Maori-Polynesian Comparative Dictionary
H
H
HAI int., ha!
Habit (oustom), s., ritenga.
Hack, v., tapahi.
Hackle, v., waro.
Hail (to call to), v., karanga.
Hail (frozen rain), s., hukatara, hukawhatu, whatu, nganga.
Hair (of the head), s., makawe, mahunga, huru, uru, rauru.
Hair (of the body; coarse hair), s., huruhuru.
Hair (a single), s., uru, kaka, weu.
Hair (to cut), v., whaka-iho.
Half-full, a., hangere, hemanga, papanga.
Half-grown, a., pipi.
Half-cooked, a., roiroi.
Hallow, v., whaka-tapu.
Halo, s., amaio, awheo, pukoro.
Halt, v., tu.
Halt (suddenly), v., tumu.
Hammer, s., ta.
Hand, s., ringa.
Hand (back of), s., angaangamate.
Handful, s., ao, aoaka, aowhanga, kutanga.
Handle, s., tau, puritanga, kawe, kiwei, popoia, kakau.
Handle (gently), v., whaka-hangahanga.
Handsome, a., ataahua, humarire, pai.
Handspike, s., hua.
Hang, v., tahere, tarona.
Hang (up), v.n., iri, tarawa, tarewa, tare, tiari, noi, tauraki, takeke.
Hang (up), v.a., whaka-hiweka, whaka-iri, whata, whaka-tare, whaka-noi.
Hang (down), v., tawerewere.
Hang (down, as the lip), v., hauwere.
Hang (down in folds), v., hangorungoru, tiepa.
Hang (down, as the hair), v., tuheihei, hutoitoi.
Hang (in shreds), v., hukahuka.
Happiness, s., hari, koa.
Happy, a., hari, koa.
Harangue, s., whaikorero.
Harbinger, s., matarere.
Harbour, s., kokorutanga.
Hard, a., pakeke, totoka, maro, pakari, pakokea, papa, utonga, papatau.
Hard (work), s., whaka-rira.
Hardly, adv., whaka-uaua.
Hardy, a., maro.
Hare-lip, s., nguturiwha.
Harm, s., kino.
Harsh, a., tata, tuanui.
Harvest, s., hauhakenga, ngahuru.
Hasten, v., ahiki, ahua, hohoro, auraki.
Hasten! int., eahua!
Hasty, a., whawhai, porangi.
Hatched, to be, v., pao.
Hatchet, s., patiti, toki, titaha, poke, peharoa, piharoa.
Hate, v., hae, kino, pu.
Hateful, a., whaka-rikarika, whaka-rihariha, weriweri.
Hatred, s., mauahara.
Haughty, a., whaka - kake, whaka - pehapeha, whaka-hihi.
Haul, v., to, kukume.
Hauled (on shore), v., ea.
Hawk, s., aahu, karearea, kaiaia, kaeaea, karewa-rewa, kauaua, tawaka.
Haze, s. [see Mist].
He, pron., ia.
Head, s., upoko, uru, angaanga, pane, maruaia, whaka-hipa, uraki, pareho, pahirihiri, tahurihuri, pero, matenga, mahunga, karu, karaua, ngoto, makara.
Head (dried, of an enemy), s., whaka-iri, mokamokai, mokaikai.
Head (back of), s., kopako, hamu, hemihemi, kohamo, murikokai.
Head (of a tree), s., kauru, kouru, karamata.
Head (of a valley, or river), s., hukinga, kapeka.
Headache, s., ngahoahoa, anini, kotiuru, ngaruru, pahoahoa, poatini.
Headland, s., rae, kurae, matarae, torouka, matamata, kumore, tumu, koraenga.
Heal, v., rongoa, whaka-mahu.
Healed, to be, v., mahu, ora, mahutu, raupapa.
Health, s., ora, oranga.
Heap, s., ahu, ami, haupu, puranga, pu, kauika, ahurewa, pehanga, tahua, tuahu, wharona, kawa, mata, taka.
Heaps (to put in), v., ahu, awhe, haupu, tarahono, puhangaiti, pihangaiti, pukai, putu, koputuputu, whaka-moa.
Hear, v., rongo.
Hear (indistinctly), v., hakiri, hirearea, maheahea.
Hearken, v., whaka-rongo.
Heart, s., ngakau, hinengaro, mauri, manawa, mano.
Heart (of a plant), s., rito, korito.
Heart (of a tree), s., iho, uho, tarauho, tumoremore, tahiwi, taiho, taikura.
Heat, s., wera, pawera, pokaka, pumahu, pukaka, rikoriko.
Heat (red), s., kaka, miramira.
Heated, a., wera, kaka.
Heated, to be (as an oven), v., tore, rerehu.
Heaven, s., rangi, aparangi, kikorangi, naherangi.
Heave, v., hotu.
Heavy, a., taimaha, taumaha, rorotu.
Heel, s., rekereke, kai, ngaengae.
Height, s., tiketike, ikeike, teitei.
Heirloom, s., mantunga.
Hell (Hades), s., reinga, po.
Helm, s., urungi, urunga.
Help, s., awhina.
Hem (border), s., remu.
Hen, s., heihei.
Hence, adv., atu.
Henceforth, adv., akenei, ake-ake-ake.
Her, pron. pers., ia.
Her, pron. poss., tana, tona, ana, ona.
Hers, pron. poss., nana, nona.
Herb, s., otaota.
Herd, s., kahui, rahui, whaka-taka.
Here, adv., konei, nei.
Hereafter, adv., anamata, amua, amuri.
Hereby, adv., ma konei.
Hero [see Warrior].
page 645Heron, s., kotuku.
Heron (blue), s., matuku.
Herring, s., aua [see Mullet].
Hesitate, v., ha, pohewa, pokaku, ruarua, pohehe, pohopa, rikarika.
Hew, v., hau, kokirikiri, tarai.
Hiccough, s., tokomauri, tokohana, tokopuhake, kupa.
Hide, v., huna, raupeka, whaka-ngaro, kuhu, koropuku.
Hide, s., kiri, hiako, whaka-peke.
High, a., ike, kaike, tiketike, noi, hiamo, rewa, whaka-rera, maiangi, maiengi, motengi, morunga, poupou.
High (of the tide), a., huki, ki, tutuki, renarena, whaka-paru, tara.
Hill, s., puke, hiwi, heio, toropuke.
Hilly, a., pukepuke.
Hillock, s., pukepuke, hawahawai.
Him, pron., ia.
Him (for him), pron., mana, mona.
Hinder, v., whaka-ware, whaka-wheru, whaka-kopekopeka.
Hindermost (thing), s., hiku.
Hip-bone, s., himu, humu.
Hippocampus, s., kiore-moana, kiore-waitai.
His, pron., tana, tona, ana, ona, ahana, nana, nona.
Hiss, v., hi, ihi, huhu, kiha.
Hit, to be, v., pa, tu, whara.
Hither, adv., mai.
Ho! int., ho!
Hoard, v., rongoa, kaiponu, pitokite, tohu.
Hoar-frost, s. [see Frost].
Hoarse, to be, v., whango.
Hoist, v., huti.
Hold, v., pupuri, pupuru.
Hold (in the arms), v., okooko.
Hold (fast), v., whaka-ita.
Hold (up), v., whaka-ari, whaka-hana.
Hold (to the fire), v., turara.
Hold (at one end), v., mautarakini.
Hold (to catch), v., arau, kapo.
Hold! int., iaua! taua!
Hold (of a ship), s., riu.
Holes, to be full of, v., watawata, piwatawata.
Hole, s., puta, poka, rua, korua, kowhao, koroputa.
Hollow, s., pokorua, pakonga, wharemoa, hapua, kapu.
Hollow (out), v., huke, whaka-korua.
Hollow (of the hand), s., paro.
Hollow (as a valley), a., hapua, hopua.
Holy, a., tapu.
Home, s., kainga.
Hone, s., hoanga.
Hook, s., matau, noni, matika, pa, maka.
Hoop, s., pirori, mowhiti, korowhiti, tarawhiti, whiti, porotiti.
Hop, v., hiteki, hitoko.
Hope, v., tumanako.
Horizon, s., pae, tahatu.
Hospitable, a., marae [see Generous].
Host (multitude), s., mano, tini, hira, maha.
Host (entertainer), s., kaiwhangai.
Hostilities, s., pakanga, whainga.
Hot, a. [see Warm].
Hover, v., whaka-topa.
House, s., whare, kopuha, paikea, pakokori, tuohunga, patatara, patutu.
House (small), s., kopuha.
House (for storing root-crops), s., rua, hapoki, wharerangi, whata, pataka, ruakoauau, ruatirawa, ruatahuhu.
How? adv., pehea?
How many? adv., hia? ehia? tokohia? rawe?
How great! int., ano!
However, adv., heoi.
Howl, v., tangi, ngawi, whaka-paroro, whaka-pu.
Hum, v. [see Murmur].
Humble, v., whaka-iti, whaka-waikauere.
Humped, a., hake, nuke.
Hundred, a., rau.
Hunger, s., hiakai, hemokai.
Hungry, a., hiakai, hikoko, pikoko, maiengi.
Hunt, v., whaka-ngau, whaiwhai.
Hurrioane, s., marangai, tupuhi.
Hurry, s., porangi, taruketanga.
Hurry, to be in a, v., porangi, hohoro, whawhai, potatu, kaika, takare, whaka-koko, patiko, poarita, puarita, ponana, rangatahi.
Hurry, to do in a, v., auraki, horo, whawhai.
Hurt, s., tu.
Husband, s., tane, tahu, makau.
Hush! int., turituri, hoihoi, kati, maniania.
Husk, s., kopaki, pakawha.