Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Mahi A Te Hinota Tuatoru O Te Pihopatanga O Waiapu, I Whakaminea Ki Waerengaahika, Turanga. 2 Maehe, 1864.

Katahi ka ki te Pihopa, kua tu te Hinota, a, ka korerotia e ia tana — Korero Timatanga:

page 5

Katahi ka ki te Pihopa, kua tu te Hinota, a, ka korerotia e ia tana
Korero Timatanga:

E aku hoa aroha,

Na te atawhai o Te Atua ka hui nei tatou ki tenei Hinota. Ko te tuatoru tenei o a tatou huihuinga, i te wa hoki e nui nei nga raruraru o te ao. Kahore i puta mai nga Hinotamana o etahi wahi, otira kei te nui tonu tatou, a ka kitea nei ka mau te whakaaro o te nuinga ki ta tatou mahi. Tera ano e tupu te mahi nei i nga wa o te rangimarie.

E rite ana te Hahi maori inaianei ki te kaipuke e akina ana e te marangai, ka pakaru nga ra, ka motumotu nga taura, ka puta ake hoki te wai o raro. Heoi e noho tahi ana a Te Karaiti i a tatou. Me titiro ano e tatou tana kupu, "Kua tukua katoatia mai ki a au te mana o te rangi o te whenua;" ko tenei hoki, "Ko au tena hei hoa mo koutou i nga ra katoa, a te mutunga ra ano o te ao." E titiro ana ia ki o tatou raru, ekore hoki ia e tuku i tana Hahi kia whakakahoretia.

I whakaritea i tera Hinota kia huihui tatou ki Tauranga. Kei te mohio katoa koutou ki te take, nana tatou i a mai ki konei, ara, ko te whawhai ki Waikato; tera hoki Ngatiawa kua uru ki taua riri. Ka horapa atu hoki te raru nei ki etahi atu wahi o tenei Pihopatanga.

Ko etahi iwi o tatou kei te mau te whakaaro, kahore i uru ki tenei riri; e mea ana kia ata noho i runga o te rangimarie Heoi puta ana mai to ohooho o te riri ki nga wahi e ata noho ana. Nga iwi e uru ana ki te riri, ka tukua nei ki raro o ratou whakaaro ki nga mea tika, ina hoki ka whakaaetia he mea ke hei tiaki mo roto i te ngakau. He tokomaha hoki o nga tangata e ata noho ana ka ahua ngoikore i te huhua o nga rongo whawhai e haere nei. Ma tatou ma nga tangata o te Hahi a Te Karaiti tenei tikanga, te inoi ki Te Atua, mana anake hoki e whakahaere nga whakaaro me nga hiahia o nga tangata kino: mana ano e whakaputa ke enei raru katoa kia tupu ai te rongo mau raua tahi ko te whakapono.

Me korero nei e an nga wahi katoa o tenei Pihopatanga, me te ahua ano o ia wahi o ia wahi.

Ko Tauranga kei te rohe ki te hauauru. He hoa tupu Ngatiawa no Ngatihaua, no Waikato katoa. No reira ka hui tonu ratou ki a Tamihana Te Waharoa. Ko ta ratou hoki tenei i te timatanga o te whawhai; ko te nuinga o nga tangata i haere ata ki Waikato. No Hurae ka tuhia te pukapuka a Tamihana ki Tauranga, i mea ai nga pakeha katoa kia heke ratou ki Akarana. Kei te ata haere te kura i taua wa. He tokomaha nga tamariki me nga tangata e noho ana i reira. Heoi ka marara katoa inaianei. Kei Akarana a te Peka (Rev. C. Baker,) e noho ana; ko Te page 6Karaka (Rev. E. B. Clarke,) kua riro mai nei ki Turanga; a hoki ana a Te Paraone (Ven. Archdeacon Brown,) ki Tauranga, tirotiro ai ki te ahua o nga mea ka puta ake. Kei te raru katoa tera wahi, ko nga hua tenei o te whawhai. He tatari tenei me kore e whakaputaia e Te Atua te huarahi mo te pai. No te 22 o Hanuere i tae atu ai nga hoia 700 ki Tauranga, hei haumi ki a Te Tienera ki Waikato. E kore ano hoki tatou e mohio ki te mutunga iho o enei mea.

Kei te ata noho nga hapu o Maketu o Rotorua; kei te mahi ano a te Peneha (Rev. S. M. Spencer,) raua ko Rev. Ihaia Te Ahu i a raua mahi.

I tuhia mai e Te Wakana (Rev. C. S. Volkner,) i tera marama, kahore Te Whakatohea e pai ki te whawhai o Waikato; kua oti hoki to ratou whare karakia, kei te noho marire ano ratou. No muri nei ka tae mai te korero o te raru o taua iwi, ka riro ano hoki ratou ki te whawhai.

Kei Waiapu ka nui te wehewehenga o nga whakaaro. No tera tau i haere ai etahi tangata raruraru ki te toro i nga kingi maori i Waikato. Heoi kahore a ratou take i haere ai, kahore hoki he piringa o Ngatiporou ki Waikato. No tenei Akuhata ka hori nei i haere ai te ope a aua tangata ki te riri, e wha tekau ma rima nga tangata. Na noa nei ka hoki mai te tahi tekau ma rima, me etahi o nga tangata o Waikato, he tiki tangata mai mo te whawhai. Na haere ana e whitu tekau i tenei haerenga i Hanuere. Ka nui te puku riri o nga tangata o te kingi maori ki nga tangata e kore nei e uru ki ta ratou whakaaro, a heke haere ana nga tikanga o te whakapono. E rite ana ano aua wahi ki te whenua ka pakekatia; tupu ana ko nga taru kino anake. Ko te ahua tenei o aua tangata. Te hokinga mai i Waikato ka whaia ratou e tetahi pakeha pikopo i Opotiki, piri ana ano ia ki a ratou, rui ana hoki i ona taru kino ki a ratou.

Ko etahi o nga hapu o te Wairoa ki uta kua huihui nei ki nga hapu o Ruatahuna, a he tokomaha ratou katoa kua riro ki Waikato. Ko te Wairoa ki waho, me nga hapu ki te taha o te moana, i Mohaka puta noa ki te Mahia, kahore ratou i pai ki tenei mahi. Kua ahua ora a Te Hemara, (Rev. J. Hamlin,) kua hoki mai ano ki tana mahi. Inaianei ka whai oranga ngakau ia i tona koroheketanga, ina hoki ko tana akonga ko Rev. Tamihana Huata tona hoa minita mo ta raua mahi. Kua oti tetahi whare karakia, he whare pai, kei Uruhou. I timataia te karakia ki roto i a Hune.

Kua oti hoki nga whare karakia o Puatai, o Turanganui, i te tau nei.

Ko te whare i Turanga, ko te, Hahi o Te Tokotoru, i timataia i mua noa atu, kua oti, a karakiatia ana a roto i te tekau ma iwa o Aperira. Ka nui te huihui i taua takiwa i nga wahi katoa o te Pihopatanga; no Waikato etahi manuhiri, no Heretaunga ano hoki.

page 7

He nui te pai o taua huihui, kotahi mano e wha rau nga tangata i roto i te whare; he tokomaha hoki i waho, nga mea kahore i o ki roto. He karakia noa ake pea o etahi, he tokomaha hoki nga tamariki a Te Atua e karakia nei ki a ia i runga i te wairua i te pono. I takoto te kohikohi i reira mo te Pihopatanga, £332 1 3½.

I muri mai hoki o te karakiatanga o te whare ka takoto te Runanga e rua nga ra. Ko te hiahia nui o te tokomaha he korero ki te kotahitanga mo nga iwi maori, he tupato ano, tera ka tata mai te kino. Te whakaaro o nga tangata o te taha kingi maori, he huihui katoa ki runga ki te kingi maori. Tera atu te whakaaro o te nuinga, kahore e kitea he kotahitanga mo te tangata maori i te aha i te aha, kei runga i a Te Karaiti anake ka kitea ai. Ko te rongo pai ta te tangata whakapono e titiro ai hei rongoa mo nga kino katoa. Kei te kahanga o te rongo pai rite ai te ra e patupatua ai e ratou a ratou hoari hei hea parau, a ratou tao hei tapahi manga, ekore ai tetahi iwi e hapai hoari ki tetahi iwi, a heoi ano ta ratou ako ki te whawhai.

Ko te nuinga o nga kura nui kua tukua ki raro, he pehanga na te raru, ko tenei ia i Turanga kei te mau ki tona ahua. Kotahi rau e rua tekau nga pakeke nga tamariki e noho nei, a ma te atawhai o Te Atua ka tupu ai ano.

Te Whangai Minita.

Nga moni kua kohikohia i te tau, mo tena wahi mo tena wahi £211 17 6; ka huia ano tenei ki te kohikohi mo te Pihopatanga ka puta ki te £543 18 9. Tenei ano hoki ta Te Komiti tono Mihanere o te Hahi o Ingarani. He nui no to ratou hiahia kia whakapumautia te Hahi maori, kua homai e ratou £500, no roto o tetahi kohikohi. He apiti tenei mo te £450 o tena tau. Heoi ki mai ana ratou, ko te mutunga tenei o taua moni.

Tenei hoki tetahi £25. na F. H. Piesse, Esq., no Hopataone, he moni na tetahi Huihuinga tamariki o taua kaainga, mo te whangai Minita maori.

Tera nga korero katoa mo nga moni whangai Minita ka whakaaturia ki te Hinota e te Komiti Tuuturu.

Nga Pariha Me Nga Minita.

I takoto tetahi Tuuturu i tera Hinota, e whakaae ana ki te motuhanga o Tokomaru hei Pariha. No te wha o nga ra o Oketopa i whakapakia ai a Matiaha Pahewa hei Rikona, a kua whakanohoia ki taua pariha; otira kahore ano kia whakapumautia hei Minita mo reira i runga i nga tikanga kua takoto i te Hinota nui.

Tena atu hoki ena wahi o tenei Pihopatanga kei te hiahia nei ki etahi Minita mo ratou; kotahi anake te mea i roa ai te whakarite, he kore no nga kohikohi kia kapi. He tohu pai tenei ina whai hiahia. E whakaaro nei ano tatou tera e tupu haere taua hiahia, page 8ina pai Te Atua kia whakahokia mai te rangimarie ki te whenua. Kia inoi tahi tatou kia hohorotia te mutunga o enei raru. Kia titiro tatou ki Te Atua e pupuri nei i nga mea katoa ki te kapu o tona ringa. Ka puaki tana kupu ki te ngaru o te moana, na ka marino.

Ka manukanuka nei tatou ki te Hahi Maori, he mea ra kia pai ai, kia mahara hoki tatou ki nga uri o to tatou tupuna tahi e noho nei i nga motu o Meranihia. Kua ki mai Te Atua, "Te tangata e whakamakuku ana, ka whakamakukuria ano ia." E tupu ana te mahi i aua motu. Kia uru ano tatou ki taua mahi, ahakoa he iti ta tatou wahi, kia whiwhi tahi ai tatou me ratou ki te manaakitanga.

Na ka tahuri nei tatou ki ta tatou mahi e takoto ake nei. Na Te Atua te mahi, ka mohio hoki tatou tera e pai tona mutunga. Kei a tatou hoki a Ihowa o nga mano, ko Te Atua o Hakopa to tatou piringa.