Nga Korero Paramete: 1891-1895
Pire Whakanohonoho Whenua Ki Te Tangata
Pire Whakanohonoho Whenua Ki Te Tangata.
No te hawhe-paahi i te whitu karaka i te ahiahi ka timataria te korero mo te panuitanga tuarua o tenei Pire.
Ko Te Makenehi ( Hon. Mr. J. McKzie), te Minita mo nga Whenua, te mema nana i timata tenei korero, muri iho i a ia, ko Kapene Rahera ( Hon. Captain Russell), ko Te Rahera ( Mr. G . W. Russell), ko Ta Ropata Taute ( Sir Robert Stout), ko Te Wirihi ( Mr. Willis), me etahi atu mema Pakeha. Ka mutu era ka tu ake ko—
Ko Hone Heke.—E te Pika, e whakaae ana ahau ki te tika o nga korero a te mema honore kua mutu ake nei. Hei Pire pai tenei ina oti te whakatikatika etahi o ona rarangi e tatou. Te take i tu ake ai ahau, he hiahia noku ki te whakaatu atu ki te Whare ko te Pire e mahia nei e tatou, he mea tenei e pa ana ki nga taonga me nga whenua a te taha Pakeha anake, na ka titiro ahau, he rereke te ahua o nga whakahaere a te Whare nei mo nga hoko whenua Pakeha he rereke mo nga whenua Maori. Na, kaore ahau i te marama ki te take i penei ai te ahua. He aha ra i kore ai hoki e hoatu he tikanga penei te ahua mo nga whenua o te Maori e hokona nei e te Kawanatanga? Mehemea e hiahia ana te Kawanatanga ki nga whenua o nga Maori, ko te mea tika me tuku atu ma tetahi Kooti e kimi nga moni tika hei utu mo te whenua, a kia tau nga moni i taua Kooti, hei reira riro atu ai te whenua. Kaore rawa i te marama ki au nga tikanga e mahi nei ta Kawanatanga i etahi ture motuhake hei muru i nga whenua o nga Maori i runga i ta te Karauna utu i kite ai. Ki toku whakaaro he mahi he rawa tenei; a ka ngana tonu ahau i nga taima katoa ki te whakaari ki nga mema honore i enei mate o te iwi Maori, e mahia nei he ture ke mo te Pakeha he ture ke mo te Maori. Tenei ano tetahi Pire hou kua. kokiritia e te Kawanatanga ki te aroaro o te Whare nei, ara, he Pire hei hoatu i tetahi mana ki te Minita mo nga Whenua e ahei ai taua tangata ki te hoko i nga hea o nga Maori i roto i tetahi whenua e takoto reti ana ki tetahi Pakeha; a engari ki te kore e tau te utu mo te whenua, me ahei te Minita ki te tango i taua whenua, hei whenua ma te Karauna, i raro i nga tikanga o te Ture mo nga Mahi Nunui o te Koroni, a hei reira ka whakamutua te riihi a te Pakeha i a ia taua whenua. Ki toku whakaaro, ki te tautohetohe te Kawangatanga me nga Maori nona te whenua mo te utu o taua whenua, ko te mea tika me tuku atu ma tetahi Kooti e whakatau te utu. Me rite tonu nga ture mo nga Maori ki nga ture mo nga Pakeha.
He torutoru nei nga mema i korero mo tenei Pire i muri i a Hone Heke. No te mutunga o te whai-korero a te Minita mo nga Whenua paahitia ana te panuitanga tuarua o te Pire.
No te tahi o uga haora i te po ka hiki te Whare