Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Maori Deeds of Land Purchases in the North Island of New Zealand: Volume Two

Wairoa Block (Deed of Cession), Province of Hawke's Bay

Previous Section | Table of Contents | Up | Next Section

Wairoa Block (Deed of Cession), Province of Hawke's Bay.

No te mea,1867. 5 April.Hawke's Bay. i runga i te whakaritenga o te "Ture Whakamarama i nga take o teRuahine. Takutai ki te Rawhiti 1867" kua tukuna atu he kaha e taua Ture ki te "Kooti whenua(Deed of Cession.) Maori" i roto i te takiwa i roto i taua Ture kia rapua kia whakatuturutia nga take katoa o etahi, o nga whenua katoa ano hoki e whaitake ai e marama tonu ana ranei nga take a nga tangata maori a etahi pononga atu ranei a Te Kuini kia whakaotia hoki, mehemea e tika ana, kaore ranei, kia rapua aua take a tetahi, a etahi tangata ranei ki aua whenua, a kia rapua, kia whakatuturutia ano hoki ko hea nga whenua, kia kore ratou e pa, e tino uru ranei, ki roto ki te hapai rakau ki a te Kuini, no ratou, no aua tangata te whenua, na te oonga o ratou ki roto ki te kakari i kore ai. A, e whakaatu ana ano hoki taua Ture ko aua whenua e rite ana ki ta tenei e whakaatu ai, ka tumau, i muri o te whakapumautanga a te "Kooti" hei whenua tuturu mo te Karauna, ka mutu rawa atu hoki nga take me nga paanga katoatanga a etahi tangata atu. A ka tumau tonu atu ki a Te Kuini ki ona uri ki nga Kingi me nga Kuini katoa ano hoki o muri iho i a ia. Na, ko tenei whakaaetanga i whakaotia e Retinara Nutana Piiki, he Kaiwhakawa no te Koroni o Nui Tireni, mo te taha ki to tatou Ariki ki a Kuini Wikitoria o te taha tuatahi Me nga Rangatira me nga Tangata o te Wairoa e whaitake ana i roto i te takiwa kua oti nei te whakaatu. E whakaatu ana mo te whakaarotanga ki nga take, me nga paanga, me te tumautanga ki a te Kuini, me nga mahi pai hoki a aua Rangatira, me aua tangata i roto i nga pakanga a te hoariri i taua Takutai i te taha ki te Rawhiti me nga Kawenata hei muri nei whakaatu ai mo te taha ki a ratou, a, mo te whakapumautanga me te whakawhaitikanga i nga take o Kuini Wikitoria i raro i taua Ture, me nga tini hapu hoki nona aua Rangatira me aua tangata kua oti nei te tuhi o ratou ingoa. Na, ko taua Retinara Nutana Piiki e whakaae ana kia whakawateatia mai nga take katoa o Kuini Wikitoria i raro i te Ture, ara mo nga wahi whenua e takoto ana i roto i taua Takiwa kua oti nei teBoundaries. wkakahua, e takoto ana hoki i te taha ki te Tonga o te awa o Ruakituri, ka haere i tetahi page 547raina rere tika tonu atu i reira ki te huinga o taua awa ki te awa ki Huanga Reu i te Reinga, a rere tika to matou ki te Paritu i te taha moana whaka te Rawhiti kua oti ano hoki te tino whakaatu i te Mapi e mau nei i tetahi taha o tenei pukapuka, Na, ko teneiLand excepted. wahi i kapea ki waho, ara, i riro i a Kuini Wikitoria kei roto hoki i enei rohe timata atu i te ngutuawa o Kauhauroa ka rere i roto i Kauhauroa tutuki noa ki tona kauru, ka rere tika tonu atu i tona kauru ki te wahi tutata mai o Mangapoiki, ka rere i roto i Mangapoiki a puta atu ki te Wairoa ka rere i roto i te Wairoa tae noa ki te ngutuawa o Mangaaruhe, ka haere i roto i Mangaaruhe tae noa ki te ngatuawa o Mangakapua ka haere i Mangakapua puta noa ki tona kauru, ka rere tika tonu atu i reira ki te huinga o nga awa, o Waikare Taheke, me Te Waiau, ka rere i roto i te Waiau a puta noa ki te Wairoa, ka rere i roto i te Wairoa puta noa ki te ngutuawa o Kauhauroa. Ko te rohe timatanga hoki tenei, kua oti ano hoki te tino whakaatu i te Mapi e mau nei i tetahi taha o tenei pukapuka, kua oti te tohu ki te kara whero, te maaka hoki ki te A. A, e whakaae ana hoki taua Retinara Nutana Piiki, i roto i aua wahi whenua kua whakaaturia i muri nei kia kapea ki waho tetahi wahi i Pa Kowhai e six hundred nga eka hei mahinga hei whairawatanga mo taua Mere Karaka kua tuhia nei tona ingoa me nga Hapu o Ngatimihi me Natihinetu me etahi Hekihana hoki e Rua tekau kia taki Rima tekau eka o ia Hekihana i waenganui o nga awa o Te Wairoa me Kauhauroa ka tukuna Karauna Karatitia atu ki a Pitihere Kopu, Paora te Apatu, Maihi Kaimoana, me Marakai Kohea, me etahi atu o nga tangata e pa ana ki taua wahi whenua i runga i nga whakaritenga hei mua ake nei whakarite ai. A, ko aua Rangatira me aua tangata kua tuhia nei o ratou ingoa mo te taha ki a ratou mo te whakaarotanga ki aua kawenata me aua wahi whenua kua tukua atu nei me nga pauna moni hoki e waru rau kua utua ki taua hapu, e whakaaeReceipt for £800. ano ratou kia whakarerea rawatia nga take, me nga paanga katoatanga o tetahi ranei e ratou o ratou katoa ano hoki i roto i taua wahi whenua kua oti nei te maaka ki te A.

Na, kua tino tukua rawatia atu, kua whakaotia rawatia atu taua wahi whenua, me o matou take, me o matou ritenga, me o matou paanga katoatanga ki taua wahi whenua, kua whakapumautia atu hoki e matou ki a Kuini Wikitoria ki nga Kingi me nga Kuini katoa ano hoki o muri iho i a ia ake tonu atu. A kua oti ano hoki te whakaae aua tangata katoa o nga taha e rua kia whakapumautia tenei whakaaetanga e te "Kooti Whenua Maori."

Hei tino tohu mo to matou whakaaetanga ki nga ritenga katoa o tenei pukapuka kua tuhia nei o matou ingoa me o matou tohu i tenei ra i te ono o nga ra o Aperira 1867.

I tuhia i whakaotia i te Wairoa i roto i te Porowhinihi o Haku pei i te aroaro o enei kai-titiro.

Reginald Newton Biggs.

Mere Karaka Hawea x.
Te Hapimana Tumipaura x.
Patara Taorua x.
Te Waka Turi x.
Paora Puhitai x.
Te Otene Herehere x.
Maaka Turi x.
Ripeka Huata x.
Tamihana Huata.
Neera x.
Tekoteko x.
Te Wata Taunoa x.
Piripi Turi x.
P. Ahinata x.
Kara x.
Heni Kawhena x.
Huria Herehere x.
Toka.
Puru x.
Tepene Tepuia x.
Harata x.
Raina Tekoteko x.
Paora Tekoteko x.
Te Koari x.
Hemi tame x.
Tiaki Kainga x.
Heta te Kuaha.
Maraki Kohea x.
Paora te Apatu x.
Ihaka Whanga x.
Areta te Rito x.
Ihaka Kaiwheke x.
Tamihana Turuke.

Witnesses—

Karaitiana.

F. E. Hamlin.

Hamana Tiakiwai.
Karauria teiwirori.
Raitini te Rito.
Te Rarima x.
Tiopira Kaukau.
Te Paraone te ahirae x.
E kina kua takaoma x.
Keita te oai x.
Ko te Watene.
Hoeta x.
Matiu.
Ngahi x.
Tiotimu.
Piripi.
Paora x.
To Teira x.
page 548 Ohi.
Tamouhoreku x.
Tuakana x.
Hemi x.
Kepa x.
Henare x.
Raniera x.
Wi te irikohea x.
Wi Hia x.
Matenga x.
Hori x.
Hohepa x.
Poro x.
Rutene x.
Retoi x.
Reupena x.
Koti x.
Ratoiri x.
Haimona x.

Witnesses to signatures—

S. Deighton, R.M.
Pukuwaru.

Maihi Kai Moana x.
Aperana Kai Moana.
Rawira Wakahemo.
Watene Toromata.
Rupene Toromata.
Manaha Toromata x.
Poro x.
Rutene Poro x.
Rewi Poro x.
Ngaihi x.
Hoeta Kaihue x.
Kini Kaihue x.
Hamuera Hatatai x.
Hori Nurara x.
Ropata Kohiri x.
Matiu Karihuka x.
Wata Karihuka x.
Natimatangirau x.
Pakitea x.
Karaitiana x.
Teka x.
Kehoma Terimu x.
Te otimi Koara x.
Matena Koara x.
Piripi Koara x.
Teteira Koara x.
Korori x.
Ko Korakore x.
Ko Hohi Toromata x.
Haimona Hape x.
Rawiri Potaua x.
Poara Koara x.

Witnesses to signatures—

S. Deighton, R.M. Ahipene Tamaitimate.

Paraone Ahirore x.
Wi Hie x.
Matenga Hie x.
Waka Kumara x.
Petera Kumara x.
Hoani Wakairo.
Ko Wi Kaimoana x.
Te paki.
Tuteri Tamaaha.

Witness to signatures—

S. Deighton, R.M.

Hotene Te Ariki.
Paora Onekawa x.
Tamihana Pakai x.
Ratima Tutapora x.
Hipi Paraikete x.
Wahanui x.
Umuhoro x.
Ropitini Tari x.
Ihikiera Pona x.
Henare Huki x.
Reweti Tekahe x.
Patariki Teipuwai x.
Wairemu Maiao x.
Paawhitia x.
Paora Kautuku x.
Kanutaka x.
Whetoi x.
Hamuera Tengongo x.
Manuera Waikiha x.
Perahama Tehuki x.
Kihirini Poutakitaki x.
Kemara Kauhu x.
Hanita Mangere x.
Miriama Tauwaiarangi.
Rawinia Kahuitau x.
Pakuku Terakato x.
Poihipi Tokatutahi x.
Hunia Paretongohia.
Tahana Teihukokomo x.
Wiremu Toka x.
Tiaki Mitara x.
Tame Teihi.
Erueti Neri x.
Teo Patene x.
Piriniha Pawhea x.
Tipene Apatari x.
Tika Otene x.
Karena Teheka x.
Hemara Teraro x.
Reti Kaukau x.
Hamiora Tewene x.
Iharair Rangiawa x.
Ruka Mahurangi x.

Witnesses to signatures—

S. Deighton, R.M. Hotene.

Previous Section | Table of Contents | Up | Next Section