Nga Korero Paramete: 1891-1895

Turei, te 7 o Hurae, 1891

Turei, te 7 o Hurae, 1891.

Whenua Kei Hikutaia.

Hoani Taipua.—Patai ana ki te Minita Maori mehemea ka whakamana e te Kawanatanga nga tini kupu whakaae i whakaetia kia Rawiri te Wakaiti tera e whakaotia etahi rohe whenua kei Hikutaia? He nui noa atu nga tau i raruraru ai tenei mea a i tono a Rawiri i te wa ia Te Makarini kia whakatakototia te rohe i waenga i nga Maori me me nga Pakeha kia marama ai te takoto o te whenua. Kua tae atu nga reta e wha na nga Minita o te Kawanatanga e whakaae ana ki te tuku atu i te kairuri hei whakaoti i taua rohe, otiia kei te takoto he tonu kaore ano kia whakaotia, a tera e hemo a Rawiri e kore e rokohanga te mananga o taua kupu whakaae.

Te Karimana.—E tata ana tenei raruraru ki te rima tekau tau. I tae atu a Te Witika ki taua takiwa i mua a i puta tana kupu tera e whakaotia taua paenga, tera a tukua atu te kai-ruri, otiia kihai i tukua atu a e hapa tonu ana. Mehemea ka tohutohu mai te honore mema nana te patai nei ki au tera e oti tana tikanga e tohutohu mai ai.

Nga Hawhekaihe O Te Waipounamu.

Tame Parata.—Patai ana ki te Minita, mo nga Whenua kei hea e takoto ana nga whenua kua wehea mo nga hawhekaihe o Te Waipounamu? Kei te noho awangawanga tonu nga Maori o tera motu i te taringa roa tanga kei hea a ratou whenua. I te tau 1888 i paahitia he Ture e whakamana ana i nga kereme a nga hawhekaihe me te tuku atu i etahi wahi whenua mo ratou. A ahakoa kua maha nga tau kua pahemo nei kaore ano kia ahatia he ritenga mo ratou kahore he whenua kia tukua atu mo ratou. Nui atu tona hiahia kia tere te Kawanatanga ki te whakaoti i tenei mea.

Te Karimana.—E pa ana te patai nei ki nga motu e rua o Te Waipounamu; ko Te Make te Komihana a kua ki mai ia tera e roa te takiwa mahi e oti ai otiia kua wehea etahi whenua mo aua tangata kei Rakiura kei Kanatapere, kei Otakou kei Maparo, ara kei nga wahi e watea ana nga whenua Karauna.

Tahoraiti Reriwe Teihana.

Timi Kara.—Patai ana ki te Minita mo nga Mahi Nunui mehemea ka tono ia ki nga Komihana Reriwe kia tu te tereina motuhake ki Tahoraiti hei painga mo nga Maori me nga tini Pakeha e noho ana kei taua takiwa.

Te Hetana.—Tenei te utu mai a nga Komihana Reriwe mo taua tono, ara kua whakaritea te haerenga o nga tereina kia rite te hiahia o te nuinga o nga tangata. Na kei te pai noa atu nga tangata o Tahoraiti te haere atu ki Tanewake inahoki e rua tonu maero me te hawhe te pamamao, na reira e kore nga Komihana e kaha ki te whakaae kia tu te tereina ki te teihana i Tahoraiti.

Mema Maori Ki Te Whare O Runga.

Hoani Taipua.—Patai atu ana ki te Pirimia mehemea tena te Kawanatanga e whakaae ki te karanga i etahi tangata Maori hei mema ki te Whare o Runga inahoki e homai ana etahi ture e panui ana ki nga Maori o tenei motu?

Te Paranihi.—Kaore ano kia oti noa te hurihuri a te Kawanatanga mo tenei mea ahakoa e mohio ana te Kawanatanga e tika ana kia whai mangai nga Maori ki reira. Taihoa ka ata whakaaroaro ai tenei take.