te mea i ki ai ahau mo te ingoa o Kaitaia no te mea he tini nga tangata i haere mai i Parengarenga i etahi atu wahi ki reira. E tino hari ana ano hoki ahau mo nga karakia i Kawakawa, i Kaikohe, i Te Waimate, i Peria.

Kei te hari tatou mo te aranga o nga whare karakia hou; otira, ko tetahi tino hiahia tenei kia uru mai nga taitamariki pai ki te mahi minita. Kia whakapai tatou mo to tatou Kareti pai i Te Raukahikatea i Turanga. Kahore ahau e mohio e pehea ranei tatou ki te kore taua Kareti. Kia puta he whakapai mo nga kainga no reira nei nga minita. Kua rongo koutou kua whakarereke ia te whakaako o te Kareti o Te Rau kua tae mai te wa e ahei ai nga minita Maori te mohio ki te reo pakeha. He tikanga pohehe tenei te waiho he reo pakeha anake e akona i te Kareti, notemea he torutoru nga tangata o te Kareti e mohio ana ki taua reo. Ko era atu mema o te Komiti o Te Hahi Maori, me ahau hoki, e kore e pai ki taua whakarerengaketanga. Engari ki taku whakaaro ka kite koutou i te nui o te pai kia tino akona tenei mea te reo pakeha. Ko a tatou pukapuka papai mo te Karaipiture he mea tuhituhi i te reo pakeha, a, he torutoru o aua pukapuka kua whakamaoritia. Na reira he tino mea nui kia ahei nga tangata o te Kareti te korero i aua pukapuka pakeha.

E inoi ana ahau ki te Atua kia tukua mai ki tenei hui kia korero tatou i runga i te aroha i te atawhai i a tatou korero katoa.

page 7

Te Tino Whai-Korero a Te Paraimete ki Te Hui.

Kanui toku hari i taku kitenga i to koutou tokomaha i tae mai ki tenei hui, ara, ko te nuinga o nga minita maori, a, me te tokomaha o nga mangai reimana. Kia mahara tatou, ko nga whakaminenga he wahi nui no roto i te Hahi, a, ko nga whakaminenga me nga minita ko te Hahi kotahi a Te Karaiti, i te kupu a Pita "he mea wairua, he tohunga tapu."

I tenei hui a tatou, kua ngaro atu etahi o o tatou hoa i tenei ao. Ko te tuatahi tenei o nga hui nui i noho tahi ai ahau me nga Maori i muri i te ngaronga atu o to tatou tuakana o Atirikona Karaka. Kua tini aku kupu mihi mo runga i to tatou tino hoa. Kahore kau he tangata e rite ana ki a ia hei hoa moku. I tino mohio ia ki te nuinga o koutou i a koutou e tamariki ana. Na reira kahore ano e ara ake he tangata e rite ki a Atirikona Karaka tona mohio ki a koutou.

Ki te uaua tatou ki ta te Atua e pai ai, ka homai e ia etahi atu hoa hei kai-awhina i a tatou. Kua ngaro atu hoki i a tatou i tenei hui a Rev. Hemi Taitimu. E mohio ana tatou kua maha nga tau i ahua turoro ai ia, a, i etahi wa kahore e taea e ia te haere ki ana mahi. Ahakoa, ko to tatou aroha nui e mau tonu ana mona. I muri i to tatou hui mutunga kua ngaro atu ano hoki a Rev. Meihana te Haara. He tangata matemate ano hoki ia, engari i nga wa e ora ana ia he tangata whaiwhakaaro ia, he tangata kaha ki te mahi. I te wa e ora ana a Te Matenga he nui tona pai ki a ia.

Ko aianei ahau korero ai mo te oranga o nga minita. Otira, kahore ahau e pai kia whakaaro tatou i hui mai tatou ki te korero moni anake. Engari ko tetahi wahi tenei o ta tatou mahi aianei, ko te rapu ora mo te Hahi, notemea ko te korero mo nga moni mo nga rawa ranei o tenei ao e rite ana ki te whata e hanga nei hei mea e ahei ai te whakaoti i te whare. Otiia, ko taku korero tuatahi inaianei mo te mahi wairua a te Hahi.

He tino whakahau tenei naku kia whakaakona nga tamariki ki nga ritenga o te Rongo-page 8pai. E tino pohehe ana nga tangata e whakaaro ano kia waiho tenei mahi ma nga minita anake. E matau ana koutou ki te noho marara o nga tangata ki nga kainga mahi kapia, ki era atu tu kainga hoki. He ahakoa he minita tino kaha e kore e taea e ia te haere tonu ki tenei ki tenei o aua kainga. No reira ma nga kaikarakia e awhina nga minita i tenei mahi nui. Kanui taku koa i taku titiro pai ki te ahua wehi, kite ahua mohio, o te hunga i haere mai kia whakaungia, i taku haerenga atu ki te taha whakararo o Akarana. Ko taku whakaaro i taku kitenga i a ratou, taku hiahia, mehemea e taea ana e ahau, te noho tahi me ratou hei whakaako i a ratou ki nga tino ritenga o te Rongopai. Kia mahara tatou, ko tetahi tino putake tenei o nga mahi Karaitiana, ara, ko te whakaako i nga tamariki ki nga kupu ki nga mahi a te Karaiti. Ko o tatou minita i whakaritea me haereere. Ki te noho hoki te minita i te kainga, e kore e taea e ia tana wahi o te mahi. Engari, ahakoa pehea te kaha o te minita ki te mahi ki te kore e awhinatia e te whakaminenga e kore e oti tana mahi.

Kua whakaaturia mai ki ahau etahi take kino i roto i etahi o o tatou iwi maori ki te taha whakararo. Kua rongo ano hoki ahau e moe tahi ana etahi tangata, a, ko nga tane marena ko nga wahine marena ranei kei te ora ano; a, i runga i te tikanga o te Hahi e kore taua hunga e ahei te marena kia mate ra ano te tane marena te wahine marena ranei. He ahakoa kahore e noho pai ana te tane me te wahine kua oti te marena, e kore e taea te whakarere ke te ture mo te marena. Kanui to tatou pouri mo nga tangata kahore e taea ana e ratou te noho pai. Ki te mea e ora ana te tane marena, wahine marena ranei, e kore e ahei kia marena tuarua. Ka korero ahau inaianei mo te taha moni. Kanui taku pouri i taku kitenga i etahi wharekarakia kahore he pukapuka hei tuhituhi i nga mahi, i nga ohaohatanga, o te whakaminenga. Ko te tikanga kia whai pukapuka ia wharekarakia, ia wharekarakia hei tuhituhi ki roto i nga mahi o nga karakia, a, i nga karakia katoa kia kohikohi te whakaminenga kia hoatu hoki i a ratou ohaohatanga ki te Atua, a, ko nga moni e rite mai me tuhituhi katoa ki roto ki taua pukapuka. page 9Kanui te pai o nga Pire i whakatakatoria mai ki te Hui i te po o te Hatarei. Otira kotahi te mea kahore au i marama, koia tenei, i tuhia maramatia nga moni i riro mai me nga moni i riro atu, otiia, i etahi kahore i whakamaramatia i pehetia ranei nga moni toenga o tera tau. Ki taku whakaaro i tika te whakahaerenga o aua moni. Ki te kahore i pau katoa kia tuhia peneitia "Ko te toenga mo tera tau." He korero ano taku mo te oranga mo nga minita Maori. I nga ra kua pahure ake nei o te Hahi i Niu Tirani, na etahi tangata atawhai o Ingarangi i homai he oranga mo nga minita katoa, ahakoa Pakeha, ahakoa Maori. Inaianei kua whakamutua te oranga ma nga minita Pakeha e te iwi o Ingarangi. E mea ana nga tangata o Ingarangi "He mea whakama tenei ki a matou te hoatu tonu i te oranga mo koutou mo nga minita o tena whenua whai rawa o Niu Tirani." Inaianei kua timata ano taua korero a ratou mo nga minita Maori. E ki ana nga tangata o Ingarangi: "Kua korerotia mai e koutou ki a matou tetahi iwi rangatira ko nga Maori. E kore taua iwi rangatira e pai ki te pinono. Whakamaramatia ki a ratou ma ratou ano e rapu oranga mo a ratou minita." Ki taku mohio e taea ano taua mea e nga Maori, ara, ki te whakangakau tahi ki te mahi. Inaianei kua whakaaria mai e tetahi hoa aroha o te Maori, ara, e Te Atirikona Wiremu, ki te takoto i a tatou kia £2000 ka homai e ia kia £1000 hei apiti, mo te tahua oranga minita. Kia kaha tatou ki te whakarite i ta tatou nei taha. Kua rongo ahau ko te hiahia o etahi tangata o te Hui nei ki a kaua te Hui i nga wa e takoto mai n[gap — reason: damage]i e noho hohoro penei me nga wa kua pahure ake nei. He nui nga moni e whakapaua ana mo enei hui, a, kahore kau he tahua e takoto ana hei utu mo nga haereerenga mai o nga minita. He mea pouri tenei ara, ma runga i te kore moni e kore ai tatou e ahei te huihui. Kanui taku hiahia kia n ho mahara tatou ki tenei kia whakaritea etahi moni hei utu i te haereerenga mai o nga minita.

page 10

Nga Motini.

1. Na Rev. Nikora Tautau raua ko Riapo Puhipi:—

E whakapai ana te Hui ki te Tumuaki mo ana whaikorero, a e tono ana kia whakaae mai ia kia perehitia ki nga mahi a te Hui.

Whakaaetia ana.

2. Na Waaka te Huia raua ko Rev. Hare Maihi:—

Kia puta rawa i tenei Hinota he mihi aroha mo Atirikona Karaka ratou ko Meinata te Haara, ko Hemi Taitimu.

Whakaaetia ana.

3. Na Pereiha Tauhara raua ko Rawiri te Ruru:—

Mo nga toenga o nga ohaohatanga o te Pihopatanga o Akarana timata mai i te tau 1900 ahu ake nei me tuku katoa mo te Wero a te Wiremu.

Whakaaetia ana.

4. Na Hare te Rangi raua ko Rev. Nikora Tautau:—

Kia whakanekia ake te oranga minita i tenei tau.

Whakaaetia ana.

5. Na Hare te Rangi raua ko Rawiri te Ruru:—

Kia whakaurua tetahi Maori, etahi Maori ranei, ki roto i te Komiti tiaki oranga o te Hahi Maori.

Whakaaetia ana.

6. Na Rev. Reihana Ngatote raua ko Rev. H. Matete:—

Kia haere tonu te Kura Minita mo te reo maori ki Te Raukahikatea.

Whakaaetia ana.

7. Na Pereiha Tauhara, he patai:—

Ko wai ma nga kaitiaki o te wahi Tapu o Peria.

Whakahoki:—

Ko te Komiti o te Hahi Maori. (New Zealand Mission Trust Board.)

page 11
8. Na Rev. Matiu Kapa:—

He tono ki te Hui kia nekehia mai te kainga nohoanga minita ki Te Kao, maku e wehe he eka mo taua wahi.

Waiho ana ma te Pihopa e whakaoti.

9. Na Rev. Matiu Kapa raua ko Rev. H. Matete:—

He whakapai mo Te Mete raua ko tana hoa wahine mo to raua tiaki i nga tangata o tenei hui.

Whakaaetia ana.

10. Na Rev. H. Manihera raua ko Rev. T. Kiriwi:—
(1) He tono tenei ki nga kaitiaki moni o te Pihopatanga kia whakaaturia katoatia mai te ahua o nga moni topu o nga minita maori o ia takiwa o ia takiwa kia perehitia ai ki roto ki te Pukapuka o te Hui nei.
(2) Kia tuturu tonu hoki nga hua o aua moni ki te minita o tena takiwa, o tena takiwa a, kia tuhia hoki te tino takiwa o ia moni o ia moni kei nga mahi aianei, a mua hoki.

Whakaaetia ana.

11. Na Waaka te Huia raua ko Rev. Nikora Tautau:—

Kia tino akona nuitia e nga minita ki nga tangata o a ratou pariha te Karakia Iriiri Tamariki i roto i nga whare.

Whakaaetia ana.

12. Na Waaka te Huia raua ko Rev. Hare Maihi:—

Kia puta he kupu mihi kia Hapeta W. Wiremu mo tona paanga e te mate, i runga i te mahuetanga o tana mahi nui i roto i te whare wananga a te Ariki.

Whakaaetia ana.

13. Na Haora Whareumu, he patai:—

E ahei ranei kia nehua e tatou nga tupapaku i iriiria e te Hahi o Roma?

Whakahoki:—

E ahei ana.

page 12
14. Na Hohepa Mataitaua raua ko Nikorima Poutotara:—

He tono kia whakaaetia e tenei Hinota ko te Pihopa ratou ko W. Hoete ko Erana te Onerere hei kaitiaki mo nga eka e wha i tu ai te wharekarakia o Whitianga.

Whakaaetia ana.

15. Na Hohepa Mataitaua raua ko Rev. H. Matete:—

Ma te Komiti tiaki moni o te Hahi e utu te ruritanga o te wahanga i roto i te Poraka nui.

Whakaaetia ana.

16. Na Timi Maka raua ko Matini Naera:—

Kia whakaarohia e tenei hui he tangata hei kauwhau haere i te wero a te Wiremu me te Kura kotiro i te takiwa whakararo o Akarana.

Whakaaetia ana.

17. Na Kihirini Reweti raua ko Riapo Puhipi:—

Me aroha te Komiti Tiaki o nga whenua i tukua e te Maori mo te Hahi i nga ra o mua ki etahi o nga moni o nga reti hei whakanui i te tahua whangai minita maori.

Whakaaetia ana.

18. Na Rev. Matiu Kapa, he patai:—

Ki hea tenei ake hui topu a muri ake nei?

Whakahoki:—

Ki Akarana.

19. Na Rev. Matiu Kapa, he patai:—

Ka whakaaetia te Hui nei kia wha tau ka noho ai tenei hui?

Whakahoki:—

Me waiho kia toru.

20. Na Pereiha Tauhara, he patai:—

Ko wai ma nga kaitiaki o te wahi tapu o Peria?

Whakahoki:—

Ko te Komiti o te Hahi Maori.

page 13
21. Na Paora Reweti, he patai:—

E pehea ana te wharekarakia mo Orakei?

Whakahoki:—

Waiho kia taria taku kupu ki tetahi Komiti i Ingarangi; otira, kohia te wahi e rite ana ma koutou.

22. Na Rev. Matiu Kapa raua ko Poata Uruamo:—

Kia kotahi ture mo nga Pakeha me nga maori i runga i te ture marena.

Whakaaetia ana.

23. Na Rev. Matiu Kapa; he tono ki te tumuaki:—

Kia nekehia mai te noho o te minita ki Te Kao, maku e hoatu he eka mo taua wahi.

Whakahoki:—

Taihoa, kia kite ahau i te Atirikona o Te Waimate.

Ko nga Minita me nga Kai-karakia ena o te Hahi Maori o te Atirikonatanga o te Waimate, Pihopatanga o Akarana, Hanuere 1, 1902.

Takiwa o Te Waimate:Rev. Timoti Kiriwi.

  • Waimate
    • Mita Henare Karaka
    • Mita Wiremu Pehikuru
    • Hirini Katene
    • Rawiri te Ruru
    • Hone Rameka
    • Maapi Tuaia
  • Ohaeawai
    • Eruera Riwhi
  • Kerikeri
    • Mita Wiremu Keepa
    • Kingi te Ngahuru
    • Te Ti, Mangonui.
    • Ngawati Aperahama
    • Teri Ngawati

Takiwa o Whangaroa:Rev. H. N. Paerata.

  • Matauri
    • Hauira Pita
  • Wainui
    • Wiremu Weka
    • Hooni Weka
  • Pupuke
  • Taakou
    • Tareha te Kowhai
    • Etana Erueti
  • Touwai
    • Hemi Keepa Tupe
    • Wire Poata
    • Hemi Turetahi
page 14

Takiwa o Kaikohe:Rev. Matiu Kapa.

  • Kaikohe
    • Paraire Hui
    • Karira Karaka
    • Wiremu Kapa
  • Te Iringa
    • Kereopa Putoto
  • Mangakahia
    • Tamati Poa
    • Hapeta Pipi
    • Wiremu Kairau
  • Otaua
    • Ruhiu Urumai

Takiwa o Ahipara:Rev. Reihana Kamiti.

  • Ahipara
    • Hoani Wiremu
    • Henare Rewi
    • Meiha Maihi
    • Rameka H. Reweti
    • Mehana Whaitua
  • Ngatotoiti
    • Eriha Piriwata
    • Reweti Kerehoma

Takiwa o Whangarei:Rev. H. M. Ruarangi

  • Pehiaweri
    • Parata Minarapa
  • Te Toetoe
    • Hori Poke
  • Ngararatunua
    • Matiu Horomona
  • Maunu
    • Renata Manihera
  • Whatitiri
    • Haora Whareumu
  • Ngaruahine
    • Hunia Tamauru
  • Horahora
    • Hone Wiremu
  • Taiharuru
    • Hunia Mahanga

Takiwa o Te Wairoa:Rev. Wiki te Paa.

  • Te Wharau
    • Waaka te Huia
  • Ripia
    • Koroniria Kaipuke
    • Haimona Rewa
    • Orikena Whakawahi
  • Parirauewha
    • Netana Miru
    • Hone Paraone
    • Hare Peka Hohaia
  • Te Kowhai.
    • Arapeta Paikea
  • Taita
    • Pene Tikinui
    • Hau Hepata
    • Tiatoa Paniana
    • Timi Maka
  • Kapehu
    • Hetaraka te Koni
    • Wiremu Nepia

Takiwa o Oruru:Rev. Reihana Ngatote.

  • Rangiawhia
    • Raharuhi Ihaia
    • Matiu Paekoi
    • Timoti Hetaraka
    • Riwhi te Hinaki
    • Kingi Ngatote
    • Reihana Poharama
  • Taipa
    • Henare Wiremu
    • Rapihana Hetaraka
    • Pene Topi
  • Wikitoria
    • Karepa Tipako
  • Peria
    • Kingi Waiaua
    • Aata Popi
    • Pereiha Tauhara
    • Wiremu Hoani
  • Parapara
    • Henare Taha
    • Wiki Pakaahu
    • Eriha Kiriwi
    • Hori Raiti
  • Kenana
    • Huirama Tukariri
    • Akuhata Kaiapa
page 15

Takiwa o Hokianga:Rev. Hone T. Papahia.

  • Waiparera
    • Herewini te Toko
    • Ruka te Huru
    • Heta Rawiri
  • Poutawhera
    • Eperaima Tahuora
    • Hapeta te Puku
  • Waikeri
    • Aperahama Pukeroa
    • Henare Aperahama
  • Hautapoki
  • Waipoua
    • Wiremu Moetara
    • Pohe Paniora
  • Pakanae
    • Meinata Karauna
  • Manukau
    • Hemi Hui
    • Heuari Mete
    • Tatana Hunia
  • Pawarenga
    • Kereama Wikiripi
    • Noa Pene
  • Waimamaku
    • Peneti Pana
    • Reupene Tuoro
    • Rapata te Huia
    • Nutana Taurere
    • Matene Naera
    • Harowe Titore
  • Herekino
    • Hapurana Hoori
    • Riki Parai

Takiwa o Paihia:Rev. Tiopira Paerata.

  • Waiomio
    • Hura Whatonga
  • Taumarere
    • Atimana Wharerau
  • Karetu
    • Mita te Tai
  • Kororareka
    • Waaka Hakuene
  • Paihia
    • Hoori Tane
  • Orauta
    • Hone Mokeke
  • Oromahoe
    • Wiremu Pirihongo
  • Waikare
    • Haika Waaka

Takiwa o Parengarenga:Rev. E. H. Awarau.

  • Te Kao
    • Hemi Kapa
    • Wiki te Whai
    • Makoare Taurere
    • Mutu Kapa
    • Hohepa Paraone
    • Hone Ropiha
  • Paua
    • Weeri Tipene
  • Kapowairua
    • Murupaenga Rewiri
  • Ngatekawa
    • Hare Raharuhi
  • Takapaukura
    • Wiremu Kaingaroa
    • Paraone Whakaruru

Takiwa o Kaitaia:Rev. Reihana Ngatote.

  • Kaitaia
    • Raniera Otene
    • Hoera Marupo
  • Pukepoto
    • Timoti Puhipi
    • Ngarama Rapihana
    • Rapihana te Maru
    • Riapo Puhipi
    • Kihirini te Morenga
    • Herepete Rapihana
  • Kareponia
    • Timoti Popata
    • Matenga Komene
    • Hare Popata
  • Awanui
    • Hakaraia Awarau
    • Etera Tararu
    • Paraone Tuwhare
    • Hakaraia Karaka
  • Houhora
    • Hupata Kaka
    • Henare Taumataiti
  • Ngakahu
    • Mawene Kiriwi
  • Pamapuria
    • Rutene te Waa
    • Rupene Himiona
page 16
Takiwa o runga o Akarana:
  • Parawai
    • Matiu Ponono
    • Nikorima Poutotara
  • Manaia
    • Mita Tarawaia
    • Te Mehana
    • Paora te Ratu
    • Hamuera
  • Mataharakeke
    • Hare Te Raharaha
  • Waiaro
    • Ngairo Potiki
  • Harataunga
    • Paratene Ngata
  • Whitianga
    • Raunui Pemamine
  • Kuotunu
    • Hohepa te Kakari
  • Haranui
    • Weneti Ruarangi
  • Orakei
    • Paora Reweti
  • Whakatiwai
    • Waata Hangata
    • Waata Tutakiwa
    • Tamati Mangu
    • Tutipawa Tamihana
  • Aotearoa me
  • Te Wautu
    • Pirimona Tuahangata
  • Te Karaka
    • Para Haimona
    • Atahene T. Moanaroa
    • Turiwhati te Rupapere
  • Waiwawa
    • Hapimana Hikihiki
  • Paua Nui
    • Hare
  • Whangamata
    • Hone Riwi
  • Te Hoi a Tainui
    • Ereatara
  • Pohutuhutu
    • Rawiri Puhata
    • Kerepehi
    • Anaru Patara
    • Rawiri Hema
  • Hikutaia
    • Te Poari Riwai
  • Waiwarawara
    • Tiwai
  • Taupo
    • Marino te Awapango
  • Te Wairoa
    • Hori Kahu
  • Waiheke
    • Wiremu Taipua
  • Kohanga
    • Ihimaera Harepe
  • Taupiri me Hopohopo
    • Piripi Pene
  • Takapu
    • Totara Herewini
  • Rakarana
    • Wirihana te Ao te Rangi
    • Aihe Mokomoko
  • Tokanui
    • Anaru

Ko nga Moni ena i kohia e te Hahi Maori o te Pihopatanoa o Akarana i te tau 1901.

Te Kao.
Ohaohatanga 28 0 0 Horoi whare karakia 17 0
Ra waho 3 0 0 Taro, waina 6 6
Minita haere mai 7 0 0
Pene, mangumangu 1 3
Hanga wharekarakia 15 0
Neera, papa, waea 11 0
Pere whare karakia 3 13 6
Pukapuka Rawiri 1 0
Pukapuka Kaute 2 6
Wero a te Wiremu 10 0
Reimana 3 12 0
Kawe Rongopai 5 0
Maramataka 2 0
Tahua Hahi Maori 10 6
Toenga 12 3 3
£31 0 0 £31 0 0
page 17
Paua.
Ohaohatanga 26 12 9 Minita haere mai 5 5 0
Whakapai wharekarakia 5 0
Horoi wharekarakia 5 0
Rongopai 5 0
Maramataka 2 0
Hahi Maori 12 0
Perehi Hui 2 6
Wero a te Wiremu 2 6
Reimana 4 0 0
Toenga 15 13 9
£26 12 9 £26 12 9
Kaitaia.
Ohaohatanga 11 16 11 Waina 1 12 0
Minita haere mai 1 10 6
Whakapai wharekarakia 5 0
Kohi, Petekoha 13 4
Inihua wh. karakia 2 2 6
Kohatu, Rev. Te Haara 10 0
Tahua Hahi Maori 5 0
Kawe Rongopai 2 6
Maramataka 4 0
Reimana 2 10 0
Toenga 2 2 1
£11 16 11 £11 16 11
Whirinaki.
Ohaohatanga 5 7 7 Pere 7 6
Ra waho 8 9 1 Waina 2 0
Turoro 15 0
Wharekarakia 8 9 1
Tahua Hahi Maori 2 0
Rongopai 1 0
Maramataka 6
Reimana 5 0
Toenga 3 14 7
£13 16 9 £13 16 8
Ohaeawai.
Ohaohatanga 3 9 6 Waina 4 6
Wero a te Wiremu 11 9
Reimana 5 0
Kawe Rongopai 1 0
Toenga 2 7 0
£3 9 6 £3 9 6
Waiparera.
Ohaohatanga 2 3 10 Maramataka 6
Waina 6 0
Rongopai 2 0
Toenga 1 15 4
£2 3 10 £2 3 10
Kaikohe.
Ohaohatanga 23 6 4 Waina 12 0
Whakapai wahi Tapu 1 9 0
Kawe Rongopai 9 10
Wero a te Wiremu 1 7 0
Maramataka 2 0
Tahua Hahi Maori 13 6
Perehi Hui 6 0
Kura Kotiro Maori 2 11 0
Puruma, Horoi, &c. 1 8 0
Reimana 3 10 0
Toenga 10 13 0
£23 6 4 £23 6 4
page 18
Awanui.
Ohaohatanga 19 18 4 Waina 15 0
Mangumangu 3
Reimana 10 0
Kawe Rongopai 2 6
Tahua Hahi Maori 2 6
Toenga 18 8 1
£19 18 4 £19 18 4
Te Ti, Mangonui.
Ohaohatanga 1 1 6 Waina 6 0
Ra waho 1 6 Kahu teepu 1 6
Toenga o era tau 6 0 Perehitanga 1 6
Toenga 1 0 0
£1 9 0 £1 9 0
Wikitoria.
Ohaohatanga 17 7 Kawe Rongopai 2 0
Reimana 3 0
Perehi mahi hui 1 0
Toenga 11 7
17 7 17 7
Peria.
Ohaohatanga 10 19 9 Minita haere mai 16 0
Wero a te Wiremu 1 12 7
Te tohu o te Karaka 1 0 0
Waina 12 9
Whakapai wharekar[gap — reason: damage] 2 19 0
Tahua Hahi Maori 18 0
Rongopai 4 0
Reimana 1 0 0
Maramataka 4 0
Perehi mahi Hui 1 0
Toenga 1 12 5
£10 19 9 £10 19 9
Taita.
Ohaohatanga 8 4 Kakahu wharekarakia 10 8 9
Petekoha 12 10 Himene nooti 1 5 0
Kirihimete 1 0 0 Rawiri 2 2 0
Ra waho 5 11 10 Tahua Hahi Maori 1 0 0
Toenga o era tau 73 15 9 Minita haere mai 1 8 2
Wero a te Wiremu 60 0 0
Rongopai 5 0
Wero ano a te Wiremu 12 10
Maramataka 1 6
Hinotamana 1 10
Reimana 5 0 0
Toenga 6 19
£89 4 £89 4
Ngatoiti.
Ohaoha 16 17 2 Waina 1 2 6
Minita 3 6
Horoi wharekarakia 3 0
Reimana 1 0 0
Rongopai 2 6
Toenga 14 5 8
16 17 2 16 17 2
Kokohuia.
Ohaohatanga 1 9 11 Wharekar. o Whirinaki 10 0
Rongopai 1 0
Toenga 18 11
£1 9 11 £1 9 11
page 19
Waimamaku.
Ohaohatanga 14 19 8 Okena 6 0 8
Ra waho 86 15 2 Waina 8 6
Horoi wharekarakia 12 6
Maramataka 8
Karahiini 3 0
Mangumangu 1 2
Minita haere mai 13 8
Taiapa wharekarakia 2 0 0
Rongo 2 6
Reimana 10 6
Mahi i ta wharekar. 65 7 7
Pere 6 10 0
Whariki 3 10 0
Wharekar. Whirinaki 11 7 7
Toenga 4 6 6
£101 14 10 £101 14 10
Ta Wharau.
Ohaohatanga 20 0 0 Whare minita 26 0 0
Ra waho 6 1 6 Rongopai 1 6
£26 1 6 £26 1 6
Taumarere.
Ohaohatanga 11 19 Waina 12 0
Pere 18 6
Waea 15 6
Rongopai 2 0
Maramataka 1 0
Perehi 3 0
Tahua Hahi Maori 5 0
Reimana 1 10 0
Toenga 7 12
£11 19 £11 19
Paihia.
Ohaohatanga 7 17 Poutaiapa 12 0
Waina 2 0
Rongopai 8 0
Perehi 3 0
Tahua Hahi Maori 3 0
Wero a te Wiremu 2 3
Reimana 1 10 0
Whakapai ara 2 3 0
Toenga 16
£7 17 £7 17
Kororareka.
Ohaohatanga 3 0 7 Waina 14 0
Minita haere mai 3 3
Whare minita 1 0 0
Wero a te Wiremu 13 4
Tahua Hahi Maori 5 0
Reimana 5 0
£3 0 7 £3 0 7
Touwai.
Ohaohatanga 6 1 2 Rongopai 2 0
Maramataka 1 6
Tahua Hahi Maori 3 8
Waina 12 0
Kahu Teepu 2 6
Wero a te Wiremu 14 0
Perehi mahi hui 5 0
Toenga 4 1 0
£6 1 2 £6 1 2
page 20
Oromahoe.
Ohaohatanga 6 11 11 Waina 5 0
Rawiri 18 9
Whare minita 1 1 0
Wero a te Wirema 2 10 0
Reimana 10 0
Toenga 1 7 2
£6 11 11 £6 11 11
Kapehu.
Ohaohatanga 7 17 5 Kape 1 6
Kirihimete 11 11½ Turoro 2 2 6
Petekoha 14 0 Whakapai wahi tapu 10 0
Toenga era tau 26 18 0 Waina 6 0
Rongopai 2 0
Wero a te Wiremu 14 0
Tahua Hahi Maori 11 11
Whare minita 26 18 0
Reimana 1 4 6
Toenga 3 6 11
£36 1 £36 1
Ripia.
Ohaohatanga 11 13 Reimana 1 10
Ra waho 20 4 0 Wero a te Wiremu 1 5 6
Toenga o era tau 14 19 6 Hinotamana 1 10
Ota tuku moni 1 1
Waina 6 0
Minita haere mai 19 0
Turoro 5 0
Kakahu teepu 5 6
Whare minita 20 5 7
Tahua Hahi Maori 10 0
Rongopai 2 0
Maramataka 1 6
Wero a te Wiremn 1 0 0
Taiapa wahi tapu 13 14 0
Toeaga 6 9 1
£46 16 £46 16
Rangiawhia.
Ohaohatahga 7 4 2 Tahua Hahi Maori 18 0
Waina 14 0
Watene 16 0
Minita haere mai 8 3
Tohu o te Karaka 8 0
Rongopai 3 0
Reimana 10 0
Perehi mahi hui 1 0
Toenga 3 6 2
£7 4 2 £7 4 2
Parapara.
Ohaohatanga 4 18 0 Waina 7 0
Ra waho 10 0 Horoi wharekarakia 5 0
Tohu o te Karaka 11 6
Tiki waina 3 0
Taro 6
Wero a te Wiremu 15 0
Rongopai 2 0
Tahua Hahi Maori 13 0
Reimana 10 0
Perehitanga 1 0
Kura kotiro maori 10 0
Toenga 1 10 0
£5 8 0 £5 8 0
page 21
Waimate.
Ohaohatanga 24 10 10 Wero a te Wiremu 17 9 7
Toenga era tau 4 0 8 Inihua wharekarakia 2 16 0
Ra waho 2 16 0 Inihua Okena 1 17 4
Whare karakia Taita 9 6
Whakapai marae 2 6 0
Waina 1 5 0
Reimana 3 16 0
Tahua Maori 5 1
Rongo pai 3 0
Hui minita 1 0 0
£31 7 6 £31 7 6
Waipoua.
Ohaoha 56 5 6 Waina 7 0
Wero a te Wiremu 1 0 0
Wharekar. Whirinaki 15 0 0
Rongo pai 2 0
Reimana 18 0
Toenga 38 18 6
£56 5 6 £56 5 6
Taipa.
Ohaohatanga 5 10 11 Wini, papa &c. 5 9
Horoi kakahu teepu 4 0
Horoi wharekarakia 4 0
Puruma 2 3
Waina 6 0
Turoro 6 0
Pukapuka 17 6
Reimana 9 0
Rongopai 2 0
Perehi 1 0
Toenga 1 9 11
£5 10 11 £5 10 11
Taharoa.
Ohaoha 4 13 Okena 3 0 0
Toenga 1 13
£4 13 £4 13
Hautapoki.
Ohaohatanga £5 14 6 Horoi wharekarakia 17 6
Minita haere mai 6 0
Rongopai 2 0
Maramataka 8
Tahua Hahi Maori 4 4
Mahinga o wahi tapu 1 0 0
Toenga 3 4 0
£5 14 6 £5 14 6
Manaia.
Ohaohatanga 9 11 Minita 1 0 6
Ra waho 10 0 Waina 12 6
Mangumangu 3
Maramataka 3
Tahua whangai minita 2 0
Rongopai 2 0
Reimana 10 0
Toenga 7 13 10½
£10 1 £10 1
Herepiti.
Ohaoha 1 4 3 Tohu o te Karaka 1 2 0
Toenga 2 3
£1 4 3 £1 4 3
page 22
Pakanae.
Ohaohatanga 3 14 3 Wharekar. Whirinaki 1 0 0
Toenga era tau 10 4 Rongopai 1 0
Waina 5 0
Maramataka 2
Reimana 1 0 0
Toenga 1 18 5
£4 4 7 £4 4 7
Pawarenga.
Ohaohatanga 1 15 9 Waina 5 0
Rongopai 1 0
Tahua Hahi Maori 4 0
Maramataka 3
Toenga 1 5 6
£1 15 9 £1 15 9
Waikeri.
Ohaohatanga 4 1 3 Waina 12 0
Rongopai 2 6
Maramataka 6
Toenga 3 6 3
£4 1 3 £4 1 3
Manukau.
Ohaohatanga 6 13 1 Rongopai 2 6
Maramataka 6
Toenga 6 10 1
£6 13 1 £6 13 1
Pehiaweri.
Ohaohatanga 4 12 Waina 2 6
Ra waho 4 16 0 Taura pere 3 0
Tahua Hahi Maori 5 0
Reimana 1 11 0
Wero a Mita Hamiora 5 0
Toenga 7 1 11½
£9 8 £9 8
Pupuke.
Ohaohatanga 5 3 8 Waina 4 0
Keti 10 0
Puruma 6
Reimana 5 0
Tahua Hahi Maori 12 0
Kawe Rongo 2 0
Wero a te Wiremu 10 0
Horoi whare 6 8
Toenga 2 13 6
£5 3 8 £5 3 8
Pamapuria.
Ohaohatanga 6 5 6 Puruma &c. 2 3
Waina 10 0
Minita haere mai 10 0
Pere 2 11 10
Kapu 10 0
Turu 9 0
Pukapuka (Tonic solfa) 11 0
Kohatu o Meinata 12 0
Kongo pai 2 6
Reimana 6 0
Toenga 11
£6 5 6 £6 5 6
page 23
Rangaunu.
Ohaohatanga 2 9 0 Waina 6 0
Minita 13 0
Reimana 10 0
Toenga 1 0 0
£2 9 0 £2 9 0
Parirauewha.
Ohaoha £14 5 o Whare minita £14 5 0
Herekino.
Ohaohatanga 2 12 3 Kawe Rongopai 2 0
Waea taiapa 2 0 0
Maramataka 3
Toenga 10 0
£2 12 3 £2 12 3
Parawai.
Ohaoha 11 1 9 Horoi Wharekarakia 1 10 0
Tohu Atirikona Karaka 2 0 0
Minita 1 2 0
Reimana 5 6
Minita haere mai 12 5
Waina 10 0
Whakapainga o te Pere 4 0
Perehitanga 5 10
Mahi o te whare 4 6
Rongopai 3 0
Toenga 4 5 4
£11 1 9 £11 1 9
Maramatawhana.
Ohaohatanga 6 11 6 Wero a te Wiremu 1 4 10
Tohu o te Karaka 2 0 0
Whakatare pere 5 0
Toenga 3 1 8
£6 11 6 £6 11 6
Haranui.
Ohaoha 4 3 11½ Reita o te wharekar. 3 10 0
Toenga 5 11 0 Wero a te Wiremu 2 5
Ra waho 2 1 0 Tohu o te Karaka 18 0
Kura kotiro Maori 2 1 0
Toenga 3 1 3
£11 15 11½ £11 15 11½
Harataunga.
Ohaohatanga £547 9 0 Whare karakia £549 9 0
Te Pourewa.
Ohaohatanga 1 11 4 Horoi wharekarakia 15 6
Toenga o era tau 1 10 1 Waina 3 0
Here ki Akarana 10 0
Toenga 1 12 11
£3 1 5 £3 1 5
page 24

Nga Moni i kohia mo te Tahua Whangai Minita.

£ s. d.
Mangakahia 300 4 8
Ahipara 149 0 0
Kaikohe 266 5 0
Waiparera 100 0 0
Kaitaia 105 10 0
Waimate 115 4 6
Paihia 55 17 5
Parengarenga 277 1 6
Parirauewha 42 0 0
Hokianga 305 0 0
Kawakawa 5 0 0
Whangarei 288 8 4
Tamahere 5 0 0
Ngatiwhatua 449 7 0
Ngaungau 120 0 0
Tainui 211 9 4
Rarawa (Peria) 200 0 0
Paipua 413 13 2
Kohanga 200 0 0
Ohaeawai 46 8 6
Ormerod 800 0 0
Taranaki 166 13 8
Parapara 5 3 3
Taita 5 0 0
Whangaroa 68 6 6
Te Towhia 12 1 6
Waimamaku 248 15 0
Hauraki 172 1 9
Wairoa Kaipara 40 10 6
Etahi atu moni 4860 11 11

He Panui.

Nga moni a te tahua Hahi Maori, Atirikonatanga o te Waimate, kei te kaute a te Kaitiaki i taua tahua £47 15s. 9d. E mohio ana te kaitiaki, ki nga Pariha kahore i kohi mo tenei tahua.

Na Matio Kapa
Kai-tiaki Moni.

* Kahore ena i tae ki te Hui.