Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95

(3.) Whakatu kai-riiwhi.—Pukapuka, whakamana wira.—Whakamana kai-whakahaere wira

(3.) Whakatu kai-riiwhi.—Pukapuka, whakamana wira.—Whakamana kai-whakahaere wira.

46.I nga tono katoa mo te whakatu riiwhi mo te tangata mate i hanga nei ia i tetahi wira, me nga tono katoa Ma puta he pukapuka page 13whakamana wira, pukapuka whakamana kai-whakahaere ranei kua apitiria nei te wira ki te tono pern, me uiui e te Kooti mehemea i wirangia e te kai-wira ra etahi whenua ki te tangata ehara nei i tona kai-riwhi; a mehemea i wirangia peratia e ia he whenua, a ki te kitea e te Kooti i runga i te uiuinga kaore e toe ana he whenua hei oranga mo taua kai-riwhi ra i waho mai o te whenua i wirangia ra, hei reira me whakatau atu e te Kooti tetahi wahi mehemea e kitea ana e tika ana kia pera, a ki te whaitake rawa ra ano kia pera me whakatau te; katoa ranei o taua whenua ki taua kai-riwhi ra; a me whai tikanga te pukapuka whakatnana wira te pukapuka whakatnana kai-whakahaere ranei ki runga anake ki te whenua, ki te taonga ranei o te tangata mate ra, kaore ki te whenua i whakataua atu ki tena kai-riwhi.
47.E kore tetahi tamaiti Maori e ahei ki te hanga i tetahi wira.
48.E kore e whakaputaina he whakatu riwhi mo tetahi whenua kua wirangia, heoi kau te ota e taea te whakaputa ko tera kua takoto nei te tikanga i roto i te wha-tekau-ma-ono o nga tekiona o tenei Ture, ota ranei e whakaarohia nei e te Kooti mo etahi take motuhake e tika ana kia whakaputaina i runga i tana e mohio ai e tika ana hei whaka-rite i te tino hiahia o te kai-wira, hei whakarite i te tikanga mo te we-wehenga tuwhanga atu ranei o nga mea i wirangia ki etahi tangata tokomaha.
49.A te wa e whakataua ai te take i raro i tetahi ota whakatu riwhi, hei reira me ki kua tau te paanga o te tangata Maori kua mate ki tetahi whenua, taonga ranei ki te kai-riiwhi ra, timata mai i te ra i mate ai taua Maori, me te tau ano ia o te whai-taketanga o te kai-whakaoti i raro i te wira, o te kai-whakahaere ranei o te whenua o te tangata Maori kua mate ra.
50.Me whakatu e te Kooti ko te Kai-tiaki mo te Katoa hei kai-tiaki i raro i nga tikanga o "Te Ture Whakahaere i nga Whenua Tuturu o nga Maori, 1888," mo te paanga o tetahi tamaiti e whaka-turia ana a muri ake nei hei riiwhi mo tetahi tupapaku, haunga ia nga keehi e marama ana ki te Kooti he mea pai ake kia kaua e whakaturia ko te Kai-tiaki mo te katoa, engari me whakatu ko tetahi ko etahi atu tangata ranei.
51.Ka hoatu ma te Kooti anake te mana hei whakatau pukapuka whakamana wira, pukapuka whakahaere ranei i nga whai paanga me nga rawa o nga tupapaku Maori, a ka ahei hoki te Kooti ki te whakatau pukapuka whakahaere wira ki tetahi tangata whakahaere tika, ahakoa ehara ia i te whanaunga tata o te tupapaku, me te tuku pukapuka whakahaere, me te apiti atu o te wira kaore ranei, ahakoa na te kai-whakaoti i teno te pukapuka whakamana wira.

E kore e uru ki roto ki te kupu "Maori" i tenei tekiona nga tamariki a nga hawhe-kaihe na te Pakeha, a nga Pakeha ranei na te hawhe-kaihe, o ratou uri katoa ranei, a e kore hoki tenei tekiona e pa ki nga wira e whakahaere motuhake ana e tuku ana ranei i nga whenua i hokoa mai i te Karauna i te Pakeha ranei, i wirangia ranei.