[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]
page 21
Niu Tireni.
Ture Whakatikatika 1889 I Nga Ture Arai Mo Te Hoko Tahae I Nga Whenua Maori.
Whakawhaititanga.
Ingoa. | |
1. | Ingoa Poto. |
2. | Me whakamarama te tiiti e tetahi Kaiwhakamaori whai raihana. |
3. | Ko nga kupu me kaua e pa ki nga whenua i whakataua i mua o "Te Ture Whakatikatika 1888 i te Ture Aral mo te Hoko tahae i nga Whenua Maori, 1881." |
4. | Me ahei tetahi Komihana Tiaki ki te titiro i nga korero i whakina ki tetahi atu Komihana Tiaki. |
5. | Me patai ano nga utu. |
6. | Me tuhi ki te tiiti te whakakahoretanga. |
7. | Whakatikatika i te tekiona 4 o taua Ture. |
8. | Ka ahei ano te karanga he Ateha. |
He Ture hei whakatikatika i nga Ture Arai mo te Hoko Tahae i nga Whenua Maori.
Ka Meingatia Hei Ture e te Runanga Nui o Niu Tireni e noho huihui ana i roto i te Paremete i runga hoki i tona mana, ara:—
1. | Te Ingoa Poto o tenei Ture ko "Te Ture Whakatikatika 1889 i nga Ture Arai mo te Hoko Tahae i nga Whenua Maori." | ||||
2. | Ko te wahi (b) o te tekiona toru o "Te Ture Whakatikatika 1888 i te Ture Arai ino te Hoko Tahae i nga Whenua Maori, 1881," ka whakatikatikaia e tenei kia penei ai te hangai o nga kupu, ara:—
Ko nga tikanga o taua tiiti me whakamarama atu e tetahi kaiwhakamaori ki ia tangata Maori i mua atu o tona hainatanga i tona ingoa. |
||||
3. | Ko nga kupu "i whakahaua i whakaputaina ranei ki etahi Maori kahore i maha atu i te rua tekau ratou "i roto i te tekiona rima o "Te Ture Whakatikatika 1888 i te Ture Arai mo te Hoko Tahae i nga Whenua Maori, 1881" (e huaina nei i konei ko "taua Ture"), me kaua e pa ki nga whenua e puritia ana e etahi Maori i raro i te Karauna karaati, whakamaharatanga take, tiwhikete whaitaketanga ranei i raro i tetahi Ture Kooti Whenua Maori, Ture Tuku Whenua ranei, i whakaputaina i mua atu i te mananga o taua Ture, ki nga whenua ranei kua whakahaua ra e te Kooti Whenua Maori kia whakaputaina he Karauna karaati, tiwhikete whaitaketanga, whakamaharatanga take ranei, he ota ranei i raro i "Te Ture Kooti Whenua Maori, 1886," e whakatau ana i nga tangata whaitake, nga tangata ranei e tika ana i runga i te whiriwhiringa take, roherohenga ranei, o mua atu o te mananga o taua Ture:—
page 22
A me korero me panui hoki taua tekiona mo runga mo aua whenua ano i patua aua kupu "i whakahaua i whakaputaina ranei ki etahi Maori kahore i maha atu i te rua tekau ratou" o roto o taua tekiona: Engari hoki kaua tetahi tikanga o taua tekiona tuarima e meingatia e arai ana i te riihi o te whenua e puritia peratia ana, e pangia ana ranei e tetahi ota whakahau pera kaore e nui atu ana i te tahi tekau mano eka. |
||||
4. | Ka ahei tetahi Komihana Tiaki i tukuna nei ki a ia tetahi tono kia ara tetahi whakawa whiriwhiri, ki te tono i raro i te tuhituhi o tona ringa ki tetahi atu Komihana Tiaki ki tetahi Kaiwhakawa Tuturu ranei kia pataia tetahi kaiwhaki korero kihai nei i ahei te tae mai ki te whakawa i te matara rawa o tona kainga, i tetahi atu take arai ranei. Ma te Komihana Tiaki ma te Kaiwhakawa Tuturu ranei i tukuna ai taua tono e tuku he panui i runga i nga huarahi e whakaaturia aua mo era mea, a ki te kore aua huarahi me whakahaere i runga i nga tikanga e whakaritea ana e ia mo te wa mo te wahi ano hoki e pataia ai taua kaiwhaki korero; A me tuhituhi nga korero a taua kaiwhaki korero me haina ano hoki e taua kaiwhaki korero me te Komihana Tiaki te Kaiwhakawa Tuturu ranei, a ka ahei ano hoki te tango mai aua korero e te Komihana Tiaki e whakawa ana i taua take, ano i tukuna ki a ia ki te aroaro o te Kooti. | ||||
5. | Me ata whiriwhiri e te Komihana Tiaki nga tikanga i whakahaerea ai nga hoko katoa. Me ata patai hoki e ia te nui o te moni i utua, me marama hoki ia kua utua te moni e kiia ana koira te moni hei utu. | ||||
6. | Ki te puta te whakaaro o te Komihana Tiaki kia kaua e tukua he tiwhikete me tuhituhi e ia ki runga ki taua pukapuka ki tetahi ranei o aua pukapuka tetahi whakamaharatanga o nga take i kore ai e tukua he tiwhikete. | ||||
7. | Ko te tekiona tuawha o taua Ture me panui ano i patua enei kupu "tenei Ture" o taua tekiona e whai ana i enei kupu "tikanga me nga huarahi e whakaritea ana e," ano hoki i uru atu ko enei kupu hei whakakapi mo era "te Ture e whaimana ana i te wa i mahia ai taua pukapuka tuku." | ||||
8. | Mehemea ka tonoa peratia atu e tetahi o nga hunga, me karanga e te Komihana Tiaki tetahi Ateha hei hoa mona. |