.jpg)
Nga kōrero a Reweti Kohere Mā
Poroporoaki ki Te Pīpīwharauroa
Poroporoaki ki Te Pīpīwharauroa
He mea whakapouri, whakaaroha, he mea e wehengia ana e te ngākau, te poroporoaki, te wehewehe. Ka maha nga tau i noho tahi ai, i kitekite ai, i whakawhitiwhiti ai nga mahara, i tūhonohono ai nga ngākau, na konei ka tomo tētahi mea mā waenganui, he momotu kē, ka rarapi te ngākau aroha, ka āwangawanga, ka wehi.
Hei konei rā e Te Pīpīwharauroa. Ka tukuna atu koe e au ināianei he ringaringa kē, māna koe e atawhai, māna koe e tukutuku atu ki o tāua hoa aroha o ēnei tau ka paenga nei i te paenga roa. Na tāua anō i rapu he hoa mo tāua, he hoa pono, i piri tonu nei ki a tāua i nga wā o te mate, i nga wā o te ora, i nga wā o te kino, i nga wā o te pai, i nga page 128
wā o te rawakore, i nga wā o te huanga o te taonga. Māu, e taku mōkai, e toha haere taku aroha ki nga marae katoa o te motu. Pekaia te marae o te rangatira, kei tōtaha koe i to te ware, i to te pouaru, i to te pani. Tiorotia atu to tāua aroha nui ki o tāua kaumātua i whakaririka nei ki a tāua tini hē, ki te kupu taikaha, ki te kupu ohorere, ki te kupu whakamamae ngākau. Houhia atu hoki te rongo ki o tāua hoa riri na rātou anō ia i whakahoariri ehara i a tāua, I kinongia ai tāua na taua kupu hāngai, na nga kupu taumaha, ai, ehara i te mea he hē engari he tika rawa. I whakahēngia e tāua te tangata tinihanga, te wāhine tinihanga rānei, i whakatohunga nei kia whakanuia ai e te tangata, kia whiwhi ai ki te taonga, ki te moni. I whakahēngia e tāua te tangata i whakapōhēhē i te iwi, i whai nei kia raru te iwi, i takaia nei e ia tana matau ki te mounu reka o te kōrero. Whakahēngia e tāua te tangata i whakahāweā ki te whakapono, ki tōna ake iwi rānei, a, ki tōna kiri. I kinongia ai tāua e ētahi tāngata heoi anō na to rātou ngākau hae. E kore tēnei momo tangata e taea te tohutohu, e kore e taea te whakarata.
Hei konei rā, e taku manu, kia rangona tou reo mo nga tau maha hei whakaohooho, hei whakaako, hei ruruki i te Iwi Maori e tukitukia nei e nga whakaaro pūhaehae, e nga tikanga Pākehā. He pouri te wehenga mai i a koe, he nui rawa te pouri i te wehenga mai ōku hoa tokomaha nāu nei i kite. Mea atu ki a rātou, 'Hei konei rā, tērā anō ko te kite, ko te kōrerorero tahi.'
He kirihimete koa ki a tātou katoa, he tau hou no te hari. Ki runga rawa ko nga manaakitanga a te Atua.
Te Pīpīwharauroa nama 129, Tihema 1908. Whārangi 1.
[166]Ko te ingoa tuatahi o Te Pīpīwharauroa ko Te Kupu Whakamārama. I tāia tuatahitia ki Nerehana i te marama o Maehe, o te tau 1898, e te Rev. Pererika Peneti. I tū nei hei etita i te tau 1898, a te Rev. Pererika Peneti, i tū nei hei pihopa tuatahi mo Aotearoa. No tana haerenga ki Taranaki ka tukuna mai te pepa ki Te Raukahikatea tā ai, ā ka tia atu au hei Etita. No Hūrae 1913, ka memeha Te Pīpīwharauroa tekau ma rima nga tau, ko te Pīpīwharauroa, ka timata ko te Kopara tae atu ki Te Toa Takitini. No te tau 1931, te tau o te rū ki Heretaunga ka moe te Toa Takitini. Mai i te tau moengaroa arā Te Reo o Aotearoa. Mai i te tau1898 ki te tau 1931 e 33 nga tau. Ka nui tēnei mo te mahikore utu noa iho. Ko te kupu Whakamārama ko Te Pīpīwharauroa ko Te Kopara, ko Te Toa page 129 Takitini, ko Te Reo o Te Kopara, ko Te Toa Takitini ko te Reo o Aotearoa, he pepa kotahi, ko nga ingoa anake i rerekē.
[167]Whiwhi: Ko te wā tēnei i puta ake ko te Kopara hei karere mo nga kōrero a te iwi.