Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95

(5.) Nga hara

(5.) Nga hara.

111.

Mehemea ka kitea e tetahi Kai-whakawa kua korero tito tetahi tangata i a ia e whaki korero ana, i roto ranei i tetahi pukapuka ki pono ana, i nga patainga, i ana kupu whakahoki patai ranei, i te whakahaerenga ranei i nga putake i te aroaro o te Kai-whakawa, ka ahei ia ki te whakahau kia whakawakia taua tangata mo tana hara korero tito, mehemea ra ka kitea e ia e whaitikanga ana kia whakawakia, ka whaimana hoki ki te whakatau kia whakawakia taua tangata i te tuunga tuatahi o te Hupirimi Kooti mo nga whakawa kirimana, i roto i taua takiwa i puta ai aua kupu tito, a mehemea ka taea e taua tangata te whakarite mai tetahi tangata etahi tangata ranei e kaha ana ki te whakatakoto i te utu tika hei taunaha, hei tehu tuturu ka tae atu ia ki taua tuunga o te Hupirimi Kooti, me te kupu whakaatu tuturu atu ka tuku atu ia i a ia kia whakawakia, me tana kore haere ke atu i te whare Kooti me ka kore e whakaaetia tana haerenga ketanga; ka ahei hoki taua Kai-whakawa ki te whakarite tikanga mo nga tangata e mahara ana ia he mea tika hei tono i taua whakawa, hei kaikorero ranei i te hara o taua tangata kua whakahaua peratea ra kia whakawakia tona hara, a ka ahei taua Kai-whakawa ki te whakaputa i tana tiwhikete ki te tangata mana e teno te whakawa, kia mohiotia ai he mea ata whakamana ia kia mahi i aua tikanga.

Kaua e tenoa he utu mo te whakaputanga o taua tu tiwhikete, a kati ano ko taua tiwhikete te tehu whakaatu he mea ata whakahau taua tono whakawa; a ki te whakaaturia taua tiwhikete me whakaae atujete Hupirimi Kooti kia utua atu nga moni i pau i runga i taua whakawa mo te tangata i whakawakia i runga i te mana o taua tiwhikete whakahau whakawa pera, mehemea ra kaore e whakahaua ana e te Kooti tetahi atu tikanga mo aua utu i pau i runga i taua whakawa.

Ko nga utu e whakaaetia ana kia utua peratia me utu e te Minita Whakahaere i nga Moni o te Koroni.

112.Mehemea ka korero kino whakatoi tetahi tangata ki tetahi Kia-whakawa, Ateha ranei, ki tetahi kai-tuhituhi, kai-whakamaori, Apiha ranei o te Kooti i te wa e noho ana i roto i te Kooti e mahi ana ranei i nga mahi o te Kooti, i te mea e haere atu ana ki te Kooti e hoki mai ana ranei i te Kooti, a ki te whakararuraru tetahi tangata i nga mahi o te Kooti, ka tutu ranei i roto i te Kooti, ka tika kia hopukia taua tangata e tetahi katipa, e tetahi Apiha ranei o te Kooti, e ia anake e ratou ranei ko etahi atu tangata, i runga i te whakahau a te Kai-whakawa o te Kooti, a ki te pupuri hoki i taua tangata kia tae ki te wa e nukuhia ai te Kooti i tau ra; ka ahei te Kai-whakawa mehemea ka mahara ia e tika ana, ki te whakaputa i tetahi waraati i raro i tona ringa me te hiiri o te Kooti, kia whiua taua tangata hara ki te whare herehere mo nga ra kaua e neke ake i nga ra kotahi tekau ma wha, ki te whakatau ranei kia utu taua tangata i nga moni kaua e hipa ake i te kotahi tekau pauna mo ia hara pera, a ki te kore e utua ka taea te whakatau kia whiua taua tangata hara ki te whare herehere mo nga ra kaua e neke ake i nga ra kotahi tekau ma wha, me ka kore e utua wawetia aua moni.page 27
113.Ko ia whiu e whakaritea ana e tenei Ture ka ahei kia whakataua e te Kooti i te mea kua watea te tangata e kiia ana i hara ia ki te whakaatu i nga take e kore ai e tika kia whakataua aua whiu.