Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95

WahiV. — Nga Ruuri

WahiV.
Nga Ruuri.

96.
(1.)Mo nga tikanga whakahaere katoa o tenei Ture ka ahei te Minita mo nga Mahi Nunui, te Minita mo nga Whenua, Te Tino Tumuaki Kai-ruuri tona Kai-whakakapi ranei, tetahi ropu takiwa, tetahi tangata ranei kua whakamana e tetahi o aua tangata e taua ropu takiwa ranei mo runga mo tetahi mo etahi mahi motuhake, mo nga ahua tini mahi ranei—
(a.)Ki te haere, ki te hokihoki tonu ranei ki runga ki nga whenua katoa i ia wa i ia wa, i te mea e ao ana te ra, ki te whakahaere ki te mahi hoki i te ruuri i whakahaua kia mahia e ia, me tana mau i tana i ana tangata ranei e hiahia ai mo taua mahi.
(b.)Ki te whakatu tiriki teihana ki runga ki te whenua e ekengia ana, ki te whakatutu peeke (pou) ruuri, tohu, pou ranei, a i ia wa i ia wa ki te whakarereke ranei, ki te whakakore, ki te tirotiro, ki te whakahou ara whakaora, i aua mea.
(c.)Ki te keri i te whenua e ekengia ana, ki te wiri ranei kia mohiotia ai te ahua o te oneone, ki te whakatakoto raina hoki mo etahi mahi ki runga ki taua whenua.
(d.)Ki te whakahaere i nga tikanga katoa e tau ana mo runga mo aua ruuri pera i runga i nga tikanga o nga huarahi whakahaere e mana ana mo nga mahi ruuri, mo te mahi tirotiro, whakahou ara whakaora, whakarereke ranei.
(2.)Mehemea ka ahei, me tuku he panuitanga ki te tangata nona te whenua, ki te kai-noho ranei i te whenua, whakaatu i te whakaaro kia haere ki runga ki te whenua, a kia whai taima hei taenga mo te panuitanga ki taua tangata, a ki te tono hoki taua tangata nona te whenua, taua kai-noho ranei, me whakaatu atu ki a ia te pukapuka whakamana e ahei ai i ahei ai ranei te tangata e haere ana i haere ranei ki runga ki te whenua te tae ki reira.
97.Ko te tangata ko nga tangata ranei e turaki ana, e pakaru ana, e whakakino ana, e whakarereke e whakanekeneke ana ranei, i tetahi i etahi ranei o nga tiriki teihana, peeke ruuri, tohu, pou ranei i whakamana i whakaturia ranei i raro i te mana o te tekiona i mua tata i tenei, ko taua ko aua tangata ranei, mehemea ka mahi pera i runga i te kore mana, ka ahei kia whiua ki roto ki te whare herehere, ina kitea tonutia e te Kooti tona to ratou he ranei, i runga i te tikanga kore mahi whai mahi taumaha ranei, mo te wa kahore e nui atu i te rua tau; a ko te tangata ko nga tangata ranei e whakararuraru ana i te kai-ruuri pera, i tetahi atu tangata, i tetahi i etahi hoa-mahi, kai-mahi ranei, i runga i te mahi whakahaere i taua ruuri, ka ahei kia whiua ki te moni utu kaua e nui atu i te rima tekau pauna mo ia whakararurarutanga mo ia whakararurarutanga.
98.

Kahore he tikanga i konei e whai mana ai he kai-ruuri ki te haere ki runga ki te mahinga kai ki nga mahinga kai ranei a te Maori a nga Maori page 6ranei ki te whakatakoto rori i raro i te mana o tenei Ture mehemea kahore i matua whakaaetia e te Kawana i roto i tona Kaunihera i te tuatahi.

Te kupu "mahinga a te Maori a nga Maori ranei," tona tikanga ina whakahuatia i roto i tenei Ture ko nga whenua katoa e mahia tonutia ana e nga Maori hei tupunga kai ma ratou ake ano.

99.Ma te Minita o nga Whenua i whakaturia i runga i te mana o "Te Ture Whenua, 1892," ma te Minita mo nga Mahi Nunui ranei e whakaturia ana i runga i te mana o tenei Ture, e whakahaere tenei Wahi o tenei Ture, a ko te tikanga o te kupu "Minita" i roto i tenei Wahi o tenei Ture ko te Minita o nga Whenua ko te Minita ranei mo nga Mahi Nunui.