Nga Korero Paramete: 1891-1895
Taite, te 6 o Hepetema, 1894
Taite, te 6 o Hepetema, 1894.
Kaikohe Takiwa Raihana Maori.
Ko Hone Heke.—He ui taku ki te Minita mo te taha Maori mo te Takiwa o Kaikohe, kei roto tenei wahi i nga Kaute o Pei Whairangi me Hokianga. He patai naku mehemea ranei he takiwa Raihana Paparakauta a Kaikohe inaianei? Notemea me whakaatu ahau kua tae mai ki au etahi pukapuka me etahi waea a nga Maori o taua takiwa he whakaatu mai kua whakaaetia e te Komiti Raihana o Pei Whairangi he raihana paparakauta mo te takiwa o Kaikohe. Kei Rawene te hotera mona te raihana i whakaaetia ra, a kua whakaae te Komiti Raihana kia nukuhia taua raihana ki Kaikohe. Ka rua ka toru ranei nga tuunga atu o nga Maori o taua takiwa ki te whakakore i te hiahia o etahi tangata ki te hanga i tetahi hotera ki Kaikohe, a kore ana taua whare e tu. E hiahia ana ahau kia whakaaturia mai mehemea ranei he takiwa Raihana Maori a Kaikohe inaianei kaore ranei, kia tika ai nga take e tu atu ai nga Maori ki te whakakore i te hotera kua whakaaetia nei he raihana mona e te Komiti Raihana.
Ko Te Hetana ( Hon. Mr. Seddon). —Kua tukuna e ahau he waea, he ui atu mo tenei mea. Kua tae mai ki a au te whakahe a etahi Maori o taua takiwa mo taua mea, a me te whakaatu mai hoki i araia te hoko waipiro ki taua takiwa e tetahi panui i whakaputaina i era atu tau. Na ko te ahua inaianei, ki taku titiro, mehemea nei e penei ana, kua tukuna he tono i raro i nga ritenga o te ture whakahaere raihana paparakauta kia nukuhia tetahi raihana ki tetahi atu wahi. Kei te mohio te mema honore kaore e tika te Kawanatanga kia puru noaiho i nga whakahaere a tetahi Komiti Raihana, kia kati ranei i ana mahi e whakahaere tika ai i raro i te ture. Kaore ahau i te pai kia tu tenei mea te hotera ki nga takiwa Maori. I araia ano te hoko waipiro ki taua takiwa o Kaikohe e tetahi panui i whakaputaina i etahi tau i mua ake nei, otira no muri nei pea ki taku mohio i whakatakotoria ai he rohe hou.
Whenua Rahui Mo Nga Maori Ki Wairau.
Ko Tame Parata.—Ka patai ahau ki te Minita mo te taha Maori, mehemea ranei ka whakaurua e ia tetahi rarangi ki roto ki te Pire Kooti Whenua Maori e takoto nei i te aroaro o te Whare, kia ahei ai Te Kooti Whenua Maori ki te whakahaere i etahi tono whakawa tuarua mo etahi whenua rahui mo nga Maori i te takiwa o Wairau, i te Waipounamu. Ko nga tono me nga pitihana kua takoto noatu ki te aroaro o te Komiti mo nga Mea Maori, a kua ripoata paitia e taua Komiti? Kua tae etahi pitihana mo aua mea ki te aroaro o tetahi Komiti o tenei Whare, ki te aroaro hoki o tetahi Komiti o te Whare o Runga, a kua puta te kupu a aua Komiti e rua he mea tika kia whakawakia tuaruatia aua whenua. E mea ana ahau me ata titiro tenei mea e te Kawanatanga kia kitea ai mehemea e tika ana kia whakamana aua tono.
Ko Te Hetana ( Hon. Mr. Seddon). —Kei te mohio te mema honore ki nga tikanga o te Pire Kooti Whenua Maori e takoto nei i te aroaro o te Whare raua ko te Komiti mo nga Mea Maori. Mehemea ma tetahi menemana e taea ai, ko te mea tika me whakauru taua menemana ki te Pire, a ka puare ano he huarahi mo te mema honore a tona wa hei kokiritanga mana i tana menemana.
Ko Tame Parata.—Ka patai atu ano ahau mehemea ranei ka whakaae te Kawanatanga kia whakaurua tetahi menemana pera te ahua.
Ko Te Hetana ( Hon. Mr. Seddon). —Kia takoto te rarangi ki to tatou aroaro katahi ka kitea te huarahi e tika, ana mo tana mea. Kei te. ahua tonu o taua rarangi e mohiotia ai.