2. Te whenua o Parihaka timata i Hangatahua awa a haere ki Oeo.

Kua whakahokia te Hangatahua awa Poraka, me Opunake Poraka ki nga tangata maori, a kahore he toenga o reira.

A tua, ko te Parihaka Poraka e 56,000 eka, me tango 7,000 eka mo te maunga, a me tango mai anohoki te Rahui i kiia e maua ma Te Whiti ratou ko ona tangata. Toe iho e 24,000 eka. A o roto o tenei, e 6,000 eka he ngaherehere kei tua i te Rahui whakarite mo Parihaka, a e kore pea e mahi mo nga tau maha e haere ake nei. Ko te toenga 15,000 eka, ko te toenga ko te whenua o waenganui o te moana me te ara hou e hangaia nei e nga katipa mau pu, a ko te nuinga ki te pai mai koe, e Te Kawana, ki te whakaae ki ta maua whakaatu tono o Maehe, ka tau inaianei hei whakanoho tangata i te Parihaka Poraka.

Tera ano etahi tikanga hei whakaatu ma maua ki a koe e Te Kawana. I ta maua tuhinga i ta maua korero o waenganui, i whakaaro kau maua ki nga wahi mo te ara, a kahore maua i whakaaro era e 10,000 eka ki te taha ki tai o taua ara. Ko te rere haere o te ngaherehere i whakatatangia ki te moana i nga mapi tawhito, a kua whakatikaia te ara, kahore maua i whakaaro era e pena. Te putanga iho, kua tapahi haere te raina ma waenga o nga ngakinga kai o nga maori; a kua kitea nei kua 15,000 eka, kua waiho hei whakariterite, a kahore te 10,000 eka; e ki ana maua ko enei ngakinga kai a nga tangata maori (i runga i nga kupu mo nga whenua taiepa mahinga kai), me ata whakarite, me nga pa tawhito, me nga tanumanga tupapaku, me nga mahinga ika e tika ana kia waiho kia ratou i nga ngutu o nga awaawa.

He tono atu tenei na maua ki a koe, e Te Kawana, kia whakahokia te kupu i whakaputaia i ta maua korero Tuatahi mo te whakakore mo te noho o te taha ki tai o Parihaka Poraka. Kua nui atu ta maua mohio inaianei i taua wa, a i rung a i o maua mahi, kua rereke o maua whakaaro inaianei.

I te tuatahi, me hanga te Raitihauta o Cape Egmont ki reira; a kei kiia e haere ake ana ta maua kupu i te mea i whakaritea hei mahi ma maua, e kaha ana ta maua ki me timata tonu inaianei te hanga. Era pea e mahara koe, e Te Kawana, i te wa o te timatanga ruri o Waimate Mania, i whakaaetia i Parihaka, kia kaua e whakakorea te Raitihauta ahakoa kahore i pahika ake i te ono maero te mamao atu i te kainga a Te Whiti. Era e puta tetahi tikanga nui ki te whakaaro o nga tangata maori o te Takutai, ki te mea ka kitea e ratou nga mea e toru kua tohea roatia nei e te Kawanatanga, e mahia katoatia; ko te hanga rori, ko te waea me te Raitihauta.

Ko te whenua i te Parihaka Poraka, ki te taha ki tai o te rori, e timata ana i roto o nga awa e ono o te kainga noho pai i Hangatahua awa, a era e hiahiatia e nga kainoho kahore nei e pai ki te haere ki tawhiti o nga taone kua oti te hanga. A tenei ano, ki te whakanohoia etahi kainoho ki reira ka waiho ratoru hei arataki i nga kainoho ki roto ki te Hangatahua awa Poraka, a na Ngamahanga tena, me te Poraka nui atu a Matakatea i Opunake. Ko te whakamutunga, ko te kupu taimaha, ko te otinga o te raruraru i te Takutai, me te noho a te tangata, a me rite ano ta te Mania me oti ano i te tatau o Parihaka; me whakanoho nga paamu o nga pakeha, a me taiepa, me nga ki a ma enei te puta ai te rongomau. Whakawhiti atu i te Rahui a Matakatea i waenga o nga awa o Moutoti o Taungatara, ka tae ki te Oeo Poraka e 26,000 eka. O tenei, 6,000 eka whenua puare, a 16,000 ngaherehere i roto i te raina awhio haere o nga maero e ono. I ta maua korero o waenganui, i whakaaro maua kati te haere ki uta, ina tae ki te iwa maero awhio haere: otira, meake kitea i runga i te mahinga o te Waimate Mania, i runga page 34i te ata titiro i te whenua e pai ana kia tae ki te ono maero awhio haere, mo te whenua pai, a era e tika te whakaaro tenei nga 22,000 te toe nei. Kua whakaaturia atu i ta maua Korero Tuarua, e kore e ahei te tatau te nui o nga mea hei hoatu i runga i nga whakatau o te Kooti i te Oeo Poraka, ina oti tetahi tikanga whakarereke te whakaoti. Ko te mea i toe, ko te 1,500 eka i runga i te kupu hoatu a Te Retimana i te tau 1868, ma te Hapu a Hone Pihama; a era e toe ake pea 20,500 eka, a o enei e 4,500 eka whenua marama 16,000 eka ngaherehere.