He Ture hei whakatikatika i "Te Ture Arai mo te Hoko Tahae i nga Whenua Maori, 1881."
Ka Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i te Paremete, i raro ano i tona mana, ara:
1. |
Te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakatikatika 1888 i Te Ture Arai mo te Hoko Tahae i nga Whenua Maori, 1881," a me korero tenei Ture mehemea nei ano ko tetahi wahi ia o "Te Ture Arai mo te Hoko Tahae i nga Whenua Maori, 1881" (e huaina ana i roto nei ko "taua Ture"). |
2. |
Ko nga kupu "whenua Maori," me te kupu "whenua" i roto i taua Ture, me te kupu "whenua" i roto o tenei Ture e tau ana ki nga whenua katoa e puritia ana e nga Maori i raro i nga take katoa, engari kaore e pa ana ki nga whenua e puritia ana e nga Maori i raro i nga tikanga Maori, kaore nei ano kia whakataua nga take e te Kooti Whenua Maori; na i roto i tenei Ture ko te tikanga o enei kupu "whenua Maori" e pa anake ana ki nga whenua e puritia ana e nga Maori i raro i nga tikanga me nga ritenga Maori, kaore nei ano kia whakataua nga take e te taua Kooti. |
3. |
Ko te pukapuka hoko, riihi ranei e tukuna ana e tetahi Maori e kore e whaimana hei hoko hei riihi ranei i te whenua, i tetahi paanga ranei, ki tetahi atu tangata e hara nei i te Maori, mehemea ia kaore,—
(
a.) |
I tuhia e tetahi Kaiwhakamaori whai raihana ki runga i te tiiti ki tetahi pukapuka ranei he wahi no taua tiiti te whakamaoritanga o nga tikanga o taua tiiti ki te reo Maori i mua o te hainatanga a tetahi Maori i tona ingoa. |
(
b.) |
I whakamaramatia ki ia Maori nga tikanga o taua tiiti i mua o te hainatanga o tona ingoa; |
(
c.) |
I kitea te hainatanga o ia Maori i tona ingoa e nga kaititiro
tokorua, ko tetahi o aua kaititiro hei ke Kaiwhakawa, hei te Kaiwhakawa
J.P. rauei, hei te Roia ranei o te Hupi-rimi Kooti, hei te Karaka ranei o te Kooti
R.M., hei te Rangitira ranei o tetahi Poutapeta, a ko tetahi o aua kaititiro hei te tangata kua tae ona tau ki te rua
tekan ma tahi
tan (kaua ia tetahi o raua e tika hei kaititiro mehemea e pa atu ana e uru atu ana ranei ki tana mahi) me whaka-
atn pono hoki raua i te ra i hainatia ai te ingoa o taua Maori. |
(
d.) |
Me ta marire te ahua o te whenua ki runga i te tiiti i mua o te hainatanga a tetahi Maori. |
Engari ko te pukapuka tuku e tukuna ana e tetahi Hawhe-kaihe, me whakahaere i raro i era tikanga anake e whakaritea nei e te ture mo te tangata Pakeha, mehemea ra e tuhia ana e tetahi Kai-whakawa (
J.P.) tana kupu whakaatu i te matauranga o taua Hawhe-kaihe ki te reo Pakeha e mohiotia ai e ia nga tikanga me nga putake o taua pukapuka tuku. |
4. |
Ko te rarangi tuaono me te rarangi tekau ma rima o taua Ture e whakakorea ana e tenei Ture, a e hoatu ana enei kupu e whai ake nei hei whakakapi mo era:—
"Me whakatu he Kooti e ia Komihana Tiaki a me puare tonu ki te katoa hei kimi hei whakawa i nga keehi e homai ana ki tona aroaro i raro i nga ritenga o taua Ture me tenei Ture, i raro hoki i nga ritenga he mea hanga i raro i era; a mehemea ka kitea e te Komihana Tiaki, i runga i te ata patai kaore i te mana kore taua tuku i raro i nga tikanga o taua Ture me tenei Ture, kua utua kua hoatu hoki nga moni e meingatia ana i roto i taua pukapuka kia utua kia hoatu, e toe ana ano he whenua ki nga Maori e pa ana ki taua whenua hei kainga hei oranga ranei mo ratou, i whaka-haerea hoki taua pukapuka tuku i raro i nga tikanga me nga huarahi e whakaritea ana e tenei Ture, me tuhituhi tana tiwhikete whakaatu pera ki tua o taua pukapuka tetahi ranei o aua pukapuka.
Kaua tetahi tiiti tetahi atu pukapuka tuku whenua ranei e rehi-tatia ki tetahi o nga pukapuka rehita tiiti whenua ranei, kaua hoki e tukuna ki tetahi Rehita o te Kooti Whenua Maori, kia tuhia ra ano taua tiwhikete pera ki tua o taua tiiti pukapuka tuku whenua ranei.
|