Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95

Niu Tireni. Ture Whakamana I Te Whakataunga Take Mo Orimakatea

[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]

page 37

Niu Tireni. Ture Whakamana I Te Whakataunga Take Mo Orimakatea.

He Ture hei whakaputa i te Tiwhikete Whaitaketanga mo Orimakatea ki etahi Maori mo a ratou mahi i roto i te whawhai.

Notemea i te takiwa o te tau tahi mano waru rau ono tekau ma ono i puta te kupu whakaae a te Kawanatanga kia hoatu tetahi whenua e mohiotia ana ko Orimakatea, e rua rau e iwa eka, nui atu iti iho ranei, ara ko te tekihana 145 o te Poraka IV. o te Takiwa Wea o Wairoa (e huaina nei ikonei ko taua whenua) kia hoatu taua whenua ma etahi Maori mo to ratou mahi i roto i te whawhai: A notemea, i roto i tetahi Karauna Karaati o te tekau ma rima Aperira, tahi mano waru rau waru tekau ma rua, i karaatitia pohehetia taua whenua ki etahi Maori tokorima ma ratou ake, me te mahue atu ki waho o etahi atu Maori i whakaaetia nei ki a ratou taua whenua: A notemea e tika ana kia whakamana taua kupu whakaaetanga o te tau tahi mano waru rau ono tekau ma ono:—

Noreira ka Meingatia hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete, i runga hoki i tona mana, ara:—

1.Te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakamana i te Whakataunga Take mo Orimakatea, 1889."
2.Ko taua Karauna Karaati o te tekau ma rima o Aperira, tau tahi mano waru rau waru tekau ma rua, e whakakorea ana ikonei e meingatia ana hoki kia mana kore rawa atu taua Karauna Karaati kia whakangaroa atu.
3.

Ma te Kooti Whenua Maori e whiriwhiri e whakatau hoki nga Maori i whakaaetia ra kia ratou, e tika nei ratou, e tu nei ranei ratou hei kaiwhakakapi mo etahi o ratou kua mate nei, e tika ana kia whaipaanga ratou ki taua whenua e huaina nei ko Orimakatea.

Me hanga e te Kooti he ota whakahua i nga ingoa katoa o nga Maori e whakataua ana e taua Kooti e whaitake pera ana, a ko taua ota me whaimana me tuturu rawa.

page 38

Ka meingatia tenei putake he mea e ahei ana te whakawa e te Kooti Whenua Maori, a me rite tonu tona mana whiriwhiri me tona mana whakatau ki nga mana e tau nei ki taua Kooti i runga i ona mana whakahaere.

4.Ka ahei te Kawana, i runga i te mana o tana warati e tuknna ana i raro o tona ringa, ki te whakahau i te Rehita Whenua o te Takiwa o Poneke kia whakaputaina e ia he tiwhikete whaitaketanga mo taua whenua mo Orimakatea, ki nga tangata e whakahuatia ana o ratou ingoa i taua ota a te Kooti e mahia peratia ana, a me tan taua whenua ki a ratou i runga i te tikanga tenata kamana.
5.Kaua tetahi tikanga o roto nei e whakamana kore i te riihi e mana mai nei mo runga mo taua whenua i whakaaetia nei e te Kaitiaki mo te Katoa i raro i nga tikanga o "Te Ture Whakatau i nga Rahui o te Tai Hauauru, 1881," me nga Ture "Whakatikatika i taua Ture.
6.Ko nga moni o te reti e tika ana kia utua i te wa e mana ai tenei Ture, a muri atu ranei, me pupuri e te Kaitiaki mo te Katoa, ka utu ai ki nga Maori e kitea peratia ana to ratou tika, a ko ta ratou pukapuka whakaea me mana hei whakaea mo te utunga o aua moni.