Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

New Zealand: Acts affecting Native Lands, 1886, 1888-91 and 1894-95

Whakahaerenga mo nga Tono

Whakahaerenga mo nga Tono.

25.Ka ahei te Kooti ki te whakahau kia wehewehea i runga i tana i kite ai te tika ki te whakatakitahi i nga hea o etahi.
26.Ki te mea ka kitea kua mate tetahi Maori e whai paanga ana ki taua whenua e meatia nei kia roherohea i roto i te wa e whakawakia ana, a kaore ano kia whakaputaina he ota mo tona paanga. Ka ahei te Kooti i runga i tana i pai ai ki te whakatu tetahi kai whakakapi mo taua hea me te mea ra ano i ata tonoa he kai whakakapi i raro i nga tikanga pera o tenei Ture.
27.Ka ahei te Kooti ki te whakamana i tetahi kaiwhakarite utu, tetahi atu tangata ranei kia haere ki runga i nga whenua e wehewehea page 19ana. A ki te mea ka arai tetahi tangata mana e mahi pera ana, ka kiia te hunga arai e takahi ana i te Ture a ka ahei kia whiua.
28.I te mea ka marama ki te Kooti i roto i tetahi whakawa rohe rohe, e raruraru ana te take ki tana whenua i runga i etahi tikanga kaore nei he mana o te Kooti ki te whakarite, ka taea e te Kooti te whakakore taua keehi, te whakanuku ranei i te whakawakanga kia oti ra ano nga take raruraru te whakarite e tetahi Kooti whai mana.
29.Ka oti i te Kooti tana i kite ai he wehenga tika ka whakaputaina tana ota wehe wehe mo ia wahi whenua.

Ka whakahua te ota wehewehe ite ingoa o te hunga whai take me te ingoa me te ahua o taua whenua.

30.Ma te Kooti e mea atu ki nga tangata whai take i raro i taua ota wehewehe kia ruritia taua whenua kia tukua mai ki te Kooti tetahi mapi tika kia whakapirihia he kape ki tua o te Ota, ka whakahau ranei te Kooti ki te Tumuaki o nga Kai Ruri kia banga kia homai ranei taua ruri, me te mapi hoki.
31.I te mea ko te take ki te whenua e rohe rohea ra, he memoriara, he tiwhikete ranei i raro i tetahi Ture e pa ana ki nga whenua Maori, me taki rua nga ota wehewehenga a i te mea kua oti te whaka ahua o te mapi whaimana ki aua ota, a kua kitea hoki te take o taua whenua e meatia ra, me whakamana me hiri e te Kaiwhakawa. Katahi ka tuhia e ia te kupu whakakore whakanoa i runga i te pukapuka tiwhikite aba ranei o te tuatahi.
32.Ma te Kaiwhakawa Tumuaki e tuku atu ki te Minita mo nga Wbenua he tauira o taua ota wehewehe ahakoa ko te ota tuatahi, ko te ota hou, tona ahua o te tuatahi, te mea ranei kua rere ke te ahua i runga i te whakawakanga tuaruatanga, ko reira ka tika kia whakaputaina ki nga tangata, nga Maori rauei e whakahuatia ana o ratou ingoa i roto he Karauna karaati mo taua wahi whenua e ekengia ana e taua ota.
33.Mehemea e mau ana taua whenua e wehewehea nei i raro i te Karauna karaati, me whakahua i roto i taua ota wehewehe nga tangata e tika ana ki taua wahi whenua e whakahaerea ra.

Ko taua ota, ko te ota ranei kua whakatikaia kua whakarereketia ranei i runga i te whakawa tuarua i te mea kua oti te whakawa me haina e tetahi Kaiwhakawa me hiiri hoki, ma tera e whakapumau i taua wahi whenua e whakahaerea nei (haunga ia nga ritenga ka korerotia i muri nei) ki nga, tangata e whakahuatia ana i roto: Erangi ko te whakapumautanga o nga whenua e tau ana i raro i Te Ture Whakawhiti Whenua, me kaua e mana kia rehitatia ra ano te ota.

34.Ko nga tangata kaitiaki mo nga Maori whai paanga ki etahi whenua e whewhea ra, e tu ana hei kaitiaki mo tetahi tangata (ara he tamariki pea, he porangi, he pewhea ranei) ka mau tonu ta rato kaitiakitanga mo te paanga e tau ana ki taua tangata i runga i taua wehewehenga ano me te mea he mea whakatu hou ratou hei kaitiaki.page 20
35.I te mea tera etahi pukapuka e pa ana ki etahi whenua kua wehewehea i raro i etahi Ture kua whakakorea e tenei, i wehewehea ranei i raro i tenei Ture he mea mahi aua pukapuka e nga Maori e tango ana i raro ite wehewehehenga i muri i te ra i wehea ai, te putanga ranei o te tiwhikete o Te Kooti Whenua Maori, Memoriara ranei, ko te Karauna Karaati kua puta, ka puta ranei mo taua whenua ka kiia i timata te mana i te ra i whaimana ai taua tiwhikete Memoriara ranei kia mana ai aua pukapuka.